عهد روزانه قران کریم

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

عهد قرآن و نهج البلاغه روزجمعه 31 فروردین



صفحه 553 سوره مبارکه جمعه آیات 1تا8


بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ‌ (0)
به نام خداوند بخشنده بخشایشگر
يُسَبِّحُ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَ مَا فِي الْأَرْضِ الْمَلِکِ الْقُدُّوسِ الْعَزِيزِ الْحَکِيمِ‌ (1)
آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است همواره تسبیح خدا می‌گویند، خداوندی که مالک و حاکم است و از هر عیب و نقصی مبرا، و عزیز و حکیم است!
هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ رَسُولاً مِنْهُمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَ يُزَکِّيهِمْ وَ يُعَلِّمُهُمُ الْکِتَابَ وَ الْحِکْمَةَ وَ إِنْ کَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِي ضَلاَلٍ مُبِينٍ‌ (2)
و کسی است که در میان جمعیت درس نخوانده رسولی از خودشان برانگیخت که آیاتش را بر آنها می‌خواند و آنها را تزکیه می‌کند و به آنان کتاب (قرآن) و حکمت می‌آموزد هر چند پیش از آن در گمراهی آشکاری بودند!
وَ آخَرِينَ مِنْهُمْ لَمَّا يَلْحَقُوا بِهِمْ وَ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَکِيمُ‌ (3)
و (همچنین) رسول است بر گروه دیگری که هنوز به آنها ملحق نشده‌اند؛ و او عزیز و حکیم است!
ذٰلِکَ فَضْلُ اللَّهِ يُؤْتِيهِ مَنْ يَشَاءُ وَ اللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِيمِ‌ (4)
این فضل خداست که به هر کس بخواهد (و شایسته بداند) می‌بخشد؛ و خداوند صاحب فضل عظیم است!
مَثَلُ الَّذِينَ حُمِّلُوا التَّوْرَاةَ ثُمَّ لَمْ يَحْمِلُوهَا کَمَثَلِ الْحِمَارِ يَحْمِلُ أَسْفَاراً بِئْسَ مَثَلُ الْقَوْمِ الَّذِينَ کَذَّبُوا بِآيَاتِ اللَّهِ وَ اللَّهُ لاَ يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ‌ (5)
کسانی که مکلف به تورات شدند ولی حق آن را ادا نکردند، مانند درازگوشی هستند که کتابهایی حمل می‌کند، (آن را بر دوش می‌کشد اما چیزی از آن نمی‌فهمد)! گروهی که آیات خدا را انکار کردند مثال بدی دارند، و خداوند قوم ستمگر را هدایت نمی‌کند!
قُلْ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ هَادُوا إِنْ زَعَمْتُمْ أَنَّکُمْ أَوْلِيَاءُ لِلَّهِ مِنْ دُونِ النَّاسِ فَتَمَنَّوُا الْمَوْتَ إِنْ کُنْتُمْ صَادِقِينَ‌ (6)
بگو: «ای یهودیان! اگر گمان می‌کنید که (فقط) شما دوستان خدائید نه سایر مردم، پس آرزوی مرگ کنید اگر راست می‌گویید (تا به لقای محبوبتان برسید)!»
وَ لاَ يَتَمَنَّوْنَهُ أَبَداً بِمَا قَدَّمَتْ أَيْدِيهِمْ وَ اللَّهُ عَلِيمٌ بِالظَّالِمِينَ‌ (7)
ولی آنان هرگز تمنای مرگ نمی‌کنند بخاطر اعمالی که از پیش فرستاده‌اند؛ و خداوند ظالمان را بخوبی می‌شناسد!
قُلْ إِنَّ الْمَوْتَ الَّذِي تَفِرُّونَ مِنْهُ فَإِنَّهُ مُلاَقِيکُمْ ثُمَّ تُرَدُّونَ إِلَى عَالِمِ الْغَيْبِ وَ الشَّهَادَةِ فَيُنَبِّئُکُمْ بِمَا کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ‌ (8)
بگو: «این مرگی که از آن فرار می‌کنید سرانجام با شما ملاقات خواهد کرد؛ سپس به سوی کسی که دانای پنهان و آشکار است بازگردانده می‌شوید؛ آنگاه شما را از آنچه انجام می‌دادید خبر می‌دهد!»

الْأُمِّيِّينَ آیه 2:
قاموس قرآن ج‏1 119
أُمم‏: جمع أمّت است، آيه‏ى‏ «وَ ما مِنْ دَابَّةٍ فِي الْأَرْضِ وَ لا طائِرٍ يَطِيرُ بِجَناحَيْهِ إِلَّا أُمَمٌ‏ أَمْثالُكُمْ» انعام: 38، صريح است در اينكه جنبندگان و طيور داراى تشكيلات و نظامات‏اند و در زندگى اهداف مشترك و مقررات مخصوصى دارند.
امروز، اين مسئله كاملا روشن شده است، نظام زندگى كه ميان مورچه‏ها، موريانه‏ها، ماهيان و غير آنها برقرار است واقعا مايه‏ى اعجاب ميباشد و آيه‏ى فوق، بسيار قابل دقّت است.
أُمِّيٌ‏: درس نا خوانده.
راغب گويد: أُمِّي كسى است كه نوشتن و خواندن بلد نيست و از قطرب نقل ميكند كه: أُمِّيَّة بمعنى غفلت و جهالت است، و امّى از آن معنى است، در الميزان فرمايد: امّى منسوب بامّ (مادر) است زيرا مهربانى مادر مانع از آن ميشد كه فرزندش را بدست معلّم بسپارد، فرزند فقط بتربيت مادر اكتفا ميكرد.
«وَ مِنْهُمْ‏ أُمِّيُّونَ‏ لا يَعْلَمُونَ الْكِتابَ إِلَّا أَمانِيَّ» بقره: 78 يعنى قسمتى از يهود بيسوادند، كتاب را جز دروغهائيكه علماء آنها ميسازند، نميدانند.
كلمه امّى در دو جا، صفت حضرت رسول (ص) آمده «الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِيَ‏ الْأُمِّيَ‏ ....فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ النَّبِيِ‏ الْأُمِّيِ‏» اعراف: 157- 158، امّى و درس ناخوانده بودن، يكى از دلائل نبوّت و من عند اللَّه بودن آنحضرت است زيرا كه بعد از نبوّت عاليترين احكام و علوم را آورد و دنيا را عوض كرد. و اين كار از درس ناخوانده محال است مگر آنكه اين موهبت از جانب خدا باشد، آيه‏ى‏ «وَ ما كُنْتَ تَتْلُوا مِنْ قَبْلِهِ مِنْ كِتابٍ وَ لا تَخُطُّهُ بِيَمِينِكَ إِذاً لَارْتابَ الْمُبْطِلُونَ» عنكبوت 48، هم معنى امّى را در باره آنحضرت روشن ميكند و هم دلالت بر نبوّتش را، يعنى تو پيش از نزول وحى، كتابى نميخواندى و با دست نمينوشتى و اگر غير آن بود، اهل باطل در كار تو شكّ ميكردند و ميگفتند در اثر خواندن و نوشتن چنين چيزها را آورده است.
«هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي‏ الْأُمِّيِّينَ‏ رَسُولًا مِنْهُمْ» جمعه: 2 او كسى است كه در ميان درس ناخوانده‏ها، پيغمبرى از خودشان برانگيخت، مراد از أميّين‏، اهل حجاز است. يهود ظاهرا غير يهود را اميّين ميخواندند چنانكه قرآن از آنها نقل ميكند «لَيْسَ عَلَيْنا فِي‏ الْأُمِّيِّينَ‏ سَبِيلٌ» آل عمران: 75.
در الميزان فرمايد: اهل كتاب مشركين عرب را اميّين ميخواندند و آيه‏ى فوق را شاهد ميآورد ولى گفتيم از آيه بنظر ميايد كه يهود، مطلق غير يهود را اميّين ميخواندند زيرا ميگفتند: در باره اميّين و خيانت بآنها بر ما مسئوليّتى نيست، پس قهرا منظورشان مطلق غير يهود است نه فقط مشركين عرب. در جوامع الجامع فرموده: ميگفتند در كتاب ما، غير يهود را حرمتى نيست.

