از برکه غدیر تا بی کران کربلا ((غدیر، عاشورا و غلو))

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

4- می توان گفت بزرگ ترین تحریف و خطرناک ترین بلا،

ص:42

منحط شدن باورهای غدیریان و گرفتار شدن ایشان به غلوّ یا تقصیر است. آشکار است که همواره اندیشه های بیداری وجود دارند که نسبت به خطر نابودی غدیر هشیار باشند و بدانند غصب خلافت، ملزم به دروغ پردازی و افترا به خدا و رسول است. این اذهان بیدار، می دانند که ادامه این زنجیر، حلال جلوه دادن حرام و حرام جلوه دادن حلال است و چون ابتدای امر را می شناسند و دانسته اند که «خانه از پای بست ویران است» فریب این دسته را نخواهند خورد، امّا...

دشمنان دین برای فرد فرد جامعه دینی، روشی خاص دارند تا وقتی هریک، از گرفتار شدن به مجموعه ای از آفات، خاطر جمع شد، به آفت های عمیق تری مبتلا شود، بدون اینکه بداند. و اینجاست دشواری های سخت و سختی های دشوار...

ص:43

«نصب عداوت» به معنی دشمنی با خاندان عصمت بوده و کسی که مدّعی نصب عداوت نسبت به اهل بیت طهارت است «ناصبی» نامیده می شود. چنین فردی آشکارا از جرگه شیعیان بیرون است و به یقین شیعه بیدار و آگاه، هرگز فریب ناصبی را نخواهد خورد.

«تقصیر» به معنای کوتاهی نمودن درباره نقش و جایگاه اهل بیت عصمت علیهم السّلام است. «مقصّرین» درباره اهل بیت کوتاهی کرده و جایگاه ایشان را مانند و یا شبیه به جایگاه یک فرد معمولی می دانند. باید دانست که تقصیر، نخست اینکه کمتر رخ می دهد و در صورت وقوع نیز کمتر موجب انحطاط محتوا می شود، زیرا «مقصّرین» محتوا را چنان که بایسته است نمی پذیرند، امّا درباره «غُلوّ»؛

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

«غلو» راجع به اهل بیت، فراتر از حق و واقع نشان دادن

ص:44

شخصِ ایشان، ویژگی ها و جایگاه های ایشان است. اهل غلوّ، مدّعی پذیرش غدیر و تمامِ درون مایه آن هستند. داعیان غلوّ، کسانی هستند که خود را مسلمان و بالأخص شیعه مولی الموحدّین مولانا امیرالمؤمنین و ائمّه معصومین می دانند، می نامند و معرفی می کنند و اینجاست که محتوای غدیر، دچار دست اندازی و دگرگونی می شود... خدا برسد به داد غدیر و محتوای آن...

«نواصب»، «مقصّرین» و «غالیان»، همه به دین ضربه زدند و به آل محمّد صلّی الله علیهم اجمعین ظلم کردند، امّا «غالیان»، آنان که به راه غلو رفتند، ضربه ای به مراتب سهمگین تر بر پیکره اسلام وارد نمودند و در زمان حال نیز تبلیغ آموزه های شیطانی خویش را، با طرح های نوینی دنبال می کنند.

ص:45

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

البته آشکار است که پیامبر عظیم الشّأن اسلام و اهل بیت صلوات الله علیهم، اختصاصاتی ویژه و ویژگی هایِ خاصّی دارند که هیچ کس جز ایشان، از آن برخوردار نیست که از جمله، طهارت مطلق و مطلقِ طهارت است:

إنَّما یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً(1)

همانا خداوند اراده فرموده است که هر گونه پلیدی (زشتی و ناپاکی) را از شما ببرد و تنها شما اهل بیت را به طهارتی ویژه، مخصوص گرداند.

خداوند، نیکوترین برگزیدگان را پیشوای همه آفریدگان قرار داده است و هرگز هیچ یک از مخلوقات فراتر از آنان نبوده، نیست و نخواهد بود، در هیچ زمان و زمینه، بنابراین صِرف فضیلت قائل شدن برای اهل بیت علیهم السّلام و

1- سوره (٣٣) الأحزاب آیه34.
ص:46

تفضیل ایشان بر سایر مخلوقات، غلو نیست.

