واکاوی پیامدهای بی‌حجابی از منظر قرآن و روایات

[خادمه زینب کبری(س)]

واکاوی پیامدهای بی‌حجابی از منظر قرآن و روایات

[خادمه زینب کبری(س)]

چکیده
رعایت پوشش و پرهیز از خودنمایی و ظاهرشدن در برابر نامحرمان، سفارش معصومین (علیهم السلام) بوده است. عفاف و پاکدامنی هر زن، گوهر اوست و در واقع زن با رعایت عفاف و حجاب در اوج کرامت و در قلّه بزرگواری قرار دارد و در صورتی‌که زنان، این نقش‌آفرینان تربیتی آینده، به حجاب و عفاف توجه نکنند پیامدهایی را در پی خواهد داشت. لذا مقاله حاضر با روش مروری- کتابخانه‌ای به بررسی پیامدهای بی‌حجابی پرداخته و نتیجه می‌گیرد بی‌حجابی در زمینه دنیوی و اخروی این پیامدها را بر جای می‌گذارد: ابتذال زن و سقوط شخصیت او، از بین‌رفتن آرامش روانی، تحریک مردان، گسترش‌یافتن فساد و فحشا، افزایش آمار طلاق، در احاطه شیطان قرارگرفتن، مورد عقوبت قرارگرفتن زنان و همسرانشان و مورد آزار و اذیت قرارگرفتن توسط افراد پست و... .

[خادمه زینب کبری(س)]

مقدمه
بی‌تردید، زن نیمی از اجتماع را تشکیل می‌دهد. زن در این جهان پدیده‌ای شگفت یا عنصری بیگانه نیست؛ بلکه او در قلب اجتماع قرار دارد و در چهره انسانی که دارای شخصیت و احترام است، روی این زمین زندگی می‌کند. خداوند برای حفظ شخصیت زن قانون‌هایی را مقرر کرده و سعادت و عزت و کرامت او را مرهون آن دانسته که یکی از این‌ قانون‌ها، حجاب است. این قانون نه برای محدودکردن استعدادهای زنان، بلکه برای مهارکردن خطرهایی است که شخصیت و کرامت و آبروی زنان را تهدید می‌کند. یکی از دستورهایی که برای تبیین قانون حجاب بیان گردیده، آیه 31 سوره نور است: (وَ قُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ یَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِ‌هِنَّ وَ یَحْفَظْنَ فُرُ‌وجَهُنَّ وَ لَایُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ‌ مِنْهَا وَ لْیَضْرِ‌بْنَ بِخُمُرِ‌هِنَّ عَلَى جُیُوبِهِنَّ وَ لَایُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبَائِهِنَّ أَوْ آبَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنَائِهِنَّ أَوْ أَبْنَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِی إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِی أَخَوَاتِهِنَّ أَوْ نِسَائِهِنَّ أَوْ مَا مَلَکَتْ أَیْمَانُهُنَّ أَوِ التَّابِعِینَ غَیْرِ‌ أُولِی الْإِرْ‌بَهِ مِنَ الرِّ‌جَالِ أَوِ الطِّفْلِ الَّذِینَ لَمْ یَظْهَرُ‌وا عَلَى عَوْرَ‌اتِ النِّسَاءِ وَ لَایَضْرِ‌بْنَ بِأَرْ‌جُلِهِنَّ لِیُعْلَمَ مَا یُخْفِینَ مِن زِینَتِهِنَّ وَ تُوبُوا إِلَى اللَّـهِ جَمِیعًا أَیُّهَ الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ)؛ و به زنان باایمان بگو: چشمان خود را [از نگاه حرام] فروگیرند و دامان خویش را حفظ کنند و زینت خود را آشکار نسازند مگر آنچه [به‌طور طبیعی] آشکار است و [برای پوشاندن گردن و سینه] مقنعه‌های خود را بر روی گریبان بیندازند و زینت‌های خود را آشکار نکنند مگر برای شوهرانشان یا پدرانشان یا پدرانِ شوهرانشان یا پسرانشان یا پسرانِ شوهرانشان یا برادرانشان یا پسرانِ برادرانشان یا پسرانِ خواهرانشان یا زنان (هم‌کیش) آنها یا آنچه را مالک شده‌اند (از کنیز و برده) یا مردان خدمتکار که تمایل جنسی ندارند یا کودکانی که بر امور جنسی زنان آگاه نیستند. همچنین [هنگام راه‌رفتن] پای خود را چنان به زمین نکوبند که زیورهای مخفی آنها آشکار شود. ای مؤمنان! همگی به درگاه خدا توبه کنید، باشد که رستگار شوید (نور، 31).

