تاریخ سید الشهداء علیه السلام

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

پیشگفتار

«یا صاحب الزمان ادرکنا»آنچه در عاشورا اتفاق افتاد، تنها یک واقعه نیست، فاجعه ای مشخّص، با ابعادی معیّن که به دست افرادی شناخته شده و در زمانی تعیین شده صورت گرفته باشد، نیست.
ابعاد گوناگون این جنایتِ بزرگ تاریخِ بشریّت را از سقیفه و انحراف مسیر خلافت، باید به بررسی نشست و نقش آفرینان آن را، در همه زمان های پس از پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم و در همه صحنه های نفاق و توطئه علیه رسالت و ولایت باید جستجو کرد.از دیگر سو آنچه از شهیدان و قربانیان عاشورا برجای ماند، تنها چند مجموعه روایی و تاریخی نیست، چند مقتل با ذکر برخی وقایع جانسوز و پاره ای اشعار نیست. محبّت همراه با شناخت، عاطفه همراه با بصیرت، حماسه همراه با عرفان، عقیده همراه با حرکت، ولایت همراه با جهاد، تعبّد همراه با اعراض، صبر همراه با شمشیر، دستاوردهای عاشورایند.برای فهم آنچه در پدید آمدن عاشورا مؤثر بود، و برای درک آنچه در عاشوراص: 15تحقّق یافت، و برای شناخت آنچه در پی عاشورا در برهه های مختلف تاریخ شکل گرفت، باید در آیات قرآن و سنّت های الهی ذکر شده در آن، فرمایشات و پیشگویی های گوناگون پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم ، سیره امیرالمؤمنین و امام حسن علیهماالسلام و کلّیه وقایع نیم قرن پس از رحلت پیغمبر صلی الله علیه و آله وسلم به خوبی دقّت کرد، و همه موضعگیری ها، سخنرانی ها، تحرّکات وعملکردهای سران جبهه خلافت و پیشوایان مسیر ولایت را مورد بررسی قرار داد، و به همه جریانات تلخ و شیرین تاریخ تشیّع و اسلام، بلکه تاریخ بشریّت، از این منظر نگاهی دوباره داشت.عاشورا درخت معجزه ای بود که اگرچه در کربلا و تنها در طی یک روز رویید، لکن ریشه در همه جغرافیای دین داشت، و بر همه تاریخ سایه افکن گشت.به راستی چه معجزه ای از این والاتر و با اهمیّت تر که آن همه تلاش و برنامه ریزی در جهت محو اسلام اصیل و ریشه کن کردن ولایت، طی یک روز سراسر جهاد و شهادت عقیم گردد، و معدنی پایان ناپذیر از همه ارزش ها و بایسته های دینی انسانی در دسترس همه بشریّت قرار گیرد؟یکی از ابعاد شگفت این معجزه بزرگ الهی، حفظ اصالت و اعتبار همیشگی آن است، دشمنان همچنان که با تمام توان کوشیدند تا توحید را بشکنند، قرآن را تحریف کنند، سنّت پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم را انکار نمایند و در یک کلمه اسلام را به نابودی بکشانند، برای شکستن و تحریف کردن و انکار نمودن و نابود ساختن عاشورای حسینی هم از هیچ تلاش و توطئه ای کوتاهی نکردند.تبلیغات سوء ؛ تا آنجا که مردم را با انگیزه جهاد فی سبیل اللّه بر جنگ با فرزند قرآن و پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم وادارند!غوغای فریب ؛ تا آنجا که سران و سرداران قبایل مهاجر و انصار، قاریان و حافظان قرآن، اولاد و اصحاب پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم خارجی به حساب آیند و مستحقّ خشونت بارترین جنایت ها قلمداد شوند!ص: 16نیرنگ بازی ؛ تا آنجا که زنان و کودکان داغدیده از نسل پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم و اصحاب، مستحقّ اسارت و زنجیر، و سزاوار شکنجه و زندان به شمار آیند.به راستی ! وقایع عاشورا را چه کسانی نوشتند؟ از عاشورائیان چه کسی ماند تا نگارش مقتل را آنگونه که بود بر عهده گیرد؟ از آن توده های چند ده هزار نفری که آب را هم بر روی لشکر کوچک امام حسین صلی الله علیه و آله وسلم بسته بودند و در هنگام موعظه ها و یاری خواستن های او هلهله می کردند، چند نفر صادقانه و مؤمنانه گزارش لحظات پر عظمت عاشورایی را نگاشتند؟ در دوران یزید و حاکمان جور پس از او تا زمان عمر بن عبدالعزیز چه کسی جرأت نوشتن و یا حتّی بازگویی حوادث آن روز را داشت؟کینه ورزانی که آرزوی نابودی کامل آل پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم را در دل می پروراندند ، و موالیان آنان را شایسته زندگی کردن نمی دانستند ، و عقوبت و قتل و غارت و شکنجه و تبعید را حقّ طبیعی مدح کنندگان اهلبیت علیهم السلام می شمردند ، چگونه شرح وقایع عاشورا و حماسه های عاشورائیان را تاب می آوردند؟اینجاست که می توان راز گریه های پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم در هنگام دیدن و بوسیدن فرزندش حسین علیه السلام را دانست.اینجاست که می توان حکمت روضه خوانی های رسول اللّه صلی الله علیه و آله وسلم و گریه کردن های فاطمه زهرا علیهاالسلام در هنگام یادآوری شهادت پاره تنشان حسین علیه السلام را شناخت.اینجاست که می توان اسرار گریه های امیرالمؤمنین علیه السلام در هنگام عبور از صحرای کربلا به سوی صفّین را درک کرد.اینجاست که می توان رمز وصیّت های خاص پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم و فاطمه زهرا و امیرالمؤمنین و امام حسن مجتبی علیهم السلام را در مورد کربلا و عاشورا فهمید.اینجاست که می توان پیچیدگی برخی پیامها، دعوت ها و حرکات نمادین امامص: 17حسین علیه السلام را به تحلیل نشست . چرا امام حسین علیه السلام همراه با اهل و عیال خویش از مدینه خارج شد؟چرا در روز ترویه که همه حاجیان برای آغاز مناسک مخصوص حجّ آماده می شوند، پشت به خانه کعبه می کند!؟چرا در طول مسیر، درهر منزلگاهی به گونه ای با مردم سخن می گوید؟چرا سپاهیان حرّ را به نماز جماعت دعوت می کند؟چرا فرستادگانش را به خیمه زهیر بن قین و عبیداللّه بن حر جعفی می فرستد و عاقبت خود برای دعوت عبیداللّه می رود؟چرا شب عاشورا را برای اقامه نماز و دعا و تلاوت قرآن مهلت می گیرد؟چرا زمین کربلا را خریداری می کند و صاحبان پیشین آن را در پذیرایی از عزاداران و زائران قبور شهدای آن دشت، وکیل می گرداند؟با فهم این رمز و رازها و با یافتن جواب این پرسش هاست که انسان می تواند ترسیم روشنی از علل اصالت و عوامل جاودانگی قیام عاشورا داشته باشد.نگاه دقیق به جریانات عاشورا و آنچه قبل از آن و پس از آن اتفاق افتاد، برای درک عظمت های این قیام و راهیابی به قلّه های پر شکوه معارف و حقایق نهفته در آن ضرورت دارد.تنها با تحلیل های موشکافانه و تحقیقات عالمانه و بررسی های همه جانبه است که می توان شگفتی های پدید آمده در عاشورا را شناخت و به عمق توطئه ها و برنامه ریزی های دشمنان در هریک از مراحل قبل و بعد آن دسترسی پیدا کرد.کتابی که پیش رو دارید، اثری بی نظیر از اندیشمند با اخلاص، دانشمند فرزانه و محقّق نکته سنج مرحوم آیة اللّه حاج شیخ عبّاس صفایی حائری است که در ضمن برشمردن وقایع تفصیلی و پیشینه ها و پیامدهای قیام ابی عبداللّه الحسین علیه السلام ، به تحلیل دقیق و منصفانه هریک از آنها پرداخته، بسیاریص: 18از زوایای مبهم این قیام مقدّس را روشن ساخته، ناگفته های فراوانی را تبیین نموده و از نگاه یک اسلام شناس باتجربه ، شماری از انحرافات پدید آمده در فهم عاشورا و نقل وقایع آن را خاطر نشان ساخته است.این کتاب که علیرغم ارزش والای تألیفی و تحقیقی آن، سالها تجدید چاپ نشده و از دسترس علاقمندان دور مانده بود، اینک با تلاش واحد تحقیقات مسجد مقدّس جمکران مورد تحقیق و بازنگری و ویرایش قرار گرفته و با بررسی و ذکر کلیّه مدارک مورد استناد، به رهروان راه آن بزرگوار تقدیم می شود.امید است که مورد رضایت وارث حقیقی و خونخواه همیشگی آن حضرت، مولایمان صاحب العصر و الزمان «عجّل اللّه تعالی فرجه الشریف» قرار گیرد.محرّم الحرام 1421بهار سال 1379واحد تحقیقات مسجد مقدّس جمکرانص: 19ص:

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

20بسم الله الرحمن الرحیم
مقدمه مؤلف اشاره

الحمد للّه ربّ العالمین و الصلوة والسلام علی أشرف الأنبیاء و المرسلین محمّد و آله الطیبین الطاهرین، و اللعنة الدائمة علی أعدائهم أجمعین. السلام علیک یا أبا عبداللّه و علی الأرواح الّتی حلّت بفنائک، و أناخت برحلک، علیک منّی سلام اللّه أبدا ما بقیت و بقی اللّیل و النهار.تاریخ امام مظلوم، سیّد الشهداء علیه السلام را بسیاری از علاقمندان نوشته اند - که هرکس به قدر همّت خود خانه ساخته - از خداوند - جلّت عظمته - خواستارم مرا توفیق عنایت فرماید و تأیید نماید تا تاریخ امام علیه السلام را چنانکه شایسته است، بنویسم. این امر هر چند برمن مشکل و سنگین است، ولی بر خداوند آسان است. «ربّ یسّر وسهّل».نویسندگان، کتابهای بسیاری در مقتل و تاریخ امام علیه السلام نوشته اند، ولی هنوز هم جای بحث و گفتگو باقی است و چنین نیست که بتوان به نوشته های موجود اکتفاء کرد. زیرا مقصود بعضی از نویسندگان، جمع آوری روایات و احادیث بوده، و این امر گرچه از بعضی جهات مفید بوده و جمع آورنده غرض صحیحی داشته، ولیکن آثار سوئی در بردارد، زیرا همه کس از عهده تشخیص حدیث صحیح و جدا ساختنص: 21آن از حدیث ضعیف بر نمی آید، و از این گذشته، چه بسا عظمت مولف موجب این شود که بسیاری از خوانندگان گمان کنند که تمامی این احادیث در نزد مؤلف معتبر است در حالی که چنین نیست، و هدف او جمع احادیث بوده، هر چند ضعیف باشد.بعضی از مؤلفان باب اجتهاد را برای اهل علم باز نموده، لذا بسیاری از احادیث را خود مؤلف تضعیف یا توجیه کرده است، و بعضی از مورّخان نقل ضعیفی را معتبر شناخته و بر آن اعتماد کرده، و چه بسا نویسندگانی از راه حب و بغض قضاوت هایی نموده اند.در هر صورت، هر کس راهی با امام مظلوم علیه السلام باز کرده و خدمتی به نظر خود انجام داده است. اکنون که نوبت به این ناچیز رسیده، از خداوند می خواهم توفیقم دهد تا شمّه ای از حالات امام علیه السلام را بنویسم، هر چند تاریخ امام علیه السلام بسیار مجهول است.

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

سرّ پنهان شدن فضائل اهل بیت علیهم السلام

از زمان شهادت امیرالمؤمنین علیه السلام تا هلاکت معاویه، قضایای برجسته ای راجع به تاریخ امام علیه السلام نمی بینید، و در این مدّت که حدود بیست سال بود، به حدّی معاویه بر اهل بیت اطهار علیهم السلامسخت گیری نموده که بیان از تقریر آن عاجز است.او سبّ امام علی بن ابیطالب علیه السلام را رواج داد تا جایی که متدینین وظیفه خود می دانستند پس از نمازها علی علیه السلام را سبّ و لعن نمایند، و پس از هلاکت او، این رسم تا زمان خلافت عمر بن عبدالعزیز برقرار بود.در آن زمان علاقه به اهل بیت پیغمبر صلی الله علیه و آله وسلم و تشیّع موجب قتل و نابودی می شد. فرمانداران برای تقرّب به معاویه، شیعیان را پیدا می کردند و می کشتند، و از دشمنان و منافقین ترویج می کردند، و به وسیله بذل اموال فراوان، آنان را تشویقص: 22می کردند تا بتوانند از عظمت اهل بیت پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم بکاهند، و آنان را در انظار پائین آورده، ساقط نمایند، و دشمنان آنان را بالا برند.به همین جهت، به حدّی احادیث باطل - از عظمت دشمنان و مذمّت اهل بیت علیهم السلام - در کتاب ها و سینه های محدّثان جای گرفت که بحساب نیاید، و آثار آن تا امروز - با گذشت قرن ها و آمدن سلاطین مختلف - در کتاب ها باقی است. از این موارد می توان تا اندازه ای موقعیت اهل بیت علیهم السلامرا به دست آورد.شما در چنین دوره و زمانی چه انتظار دارید؟ آیا توقع دارید که مناقب امام حسین علیه السلام بیان گردد؟ آیا توقع دارید که علوم حسین بن علی علیه السلام به محدثین و روات برسد، و از نور حضرتش آن عصر روشن گردد؟منافقین و دشمنان دین کوششها کردند تا نور خدا را خاموش کنند، و ابرهای تاریکی پدید آوردند که مانع تابش نور الهی گردد، ولی خداوند نور خود را تابان می نماید و ابرهای تاریک را زایل می فرماید.در اثر انقلاب کربلا و بروز حادثه طف و شهادت سید الشهدا علیه السلام و اسارت اهل بیت اطهار علیهم السلام به تدریج تمام پرده ها بالا رفت، و ابرها و تاریکی ها بر طرف شد. پستی و پلیدی آن شجره خبیثه بر عموم مردم آشکار شد. کاخ ظلم واژگون و خانواده معاویه منقرض و سلطنت از دودمان ابوسفیان بر کنار شد.همین یزید که سالها معاویه با مکر و حیله و تزویر، نقشه سلطنت او و انقراض آل علی علیهم السلام را می کشید، پس از شهادت امام، عمر او کوتاه شد، وجاهت و موقعیت او از میان رفت و با آن که سیزده پسر از او باقی مانده بود سلطنت از خانواده او بیرون رفت و سید الشهدا علیه السلام با آن که فرزندان او به جز زین العابدین علیه السلام کشته شده بودند، از نسل پر برکت همان یک نفر، خداوند زمین را پر کرد، و موقعیت امام شهید علیه السلام برای مردم آشکار شد.مناقب و آثار او پس از شهادتش بر زبان ها جاری شد، عمل او سرمشقص: 23جوانمردان گردید، که تا امروز کتاب ها در تاریخ او می نویسند، و در تمام دوران سال شیعیان بر مصائب او گریانند، و برای یادبود آن امام شهیدان مجالس سوگواری برپا می کنند، و عزاداریها می نمایند، و اختصاص به ایام عاشورا ندارد.

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

گرچه آن ایام، بهار عزاداری است.کوتاه سخن؛ در تاریخ از آثار امام شهیدان در دوران معاویه چیز درستی به دست نمی آید، امّا نه از باب آن که امام علیه السلام دارای شخصیت ممتاز و فضائل و مناقب نبوده است، بلکه برای آن که دشمنان برای خاموش کردن نور خدا نقشه ها کشیدند و تقیه عجیبی در آن عصر حکمفرما بود، و تعجّب نکنید اگر بشنوید زندگی جمعی منوط به این بود که از علی علیه السلام بیزاری جویند، و او را لعن کنند، و گرنه به زندگانی آنان خاتمه داده می شد. با کمال جرأت می توان گفت: در هیچ دوره و زمانی مانند این دوران، بر اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم سخت گیری نمی شد، حتّی در زمان منصور دوانیقی و متوکل عباسی این اندازه سخت گیری نبود.شما از رفتار خلفای جور و منافقان با ائمه علیهم السلام در هر دوره و زمانی می توانید به موقعیّت شیعیان و میزان تقیّه در آن زمان پی ببرید.بنابراین، عصر امام شهیدان علیه السلام ، تاریک ترین ادوار و ازمنه بوده است. جایی که خانواده پیغمبر صلی الله علیه و آله وسلم از بزرگ و کوچک در وسط روز با حضور و شرکت هزاران نفر از مدعیان دوستی کشته شوند، و سر فرزند پیغمبر صلی الله علیه و آله وسلم شهر به شهر برده شود، و خانواده او را به آن طرز اسیر کنند و تا شام ببرند، توانایی و جمعیت و نفوذ و عظمت و موقعیت شیعیان و دوستان اهل بیت اطهار علیهم السلام معلوم می شود.پس در هیچ عصری حق کشی و پرده پوشی به آن اندازه نبوده است.

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

کتمان فضایل اهل بیت علیهم السلام ، انتشار احادیث باطل در حق دشمنان و جعل اکاذیب درباره ائمه طاهرین علیهم السلامدر هیچ زمانی به آن اندازه نبوده است، و این امور، سرّ مخفی شدن فضایل سیدالشهداء علیه السلام می باشد.ص: 24ابوالفرج اُموی(1)می نویسد: سابقین از شعرا به جهت ترس شدید از بنی اُمیّه، نمی توانستند در حق امام علیه السلام مرثیه بگویند.(2)از این مطلب شدّت تقیّه معلوم می شود. با شهادت امام علیه السلام تقیّه خاتمه نیافت، و چنین نبود که پس از شهادت امام علیه السلام مردم بتوانند به آسانی مرثیه گویند، و برای امام شهیدان نوحه سرایی نمایند، چون تا یزید زنده بود بر شیعیان، بلکه بر مسلمانان سخت می گرفت تا جایی که مردم را وادار کرد به آن که با او بر این که بنده یزید هستند، بیعت کنند.پس از هلاکت او، سلطنت به ابن زبیر رسید. او در شقاوت و خباثت کمتر از یزید نبود. او کسی است که آرزو داشت گودالی بکند و آن را از آتش پر کند و عموم بنی هاشم را در آن بسوزاند. او کسی است که از جهت دشمنی با بنی هاشم صلوات بر پیغمبر صلی الله علیه و آله وسلم را ترک کرد.(3)او هفت هزار نفر از شیعیان را - که خود را حسینی نامیده بودند و قاتلان امام شهید را کشته بودند - کشت. حالات او در همین کتاب خواهد آمد.پس از هلاکت او، عبدالملک استیلا یافت. وی حجّاج را بر شیعیان مسلط کرد، و چه ظلمها و ستمها که از او به شیعیان نرسید !پس این است سرّ آن که تقیّه شدید بود تا جایی که پس از شهادت، شعرا نمی توانستند مرثیه بخوانند، و در مصیبت امام شعر بگویند.بلی! در مدت کوتاه سلطنت مختار، در قلمرو حکم فرمایی او تقیّه از میان رفت، و در این موقع وهنگام خروج توّابین، شعرهایی در حق امام علیه السلام گفته شد، و شیعیان قبر مطهّر امام علیه السلام را زیارت کردند، و نوحه سرایی نمودند، و خون خواهیص: 25

---

1- - نسب ابوالفرج اصفهانی به بنی امیه باز می گردد، از این جهت مرحوم مؤلف ایشان را اموی خوانده است.2- - مقاتل الطالبیین، ص 81.3- - همان، ص 315.کردند، و بسیاری از دشمنان را کشتند.