ترجمه و تحقيق مفردات الفاظ قرآن با تفسير لغوى و ادبى قرآن ج‏1 191
- الامّى‏- كسى است كه نمى‏تواند كتابى را بخواند و نه مى‏تواند بنويسد و آيه زير بر اين معنى حمل شده است كه (هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي‏ الْأُمِّيِّينَ‏ رَسُولًا مِنْهُمْ‏- 2/ جمعه).
قطرب مى‏گويد: أُمِّيَّة- بمعنى غفلت و جهالت است و- أمّى- در آيه از همين ريشه است كه بمعنى قلّت معرفت است، چنانكه در اين آيه قرآن آمده است كه (وَ مِنْهُمْ أُمِّيُّونَ لا يَعْلَمُونَ الْكِتابَ إِلَّا أَمانِيَ‏- 78/ بقره) يعنى گروهى از اميّون هستند كه كتاب خواندن نمى‏دانند مگر اينكه بر ايشان خوانده شود.
فرّاء مى‏گويد: اميّون در اين آيه، اعرابى بودن كه كتابى نداشتند و در معنى آيه (النَّبِيَّ الْأُمِّيَّ الَّذِي يَجِدُونَهُ مَكْتُوباً عِنْدَهُمْ فِي التَّوْراةِ وَ الْإِنْجِيلِ‏- 157/ اعراف).
گفته‏اند- امّى- منسوب به امّتى است كه عادتا نمى‏توانستند بنويسند و نمى‏توانستند بخوانند چنانكه لفظ عامى به كسى گفته مى‏شود كه بر روش عامّه مردم باشد.
و نيز گفته شده از اين جهت به اميّون- خطاب شده‏اند كه اگر چه خواندن و نوشتن كتابى را نمى‏دانستند و نمى‏توانستند امّا ندانستن و نتوانستن نوشتن و خواندن را براى خود فضيلتى مى‏دانستند زيرا كه حفظ مى‏كردند و بى‏نياز از نوشتن و خواندن از روى كتاب بودند.
اين صفت براى پيامبر (ص) هم فضيلتى بوده و بر آيه‏اى از قرآن كه ضمانت حفظ و فراموش نكردن آيات قرآن است اعتماد داشته كه فرموده (سَنُقْرِئُكَ فَلا تَنْسى‏- 6/ اعلى) و باز گفته شده- اميّون و امّى- به خاطر منسوب بودن به- امّ القرى يعنى شهر مكّه است.

آیات:
الأعراف : 157 الَّذينَ يَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِيَّ الْأُمِّيَّ الَّذي يَجِدُونَهُ مَكْتُوباً عِنْدَهُمْ فِي التَّوْراةِ وَ الْإِنْجيلِ يَأْمُرُهُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهاهُمْ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ يُحِلُّ لَهُمُ الطَّيِّباتِ وَ يُحَرِّمُ عَلَيْهِمُ الْخَبائِثَ وَ يَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَ الْأَغْلالَ الَّتي‏ كانَتْ عَلَيْهِمْ فَالَّذينَ آمَنُوا بِهِ وَ عَزَّرُوهُ وَ نَصَرُوهُ وَ اتَّبَعُوا النُّورَ الَّذي أُنْزِلَ مَعَهُ أُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ
الأعراف : 158 قُلْ يا أَيُّهَا النَّاسُ إِنِّي رَسُولُ اللَّهِ إِلَيْكُمْ جَميعاً الَّذي لَهُ مُلْكُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ يُحْيي‏ وَ يُميتُ فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ النَّبِيِّ الْأُمِّيِّ الَّذي يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ كَلِماتِهِ وَ اتَّبِعُوهُ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ
آل‏عمران : 20 فَإِنْ حَاجُّوكَ فَقُلْ أَسْلَمْتُ وَجْهِيَ لِلَّهِ وَ مَنِ اتَّبَعَنِ وَ قُلْ لِلَّذينَ أُوتُوا الْكِتابَ وَ الْأُمِّيِّينَ أَ أَسْلَمْتُمْ فَإِنْ أَسْلَمُوا فَقَدِ اهْتَدَوْا وَ إِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّما عَلَيْكَ الْبَلاغُ وَ اللَّهُ بَصيرٌ بِالْعِبادِ
آل‏عمران : 75 وَ مِنْ أَهْلِ الْكِتابِ مَنْ إِنْ تَأْمَنْهُ بِقِنْطارٍ يُؤَدِّهِ إِلَيْكَ وَ مِنْهُمْ مَنْ إِنْ تَأْمَنْهُ بِدينارٍ لا يُؤَدِّهِ إِلَيْكَ إِلاَّ ما دُمْتَ عَلَيْهِ قائِماً ذلِكَ بِأَنَّهُمْ قالُوا لَيْسَ عَلَيْنا فِي الْأُمِّيِّينَ سَبيلٌ وَ يَقُولُونَ عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ وَ هُمْ يَعْلَمُونَ
الجمعة : 2 هُوَ الَّذي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ رَسُولاً مِنْهُمْ يَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِهِ وَ يُزَكِّيهِمْ وَ يُعَلِّمُهُمُ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ إِنْ كانُوا مِنْ قَبْلُ لَفي‏ ضَلالٍ مُبينٍ