[خادمه زینب کبری(س)]

ضرورت پرداختن به این موضوع را می‌توان چنین بیان نمود که یکی از روش‌های القای فرهنگ حجاب، بیان کردن آثار سوء بی‌حجابی در جامعه است و گوشزد نمودن این نکته که زن وقتی به فساد کشیده شد، جامعه به فساد کشیده خواهد شد و وقتی اصلاح شد، جامعه اصلاح خواهد شد. حال سؤال اساسی آن است که بر اساس روایات اهل‌بیت (علیهم السلام) و تفسیر آیات 30 و 31 سوره مبارکه نور عدم رعایت حجاب چه آثار و پیامدهایی را بر جای می‌گذارد؟

[خادمه زینب کبری(س)]

با مراجعه به روایات اهل‌بیت (علیهم السلام) و تفاسیری که درباره آیات 30 و 31 سوره نور بیان کرده‌اند، می‌توان گفت که این نمونه‌ها از پیامدهای مهم بی‌حجابی هستند: ابتذال زن و سقوط شخصیت او، از بین‌رفتن آرامش روانی، تحریک مردان، گسترش یافتن فساد و فحشا، افزایش آمار طلاق، در احاطه شیطان قرارگرفتن، مورد عقوبت قرارگرفتن زنان و همسرانشان و مورد آزار و اذیت قرارگرفتن توسط افراد پست.

[خادمه زینب کبری(س)]

فلسفه حجاب
بدون شك در عصر ما كه بعضى نام آن را عصر برهنگى و آزادى جنسى گذارده‌اند و افراد غرب‌زده، بی‌بندوباری زنان را جزئى از آزادى او می‌دانند سخن گفتن از حجاب براى اين دسته ناخوشايند و گاه افسانه‌ای است متعلق به زمان‌های گذشته؛ ولى مفاسد فراوان و مشكلات و گرفتاری‌های روزافزونی كه از اين آزادی‌های بی‌قیدوشرط به وجود آمده، سبب شده است كه به‌تدریج گوش شنوایی براى اين سخن پيدا شود (بابایی، 1382، 3: 292).

[خادمه زینب کبری(س)]

فلسفه حجاب، مکتوم و پنهان نیست؛ زیرا برهنگی زنان که به‌طور طبیعی پیامدهایی همچون آرایش و عشوه‌گری و امثال آن را به همراه دارد، مردان و به‌خصوص جوانان را در حال تحریک دائم قرار می‌دهد؛ تحریکی که سبب کوبیدن اعصاب آنها و ایجاد هیجان‌های بیمارگونه عصبی و گاه سرچشمه امراض روانی می‌گردد.

و همچنین می‌توان بیان کرد که گسترش دامنه فحشا و افزایش فرزندان نامشروع، از پیامدهای دردناک بی‌حجابی است و دلایل آن مخصوصاً در جوامع غربی به‌طور کامل نمایان است (رشیدی، 1385: 12).

[خادمه زینب کبری(س)]

دستورهای مطرح‌شده در آیه 31 نور (وجوب حجاب از نظر قرآن)
خداى مهربان در اين آيه هفت نوع دستور صادر كرده كه شش نوع آنها براى زنان و هفتمين آنها براى زنان و مردان است.

كلمه «يغضضن» و «يحفظن» امر و براى وجوب است. آرى، همان‌گونه كه خداوند در آيه قبل می‌فرماید وظيفه مردان است كه چشمان خود را از نگاه به نامحرمان فروبندند و دامان خود را حفظ نمايند در اين آيه به پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) می‌فرماید: به زنان هم بگو چشمان خود را از نگاه‌كردن به نامحرمان فروگيرند.
دامان و عورت‌های خود را از عمل نامشروع، مصون و محفوظ بدارند (وَ يَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ)؛ به‌عبارت ديگر همان‌گونه كه چشم‌چرانی بر مردان حرام است بر زنان نیز حرام است و پوشاندن عورت بر عموم زنان و مردان واجب است.
مبادا زنان زينت خود را جز بخش‌هایی كه معمولاً ظاهر هستند آشكار نمايند (وَ لا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إلّا ما ظَهَرَ مِنْها) مفسران درباره معنى كلمه (زِينَتَهُنَّ) سه قول دارند:
الف. منظور از آن، خود اندام زن باشد؛

[خادمه زینب کبری(س)]