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

شاید در همین زمان شالوده مقتل ابو مخنف ریخته شد که ریشه تواریخ است، و هرکس مقتل نوشته از او استفاده کرده است، مانند کلبی و دیگران.در این مقام مناسب است حدیثی را که شاهد مدّعای ما است، ذکر نمایم و از آن، طرز مبارزه امام علیه السلام با منافقین نیز معلوم می شود.سلیم بن قیس در ضمن حدیث مفصلی که کیفیت مبارزه معاویه با حق را بیان می کند، نقل کرده است:«چون حسن بن علی علیه السلام وفات کرد، سختی و فشار - از جانب معاویه - بر اولیاء اللّه زیادتر شد. مؤمن یا کشته می شد یا آواره. دو سال پیش از هلاکت معاویه، امام حسین علیه السلام به قصد حج به مکه رفت، در این سفر عبداللّه بن جعفر و عبداللّه بن عباس نیز بودند.امام علیه السلام از بنی هاشم و شیعیان و آشنایان و خوبان اصحاب و تابعین دعوت نمود و بیش از هزار نفر در «منی» نزد امام علیه السلام جمع شدند.امام برخاست و به حاضران فرمود:رفتار این طاغیه - معاویه - را با ما و شیعیان ما دیدید و شنیدید. من از شما پرسش هایی می کنم، پس اگر راست گفتم تصدیق کنید و اگر دروغ گفتم، دروغ مرا آشکار کنید.

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

سخنان مرا بشنوید و مخفی نمایید، و در مراجعت به بلاد خود به کسانی که مورد اطمینان شما هستند نقل نمایید، چون می ترسم حق را از بین ببرند، هر چند خداوند نور خود را نگاه دار است، اگر چه کافران نخواهند».پس امام علیه السلام تمام آیاتی را که درباره اهل بیت علیهم السلام نازل شده بود خواند و تفسیر نمود، و آنچه پیغمبر صلی الله علیه و آله وسلم در فضیلت پدر و مادر آن حضرت و اهل بیت علیهم السلام فرمودهبود، بیان نمود، و همه حاضرین از صحابه تصدیق می کردند که این سخنان را از پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم شنیده اند، وتابعین می گفتند: ما از کسانی از صحابه که موردص: 26اطمینان و اعتماد بودند، شنیدیم.بعد از آن که امام علیه السلام فضایل و مناقب اهل بیت علیهم السلام را بیان نمود، فرمود:«شما را به خداوند سوگند می دهم که این احادیث را برای هر کس که به او اعتماد و وثوق دارید، نقل نمایید».سپس مردم متفرّق شدند.(1)ببینید! در آن زمان که معاویه با تمام ایادی و عمّال خویش می خواست نور خدا را خاموش کند، و یاد اهل بیت را از میان بردارد، چگونه امام علیه السلام در «منی» بهترین صحابه و تابعین را جمع نمود وشیعیانی را که از اطراف آمده بودند دعوت کرد وهمه فضایل ومناقب را برای آنان بیان نمود وصحابه وتابعین، سخنان حضرتش را تصدیق کردند، پس فرمان داد این فضایل را که به نحو تواتر به آنان رسیده، در شهرها به گوش مردمان پاک برسانند، و به این نحو با باطل مبارزه فرمود، و حق را نگاه داری نمود، این است رسم حجّت خدا، «فَلِلّهِ الحُجَّةُ البالِغَةُ»(2).نتیجه آنچه که گذشت این است: گرچه در تاریخ و مقتل امام شهیدان کتاب های زیادی نوشته شده، ولی جای بحث و گفتگو برای ما باقی است. و چون در آن عصر تقیه شدیدتر از سایر اعصار و ازمنه ائمّه علیهم السلام بوده، مردم از علوم امام علیه السلام بهره و استفاده نبردند، از این رو، اصحاب و راویان حدیث از آن حضرت زیاد نبودند تا علوم او را به مردم برسانند، و مناقب و فضایل و معجزات و حالات امام را در دسترس مردم قرار دهند. پس ما باید از لابلای تواریخ و حکایات، قضایای جزئی را شاهد خود قرار دهیم، و از آن قضایا، امور کلی را استنباط نماییم.