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

از طرفی نیز لازمه شناخت غلو و پرهیز از آن، شناخت مصادیق غلو است. برنامه ای که از جانب خداوند برای امامت و زعامت امّت عملی شد، هیچ عیب و نقصی ندارد و ائمّه اطهار علیهم السّلام هرگز غفلت نورزیده و پیروان خود را در وادی حیرت رها نکرده اند و چنان که از غلو نهی شده، مصادیق آن نیز بیان شده است تا شیعیان بدانند، بشناسند و عمل کنند. و البته که جایگاه بیان حکم الهی، مختصّ این خاندان پاک است و تنها مصداقی حجّت واقع می شود که از جانب ائمّه بیان شود، و لا غیر.

درک پیام غدیر، نیاز اکنون و امروز ماست، مهم نیست دیگران چه می گویند، مهم «دین» است که نباید ضایع شود، همان حکمی که ائمّه اهل بیت علیهم السّلام بیان می فرمایند.

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

غلو و غالیان

ص:47

بیشتر کسانی که درباره اهل بیت علیهم السّلام «غلو» می کردند؛ ایشان را پیامبر می دانستند، یا وجود گرامی ائمّه را در عرض خداوند تبارک و تعالی قرار می دادند یا برای ایشان نحوی از استقلال در خالقیّت، رازقیّت، علم یا قدرت قائل بودند، البته چه بسا این باور را باصراحت مطرح نکرده و نمی کنند؛ چنان چه اخیراً اظهار نموده اند که ائمّه اطهار، نه در طول خدا هستند و نه در عرض خدا!!! حال آنکه اهل بیت علیهم السّلام، با تأکیدات مکرّر، خود را در طول خداوند تبارک و تعالی قرار داده اند، هستی و قدرت خویش را به

ص:48

خدا بازمی گردانند و هرگز جایگاه خود را در عرض خداوند و یا یک حالت سوّم بیان نفرموده اند.

برخی از غُلات صراحتاً اعلام می کنند اهل بیت بالاستقلال خالق هستند؛ در حالی که با توجّه به فرمایشات ائمّه علیهم السّلام، ایشان خلق می کنند امّا باذن الله نه مستقل از خداوند.

اهل بیت علیهم السّلام رازق هستند یعنی سبب و وسیله رزق هستند ولی غُلات صراحتاً بیان می کنند که اهل بیت، بدون هیچ وابستگی به خدا و مستقل از الله تعالی، مخلوقات را روزی می دهند.

اهل غلو معتقدند که علم اهل بیت، علم کامل و مطلق است و خداوند تمام علم خود، هرچه می داند، همه را به ایشان داده است، حال آنکه اهل بیت علیهم السّلام در احادیث بسیاری می فرمایند علم ایشان نسبت به سایر مخلوقات،

ص:49

کامل است ولی به درگاه الهی، نیازمند هستند و خداوند تعالی هرچه علم ابداع و خلق می فرماید، لحظه به لحظه، به اهل بیت عطا می کند و علم ایشان، پیوسته رو به فزونی است.

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

برخی از غُلات تصریح می کنند که مقام امیرالمؤمنین از پیغمبر نیز بالاتر است. برخی امیرالمؤمنین سلام الله علیه، ائمّه علیهم السّلام را مانند خداوند قدیم می دانند، می گویند: «شما هستید که گمان می کنید اهل بیت نبودند و سپس خلق شده و به وجود آمدند؛ برای کسانی که ظرفیت و توان فهم حقیقت را نداشتند، چنین بیان شده و گرنه حقیقت این ها همیشه بوده و هست و خواهد بود». البته برخی گام فراتر نهاده و می گویند:«امیرالمؤمنین علیه السّلام نعوذبالله همان خداوند عزّوجل است، لکن شما ایشان را در قالب بشر می بینید، حقیقت ایشان همان الله تعالی است». گاهی نیز به