ب. مقصود از آن، محل زينت ايشان است؛

ج. زنان حق ندارند حتى زیورآلات خود را كه پوشانده‌اند، براى نامحرمان آشكار نمايند تا چه رسد به محل و موضع زيورآلاتشان البته اگر آن مقدار از زر و زيورى كه خودبه‌خود ظاهر و آشكارند و پنهان‌داشتن آنها معمولاً براى زنان موجب عسر و حرج می‌شود اشكالى ندارد؛ چراكه می‌فرماید (ما ظَهَرَ مِنْها) يعنى خود آنها ظاهر باشند؛ نه اينكه زنان، آنها را ظاهر كنند؛

بر زنان واجب است خمارهاى خود را بر سینه‌های خويشتن بيفكنند (وَ لْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلى جُيُوبِهِنَّ).
با توجه به معنى كلمه خمر ترديدى نيست كه حجاب در اسلام واجب و لازم است و مدرك آن همين جمله قرآن است.

شایان ذکر است اين جمله نوع حجاب يعنى آن لباسى را كه زن بايد بپوشد تعيين نكرده است؛ يعنى نفرموده حجاب همان چادر و چادر همان است كه در اين زمان می‌پوشند. و نیز نفرموده حجاب فقط منحصر به روسرى است كو اگر می‌بینیم جمله مورد بحث می‌گوید بر زنان واجب است كه اطراف روسری‌های خود را به سینه‌های خود بيفكنند نه به خاطر تعیين كیفيت حجاب، يا نوع لباس آن است؛ بلكه چون روسری‌های زنان در زمان نزول قرآن به اين كیفيت بوده لذا سخن از خمرهن به ميان آمده است.

پس با دقت به آنچه در بالا گفته شد به اين نتيجه می‌رسیم كه حجاب یعنی پوشيده‌بودن زنان و لباس حجاب به هر نحوى و به هر نوعى و به هر رنگى كه باشد مانعى ندارد. ولى مشروط بر اينكه نوع حجاب، فريبنده نباشد و جلب‌توجه نكند و نيز از نوع حجاب كفار نباشد كه پوشيدن آن در اسلام ممنوع شده باشد.

باز هم در عين حال كه درباره آشكارنكردن زينت زنان تأکید می‌کند موارد استثناء آن را شرح می‌دهد: (إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبَائِهِنَّ...).
اينكه زنان حق ندارند به هنگام راه‌رفتن پاهاى خود را بر زمين بكوبند تا آن قسمت از زینت‌هایشان كه پنهان است دانسته و صداى آنها شنيده شود. زيرا از زمان نزول قرآن تاکنون زنانى بوده و هستند كه يك نوع زر و زيورى به نام خلخال در مچ پاى خود داشته‌اند.
«وَ لايَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِيُعْلَمَ ما يُخْفِينَ مِنْ زِينَتِهِنَّ» از مفهوم اين جمله به دست می‌آید كه برخی زنان آن زمان اين عمل را انجام می‌دادند كه قرآن مجيد آن را نهى كرده است.

اى مؤمنان! و اى مؤمنات! اگر درگذشته،ا يعنى قبل از صدور اين دستورهاى یادشده به آنها عمل نكرده باشيد گناهى بر شما نيست؛ ولى مواظب باشيد بعد از صدور آنها به سوى خدا بازگردید و همگی به آنها عمل كنيد؛ شايد رستگار شويد (وَ تُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِيعاً أيُّهَا الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ) اين احتمال درباره توبه این‌گونه افراد نيز وجود دارد كه گرچه این‌گونه دستورها قبل از آمدن اسلام و نزول قرآن صادر نشده است، در عين حال قبح و زشتى اين اعمال از نظر عقل كه يك نوع رهبر و راهنماى وجدانى و باطنى است واضح و مبرهن بوده است. پس بجاست كه خدا فرموده از انجام این‌گونه رفتارهاى گذشته خود توبه كنيد (نجفى خمينى، 1398ق، 14: 74).

[خادمه زینب کبری(س)]

آثار بی‌حجابی
بی‌حجابی ویروس خطرناکی است که نه‌تنها پیکره قداست و ارزش زنان را خدشه‌دار می‌کند پیامدهای آن دامن‌گیر جامعه نیز می‌شود و دیری نمی‌پاید که این ویروس خطرناک باعث ترویج فساد اجتماعی می‌شود و شیرازه خانواده‌ها را از هم می‌گسلاند. در این بخش به برخی از آثار مهم بی‌حجابی اشاره می‌کنیم: