با طلا باید نوشت : برگزیده نهج البلاغه

[نصرالله عاشق خداومولا]

برگزیده حکمت های نهج البلاغه
حکمت 2: شناخت ضدّ ارزش ها
أَزْری بِنَفْسِهِ مَنِ اسْتَشْعَرَ الطَّمَعَ، وَ رَضِیَ بِالذُّلِّ مَن کَشَفَ ضُرَّهُ، وَ هانَتْ عَلَیْهِ نَفْسُهُ مَنْ أَمَّرَ عَلَیْها لِسانَهُ. کسی که طمع (به آنچه در دست مردم است) را روش خویش قرار دهد، خود را پَست گردانیده؛ و کسی که گرفتاری و پریشانی خود را آشکار نماید، به ذلّت تن داده؛ و کسی که زبانش براو حکمران باشد(بی تأمّل و اندیشه هرچه به زبانش آید بگوید که بسا موجب هلاک و تباهی او گردد) نزد خویش خوار است.
ص: 104
حکمت 3: شناخت ضد ارزش ها
اَلْبُخْلُ عارٌ، وَالْجُبْنُ مُنْقَصَهٌ، وَالْفَقْرُ یُخْرِسُ الْفِطَنَ عَنْ حُجَّتِهِ، وَالْمُقِلُّ غَریبٌ فِی بَلْدَتِهِ. بخل و تنگ چشمی ننگ است، ترسو بودن نقص و کاستی است(1)، تنگدستی زیرک را از (بیان) حجّت و دلیلش لال می گرداند(همان طوری که توانگری، پست و نادان را گویا می سازد)، و بینوا و بی چیز در شهر خود غریب است(کسی با او رفت و آمد نمی کند).
ص: 105
________________________________________
1- - طبق روایت، خوردن بِهْ برای رفع ترس مفید است و خوردن غذای داغ مکروه است(باعث ترسو شدن می شود).حلیه المتّقین و طبّ الأئمّه علیهم السلام

[نصرالله عاشق خداومولا]

حکمت 4: ارزشهای اخلاقی و ضدّ ارزش ها

الْعَجْزُ آفَهٌ، وَالصَّبْرُ شُجاعَهٌ، وَالزُّهْدُ ثَرْوَهٌ، وَالْوَرَعُ جُنَّهٌ، وَ نِعْمَ الْقَرِینُ الرِّضی. عجز و واماندگی آفت و بیچارگی است(که شخص را از پا در می آورد)، و صبر شجاعت است، و پارسائی ثروت است(پارسا مانند مالدار که به کسی نیازمند نیست به دنیا و کالای آن نیازمند نمی باشد)، و دوری از گناهان سپر است(از عذاب الهی، همانطور که سپر شخص را از شمشیر محافظت می نماید، پرهیزکاری او را از سختی های دنیا و آخرت رهایی می دهد)(1)، و راضی بودن(به قضا و
ص: 106
________________________________________
1- - سختی های دنیا را به خاطر رضای خداوند متعال و راحتیِ دائمیِ آخرت تحمّل نموده و به جان می خرد. دانشمندان جدیدا ثابت نموده اند اشخاصی که اعتقاد دینیِ قوی دارند بسیار کمتر مبتلا به سکته می شوند و مشکلاتِ آنی که بر آنها وارد می شود، با عقیده ای که به آخرت دارند به درستی تحمل می نمایند.
قدر الهی) چه همنشین خوبیست(آرامش می دهد).

[نصرالله عاشق خداومولا]

حکمت 6: ارزش رازداری و خوشرویی

صَدْرُ الْعَاقِلِ صُنْدُوقُ سِرِّهِ، وَالْبَشَاشَهُ حِبَالَهُ الْمَوَدَّهِ، وَالاْءِحْتِمالُ قَبْرُ الْعُیُوبِ. الْمَسْأَلَهُ خِبَاءُ الْعُیُوبِ، وَ مَنْ رَّضِیَ عَن نَّفْسِهِ کَثُرَ السّاخِّطُ عَلَیْهِ. سینه خردمند صندوق راز اوست(عاقل، بیگانه را از راز خود آگاه نمی سازد)، و خوشرویی وسیله دوست یابی(با گشاده روئی می توان دلهای مردم را بدست آورد)، و تحمّل سختی ها پوشاننده بدی هاست، پرسش کردن وسیله پوشاندن عیب هاست، و انسانِ از خودراضی، دشمنانش فراوانند.
ص: 107

[نصرالله عاشق خداومولا]

