در ميان كتب آسماني، قرآن مجيد ويژگيهايي دارد كه سبب توجه خاص مسلمانان شده است. حفظ و بهخاطر سپردن از جلوههاي اين توجه به شمار ميآيد. اين سنت تنها به قرآن اختصاص دارد. پيشينيان تورات و انجيل را از رو ميخواندند و جز پيامبرانشان، كسي آنرا بهخاطر نميسپرد. مسلمانان چنين بدين امر اهتمام ميورزيدند كه صحابه گاه بر سر وجود يا عدم يك حرف با يكديگر درگير ميشدند. برخي از عوامل گسترش اين امر در ميان مسلمانان عبارت است از:
1. بلاغت و فصاحت قرآن
هيچ ملتي به اندازهي عرب عصر بعثت شيفتهي سخن نبود و به آن عنايت نداشت. نامي كه اين قوم براي خود برگزيد، نشان دهندهي اين توجه و اهميت است. آنان خود را عرب و ديگران را عجم ميخواندند. اين بدان معنا است كه در باور آنها تنها اين قوم خاص ميتوانست مقاصد خود را شيوا و روشن بيان كند. مردم اين منطقهي جغرافيايي شعرها و سخنرانيهاي را حفظ ميكردند.
كتاب خدا، از نظر فصاحت و بلاغت و به كارگيري الفاظ كلمات و تركيبات جملات، آنها را شگفتزده ساخت و جذب كرد. بنابراين، حتي كافران بدان دل بستند و به عنوان متني در خور ستايش به حفظ آن پرداختند.[1]