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

این تذکر لازم است که به هر نقل و حدیثی که ابومخنف - پیشوای مورّخان - در مقتل آورده نمی توان اعتماد کرد، چه رسد به نقل های دیگران که وسایط زیادی درص: 27

---

1- - احتجاج طبرسی، ج 2، ص 86 - 88.2- - سوره انعام، آیه 149.میان هست. زیرا گاهی ابومخنف از کسانی حدیث نقل می کند که از دشمنی اهل بیت علیهم السلامخالی نبوده اند و من به خواست خداوند در ضمن مباحث همین کتاب به قسمت هایی از دروغ پردازیهای اینان اشاره خواهم نمود، و در این باب از قضاوت منصفانه به قدر وسع خویش کوتاهی نخواهم کرد. (ان شاء اللّه، وما توفیقی إلاّ باللّه).شاهد بر مدعای ما این که نمی بینید در این تواریخ - که مدرک مقاتل و تاریخ های بعدی است - تعداد مقتولین به دست امام علیه السلام و یا سایر اصحاب آن حضرت را نوشته باشند، و حال آن که کشته شدگان به دست اصحاب ابن سعد را شمارش کرده اند و از این کار، کمال عناد و دشمنی مورّخان ثابت می شود. این قسمت را در جای خود روشن خواهم نمود. و همچنین چیزهایی درباره مسلم بن عقیل نوشته اند، و محدثین از مورّخان ضبط کرده اند که نشانه عناد و حبّ و بغض آنها است چنانکه مفصّلاً در این امر گفتگو خواهم نمود.

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

ولادت و نسب امام حسین علیه السلام

تاریخ ولادت امام علیه السلام

در روز، ماه و سال تولّد آن سرور اختلاف است، بعضی گویند: تولّد آن حضرت روز سه شنبه است، و بعضی دیگر گویند: روز پنج شنبه، سوّم شعبان است و بعضی پنجم شعبان را گفته اند. و برخی گویند: ماه ربیع، سال سوم هجرت. و بعضی ماه ربیع، سال چهارم گفته اند.
این اختلاف و نظایر آن در موالید و وفیّات معصومین علیهم السلام، معلول سهو و اشتباه روات است. اگر حوادث را در همان وقت ثبت می نمودند، اشتباه و اختلاف کمتر می شد، ولی این حوادث را پس از سالیان دراز ضبط کردند، و چه بسا وسایطی در میان آمده بود که هر یک در سینه خویش ثبت کرده بودند.
برای آسان شدن مطلب، این قضیه را نقل می کنم: وفات مرحوم آیت اللّه والد، «آقای شیخ محمدعلی قمی حایری» در شب دوشنبه، بیست و دوم ربیع الثانی سال هزار و سیصد و پنجاه و هشت بود که فاضل دانشمند، آقای مدرس تبریزی پس از آن که اشاره مختصری به احوال ایشان نموده، نوشته است: در سال هزار و سیصد و پنجاه و چهار وفات نمودند.(1) و مستند ایشان اطلاعات متفرقه است.
جایی که در تاریخ وفات ایشان با فاصله بسیار کم، چهار سال اختلاف پیدا شود،
ص: 29
________________________________________
1- - ریحانة الأدب، ج 4، ص 490 و 491، در شرح حال قمی.
توقع دارید در تاریخ تولد و وفات ائمه علیهم السلام اختلاف پیدا نشود.