ص:50

همه اهل بیت، نسبت خدایی می دهند یا اهل بیت علیهم السّلام را صادره از ذات الهی یا در ذات خدا می دانند و یا حالت سوّمی به نام «خَلق» برای ایشان قائل می شوند؛

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

این همه در حالی است که توحید به معنای یگانه خواندن الله تبارک و تعالی است در ذات و صفات و کسی که به آن ایمان ندارد، مسلمان و موحّد نیست. چنین باورهایی، آشکارا با آیات قرآن کریم با امر اهل بیت، در تضاد است. ائمّه علیهم السّلام چنان چه در ادامه خواهیم دید بارها فرمودند «ما بندگان خدا هستیم، ما را خدا نخوانید و ندانید، بلکه ما را بندگان خدا بنامید و بدانید».

برخی از فِرَق غُلات، قائل به تفویض بوده اند بدین معنا که خداوند هرچه آفریده، همه را به اهل بیت واگذار کرده است و آنها بالاستقلال هر چه اراده کنند، انجام می دهند.

ص:51

در واقع، تمام سخن، جایگاه اهل بیت علیهم السّلام نسبت به خداوند است؛ همان چیزی که جز ساحت والای عترت، هیچ کس، درباره آن سخنی ندارد... قائلین این اقوال، در حقیقت خود را از ائمّه معصومین نیز فراتر می دانند؛ گویا در زمان آفرینش این اوّلین و برترین مخلوقات، با خدا همراه و شاهد خلقت ایشان بوده اند که این چنین جسورانه جرأت به کلام یافته اند!!!

هرچند در ادامه، خود به این حقیقت پی می برید ولی ناگفته نماند که فراتر از واقع نشان دادن شخصِ اهل بیت یا ویژگی های ایشان، درک روشن و شفّاف جایگاه ایشان نیست بلکه تخلّف از راه حق، رو تافتن از فرمان حق و بیرون شدن از مسیری است که دستور به پیمودن آن داریم.

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

قرآن، معصوم و غلو


خداوند تبارک و تعالی در قرآن کریم و اهل بیت نبوّت علیهم السّلام در احادیث درربار خویش، به شدّتِ خطرِ غلو اشاره کرده و مؤمنان را از آلودگی به آن بازداشته اند. در نگاه دین، اعتقاد به هر نوعی از غلو، کفر و شرک معرّفی شده است، امام علیّ بن موسی الرّضا علیه السّلام فرمودند:

مَنْ شَبَّهَ اللَّهَ بِخَلْقِهِ فَهُوَ مُشْرِکٌ، وَ مَنْ وَصَفَهُ بِالْمَکانِ فَهُوَ کافِرٌ، وَ مَنْ نَسَبَ إِلَیْهِ ما نَهٰی عَنْهُ فَهُوَ کاذِبٌ. ثُمَّ تَلا هٰذِهِ الْآیَهَ «إِنَّما یَفْتَرِی الْکَذِبَ الَّذینَ لا یُؤْمِنُونَ

ص:54

بِآیاتِ اللَّهِ وَ أُولٰئِکَ هُمُ الْکاذِبُونَ».(1)

هرکس خداوند را به آفریدگانش شباهت دهد، بی تردید مشرک شده و هرکس خداوند را به (قرار گرفتن در) مکان توصیف کند به یقین کافر است و هرکس آنچه را (خداوند) از آن نهی فرموده به او نسبت دهد، بی تردید دروغگوست. سپس امام این آیه را تلاوت فرمودند: «إِنَّما یَفْتَرِی الْکَذِبَ الَّذِینَ لا یُؤْمِنُونَ بِآیاتِ اللَّهِ وَ أُولٰئِکَ هُمُ الْکاذِبُونَ تنها کسانی (به خدا و پیامبر) افترا بسته، نسبت دروغ می دهند که به آیات الهی ایمان نمی آورند، همانا آنان دروغگویان هستند».