صفحات قران و نهج البلاغه در پیام رسانه ای زیر

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

عهد قرآن و نهج البلاغه روزشنبه 1 اردیبهشت 1403



صفحه 554 سوره مبارکه جمعه آیات 9تا11 و سوره منافقون آیات 1تا4



يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا نُودِيَ لِلصَّلاَةِ مِنْ يَوْمِ الْجُمُعَةِ فَاسْعَوْا إِلَى ذِکْرِ اللَّهِ وَ ذَرُوا الْبَيْعَ ذٰلِکُمْ خَيْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ تَعْلَمُونَ‌ (9)
ای کسانی که ایمان آورده‌اید! هنگامی که برای نماز روز جمعه اذان گفته شود، به سوی ذکر خدا بشتابید و خرید و فروش را رها کنید که این برای شما بهتر است اگر می‌دانستید!
فَإِذَا قُضِيَتِ الصَّلاَةُ فَانْتَشِرُوا فِي الْأَرْضِ وَ ابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ وَ اذْکُرُوا اللَّهَ کَثِيراً لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ‌ (10)
و هنگامی که نماز پایان گرفت (شما آزادید) در زمین پراکنده شوید و از فضل خدا بطلبید، و خدا را بسیار یاد کنید شاید رستگار شوید!
وَ إِذَا رَأَوْا تِجَارَةً أَوْ لَهْواً انْفَضُّوا إِلَيْهَا وَ تَرَکُوکَ قَائِماً قُلْ مَا عِنْدَ اللَّهِ خَيْرٌ مِنَ اللَّهْوِ وَ مِنَ التِّجَارَةِ وَ اللَّهُ خَيْرُ الرَّازِقِينَ‌ (11)
هنگامی که آنها تجارت یا سرگرمی و لهوی را ببینند پراکنده می‌شوند و به سوی آن می روند و تو را ایستاده به حال خود رها می‌کنند؛ بگو: آنچه نزد خداست بهتر از لهو و تجارت است، و خداوند بهترین روزی‌دهندگان است.
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ‌ (0)
به نام خداوند بخشنده بخشایشگر
إِذَا جَاءَکَ الْمُنَافِقُونَ قَالُوا نَشْهَدُ إِنَّکَ لَرَسُولُ اللَّهِ وَ اللَّهُ يَعْلَمُ إِنَّکَ لَرَسُولُهُ وَ اللَّهُ يَشْهَدُ إِنَّ الْمُنَافِقِينَ لَکَاذِبُونَ‌ (1)
هنگامی که منافقان نزد تو آیند می‌گویند: «ما شهادت می‌دهیم که یقیناً تو رسول خدایی!» خداوند می‌داند که تو رسول او هستی، ولی خداوند شهادت می‌دهد که منافقان دروغگو هستند (و به گفته خود ایمان ندارند).
اتَّخَذُوا أَيْمَانَهُمْ جُنَّةً فَصَدُّوا عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ إِنَّهُمْ سَاءَ مَا کَانُوا يَعْمَلُونَ‌ (2)
آنها سوگندهایشان را سپر ساخته‌اند تا مردم را از راه خدا باز دارند، و کارهای بسیار بدی انجام می‌دهند!
ذٰلِکَ بِأَنَّهُمْ آمَنُوا ثُمَّ کَفَرُوا فَطُبِعَ عَلَى قُلُوبِهِمْ فَهُمْ لاَ يَفْقَهُونَ‌ (3)
این بخاطر آن است که نخست ایمان آوردند سپس کافر شدند؛ از این رو بر دلهای آنان مهر نهاده شده، و حقیقت را درک نمی‌کنند!
وَ إِذَا رَأَيْتَهُمْ تُعْجِبُکَ أَجْسَامُهُمْ وَ إِنْ يَقُولُوا تَسْمَعْ لِقَوْلِهِمْ کَأَنَّهُمْ خُشُبٌ مُسَنَّدَةٌ يَحْسَبُونَ کُلَّ صَيْحَةٍ عَلَيْهِمْ هُمُ الْعَدُوُّ فَاحْذَرْهُمْ قَاتَلَهُمُ اللَّهُ أَنَّى يُؤْفَکُونَ‌ (4)
هنگامی که آنها را می‌بینی، جسم و قیافه آنان تو را در شگفتی فرو می‌برد؛ و اگر سخن بگویند، به سخنانشان گوش فرا می‌دهی؛ اما گویی چوبهای خشکی هستند که به دیوار تکیه داده شده‌اند! هر فریادی از هر جا بلند شود بر ضد خود می‌پندارند؛ آنها دشمنان واقعی تو هستند، پس از آنان بر حذر باش! خداوند آنها را بکشد، چگونه از حق منحرف می‌شوند؟!