حکمت 7: ایثار اقتصادی و آخرت گرایی

الصَّدَقَهُ دَوآءٌ مُنْجِحٌ، وَ أعْمالُ الْعِبادِ فی عاجِلِهِمْ نُصْبُ أَعْیُنِهِمْ فی اجِلِهِمْ. صدقه داروئی است سودمند و شفادهنده؛ و اعمال دنیوی بندگان در آخرت جلو چشمشان است(دنیا بسیار موقّت و زودگذر است، در عمل به واجبات و ترک محرّمات باید بیشترین تلاش را بنمائیم تا در آخرت از کرده خود خشنود باشیم چرا که پشیمانی هیچ سودی نخواهد داشت).
ص: 108

[نصرالله عاشق خداومولا]

حکمت 8: شگفتی های تن آدمی

اِعْجَبُوا لِهذَا الاِنْسانِ یَنْظُرُ بِشَحْمٍ، وَ یَتَکَلَّمُ بِلَحْمٍ، وَ یَسْمَعُ بِعَظْمٍ، وَیَتَنَفَّسُ مِنْ خَرْمٍ!! برای آفرینش این انسان به شگفت و تعجّب آئید(فکر کنید تا به قدرت آفریدگارش پی برید که او را طوری آفریده) که با پیه(چشم) می بیند، و با گوشتی(زبان) سخن می گوید و با استخوانی(گوش) می شنود و از شکافی(بینی) نفس می کشد!!

[نصرالله عاشق خداومولا]

حکمت 9: شناخت ره آورد اقبال و اِدبار دنیا

اِذا اَقْبَلَتِ الدُّنْیا عَلی قَوْمٍ اَعارَتْهُمْ مَحاسِنَ غَیْرِهِمْ، وَ اِذا اَدْبَرَتْ عَنْهُمْ سَلَبَتْهُم مَحاسِنَ اَنْفُسِهِمْ. هرگاه دنیا به گروهی روآورد نیکوئی های دیگران را به ایشان به عاریه(نسبت) دهد، و هرگاه از
ص: 109
آنها پشت گرداند نیکی هایشان را از آنان می گیرد(وقتی شخصی توانگر شود و به جائی برسد دنیاپرستان نیکوئی ها به او نسبت دهند، و اگر بینوا گردد کمالاتش را هم از یاد می برند).
حکمت 10: روش زندگی با مردم
خالِطُوا النّاسَ مُخالَطَهً اِنْ مُتُّم مَعَها بَکَوْا عَلَیْکُمْ، وَ اِنْ عِشْتُمْ حَنُّوا اِلَیْکُمْ. با مردم چنان آمیزش و رفتار نمائید که اگر مُردید بر شما بگریند، و اگر زنده ماندید با اشتیاق سوی شما آیند.
ص: 110
حکمت 11: روش برخورد با دشمن
اِذا قَدَرْتَ عَلی عَدُوُّکَ فَاجْعَلِ الْعَفْوَ عَنْهُ شُکْرا لِلْقُدْرَهِ عَلَیْهِ. هرگاه بر دشمنت قدرت یافتی پس بخشش و گذشت از او را شکر و سپاس(نعمتِ) توانائی بر او قرار ده. (در سوره 42، آیه40 آمده: کسی که از دشمن بگذرد و بین خود و او را اصلاح نماید بر خداست که اجر و پاداش او را عطا فرماید)
حکمت 13: روش استفاده از نعمت ها
اِذا وَصَلَتْ اِلَیْکُمْ اَطْرافُ النِّعَمِ فَلا تُنَفِّرُوا اَقْصاها بِقِلَّهِ الشُّکْرِ. چون نشانه های نعمت پروردگار آشکار شد، با ناسپاسی نعمت ها را از خود دور نسازید(به اندک
ص: 111
نعمتی که رسیدید شکر کنید تا به بیشترِ آن برسید.(سوره 14، آیه7: اگر شکر نعمت بجا آورید نعمت را بر شما می افزایم، و اگر ناشکری کنید هرآینه عذاب من سخت است«که گرفتار میشوید»).
حکمت 15: روش برخورد با فریب خورده گان
ما کُلُّ مَفْتُونٍ یُعاتَبُ. هر گرفتار فتنه و بلائی را نباید سرزنش نمود(بایستی او را کمک نمود و یا حداقل دعا کرد تا رهایی یابد، دیده شده که بعضی با سرزنشِ بی موردِ گرفتاران، دچار همان فتنه و بلا شده اند).
ص: 112