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

خداوند تبارک و تعالی می فرماید:

وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یُجادِلُ فِی اللَّهِ بِغَیْرِ عِلْمٍ (وَ لا هُدیً وَ لا کِتابٍ مُنیرٍ)(2) (وَ یَتَّبِعُ کُلَّ شَیْطانٍ مَریدٍ)(3)

1- التوحید: صفحه68 حدیث25.
2- سوره (22) الحج آیه9 و سوره(31) لقمان آیه21.
3- سوره (22) الحج آیه4.
ص:55

در فرمایشات رسول اکرم صلّی الله علیه و آله و اهل بیت اطهار علیهم السّلام، این اندیشه ها و باورها، طرد شده است. خداوند در قرآن کریم از غلو نهی می کند، پیامبر، غالیان را انکارکنندگان حق توصیف می کند و امیرالمؤمنین از آنان بیزار است: قرآن کریم در جریان حضرت عیسی علی نبیّنا و آله و علیه السّلام و اینکه نصاری (مسیحیان)، ایشان را فرزند خدا می خواندند، در دو آیه صراحتاً از غلو درباره ایشان نهی می فرماید:

یا أَهْلَ الْکِتابِ لا تَغْلُوا فی دینِکُمْ(1)

ای اهل کتاب؛ در دین خویش غلو نکنید.

و رسول الله صلّی الله علیه و آله به مولانا امیرالمؤمنین علیه السّلام فرمودند:

1- سوره النساء آیه171 و سوره المائده آیه77.
ص:56

یا عَلِیُّ! مَثَلُکَ فی أُمَّتی مَثَلُ الْمَسیحِ عیسَی ابْنِ مَرْیَمَ افْتَرَقَ قَوْمُهُ ثَلاثَ فِرَقٍ، فِرْقَهٌ مُؤْمِنُونَ وَ هُمُ الْحَوارِیُّونَ، وَ فِرْقَهٌ عادَوْهُ وَ هُمُ الْیَهُودُ، وَ فِرْقَهٌ غَلَوْا فیهِ فَخَرَجُوا عَنِ الْإِیمانِ، وَ إِنَّ أُمَّتی سَتَفْتَرِقُ ثَلاثَ فِرَقٍ؛ فِرْقَهٌ شیعَتُکَ وَ هُمُ الْمُؤْمِنُونَ، وَ فِرْقَهٌ أَعْداؤُکَ وَ هُمُ الشّاکُّونَ، وَ فِرْقَهٌ غُلاهٌ فیکَ فَهُمُ الْجاحِدُونَ، وَ أَنْتَ یا عَلِیُّ وَ شیعَتُکَ وَ مُحِبُّو شیعَتِکَ فِی الْجَنَّهِ، وَ أَعْداؤُکَ وَ الْغُلاهُ فِی مَحَبَّتِکَ فِی النّارِ.(1)

یاعلی، همانا مَثَل تو در میان امّت من، مَثَل مسیح، عیسی بن مریم است که قوم او بر سه عقیده متفرّق شدند: گروهی مؤمنان که همان حواریّون بودند، گروهی که با او دشمنی کردند که یهودیان بودند و گروهی که درباره او غلو کردند و

1- مائه منقبه من مناقب أمیرالمؤمنین و الأئمه:صفحه80 المنقبه الثامنه و الأربعون. از او بحار الأنوار: جلد25 صفحه264 باب10 حدیث4.
ص:57

از ایمان بیرون شدند.

و به یقین امّت من (نیز درباره تو) بر سه گروه متفرّق خواهند شد: گروهی شیعیانت که مؤمنان هستند، گروهی دشمنانت که همان تردیدکنندگان (درباره ولایت) هستند و گروهی که درباره تو غلو کنند که انکارکنندگان (حق) هستند. و به راستی یاعلی، تو و شیعیانت و دوستداران شیعیانت در بهشت خواهید بود و دشمنانت و غلوکنندگان در دوستی و محبت تو، در آتش خواهند بود.

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

مولانا امیرالمؤمنین سلام الله علیه نیز فرمودند:

لا تَتَجاوَزُوا بِنَا الْعُبُودِیَّهَ، ثُمَّ قُولُوا ما شِئْتُمْ وَ لَنْ تَبْلُغُوا، وَ إِیّاکُمْ وَ الْغُلُوَّ کَغُلُوِّ النَّصارٰی، فَإِنّی بَری ءٌ مِنَ الْغالینَ.(1)

1- تفسیر منسوب به امام حسن زکیّ عسکری علیه السّلام: صفحه50 حدیث24 و الإحتجاج علی أهل اللجاج: جلد2 صفحه438. ر.ک: منهاج النّجاح: صفحه33.
ص:58

ما را از بندگی خداوند بیرون نبرید سپس در (فضیلت) ما (اهل بیت) آنچه می خواهید بگویید حال آنکه (به درک حقیقت جایگاه ما) نمی رسید. و برحذر باشید که چنان چه نصاری به غلو معتقد شدند، دچار غلو شوید زیرا که من از غلوکنندگان، بیزارم.

همچنین در حدیث دیگری فرمودند:

اللَّهُمَ إِنّی بَری ءٌ مِنَ الْغُلاهِ کَبَراءَهِ عیسَی ابْنِ مَرْیَمَ مِنَ النَّصارٰی، اللَّهُمَّ اخْذُلْهُمْ أَبَداً، وَ لا تَنْصُرْ مِنْهُمْ أَحَداً.(1)

1- الأمالی شیخ طوسی:صفحه650 حدیث1350- 13عنه بحارالأنوار: جلد25 صفحه266 حدیث7 و جلد76 صفحه226 حدیث15. مناقب آل أبی طالب علیهم السلام: 1/263 عنه إثبات الهداه: جلد5 صفحه402 الفصل24 حدیث105 و بحارالأنوار: جلد25 صفحه284 حدیث32.
ص:59

الاها، بیزارم از غُلات چون بیزاری عیسی بن مریم از نصاری. خدایا، آنان را برای همیشه فرومایه دار و یک تن از ایشان را یاری نکن.

اهل بیت علیهم السّلام می فرمایند: ما را فراتر از آنچه هستیم، قرار ندهید.(1) می فرمایند: آنچه ما درباره خودمان نگفتیم، شما درباره ما نگویید. امام صادق در مقام وصیّت و سفارش به برخی از اصحاب خویش فرمودند:

اتَّقُوا اللَّهَ، وَ... تَقُولُونَ ما نَقُولُ، وَ اعْمَلُوا بِما نَأْمُرُکُمْ

1- بصائر الدرجات: صفحه 241 حدیث 22... عن إسماعیل بن عبدالعزیز قال: قال لی أبو عبد اللّه علیه السّلام: ضَعْ لی فِی الْمُتُوَضَّإِ ماءً. قال: فقمت فوضعت له فدخل. قال: فقلت فی نفسی: أنا أقول فیه کذا و کذا و یدخل المتوضّأ! فلم یلبث أن خرج فقال: یا إِسْماعیلَ بْنَ عَبْدِ الْعَزیزِ! لا تَرْفَعُوا الْبِناءَ فَوْقَ طاقَتِنا فَیَنْهَدِمَ، اجْعَلُونا عَبیداً مَخْلُوقینَ وَ قُولُوا فینا ما شِئْتُمْ. قال إسماعیل: کنت أقول فیه و أقول حدّثنا.
ص:60

بِهِ تَکُونُوا لَنا شیعَهً، وَ لا تَقُولُوا فینا ما لا نَقُولُ فی أَنْفُسِنا فَلا تَکُونُوا لَنا شیعَهً ... .(1)

تقوای الهی پیشه سازید و... آنچه ما (اهل بیت) می گوییم، بگویید و به آنچه ما شما را فرمان می دهیم، عمل کنید (که در این صورت) شیعه ما هستید. و آنچه ما درباره خود نگفتیم، درباره ما نگویید (که در غیر این صورت)، شیعه ما نیستید.