لَهْواً آیه 11:
ترجمه و تحقيق مفردات الفاظ قرآن با تفسير لغوى و ادبى قرآن، ج‏4، ص: 164

لهى‏
: لَهْو: آن چيزى است كه انسان را از آنچه كه براى او لازم و مهم است باز ميدارد.- لَهَوْتُ‏ بكذا- و لَهَيْتُ‏ عن كذا- هر دو عبارت يعنى با لهو از آن كار باز ماندم. در آيه گفت:
إِنَّمَا الْحَياةُ الدُّنْيا لَعِبٌ وَ لَهْوٌ- محمّد/ 36).
وَ ما هذِهِ الْحَياةُ الدُّنْيا إِلَّا لَهْوٌ وَ لَعِبٌ‏- العنكبوت/ 64).
از هر چيزى كه زمانى طولانى لذت و تمتع ميبرند- لهو- است و به لهو تعبير شده است خداى تعالى فرمود: لَوْ أَرَدْنا أَنْ نَتَّخِذَ لَهْواً- الانبياء/ 17).
كسى كه- لهو- را لذت بردن از زن و فرزند ميداند مثل اينست كه آن را به قسمتى از زينت زندگى دنيا تخصيص داده است، همانها كه- لهو و لعب- قرار داده شده.
أَلْهَاهُ‏ كذا- يعنى او را از آنچه كه برايش اهميت دارد و مهم است باز داشته در آيه گفت: أَلْهاكُمُ التَّكاثُرُ-/ التكاثر/ 1). رِجالٌ لا تُلْهِيهِمْ‏ تِجارَةٌ وَ لا بَيْعٌ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ‏- النور/ 37).
(يعنى در خانه‏هائى كه از نور و هدايت خدا ساكنان آنجا بهره‏مندند و صبح و شام تسبيح و تنزيه ذات پاك خداوند ميكنند، پاك مردانى و انسانهائى وارسته هستند كه هيچ كسب و تجارتى آنها را از ياد خدا غافل نمى‏كند، با اقامه نماز و بخشش زكات از مال خويش از روزى كه دلها و ديده حيران و نگران است اينان بيمناكند و به سرگرميهاى باز دارنده از ياد خدا نمى‏پردازند).
در اين آيه نهى از كار و بازرگانى و زشتى آن نيست بلكه نهى از غرق شدن و بكلى پرداختن به آن است بطوريكه از عبادات و ياد خدا او را باز دارد، چنانكه در آيه گفت: لِيَشْهَدُوا مَنافِعَ لَهُمْ‏- الحج/ 28).
لَيْسَ عَلَيْكُمْ جُناحٌ أَنْ تَبْتَغُوا فَضْلًا مِنْ رَبِّكُمْ‏- البقرة 198).
اين هر دو آيه در مورد بهره‏مندى از فضل و رحمت و روزى خداوند در مكه و ايام حج است كه قبلش ميگويد در آن ايام بايستى آنچه را كه ميان زن و شوهر و همسران هست ترك كنند و هم چنين كارهاى ناروا را مثل (دروغ گفتن- مجادله ...) بهترين توشه و بهره‏مندى تقوى است در آيه:
لاهِيَةً قُلُوبُهُمْ‏- الدنيا/ 3). يعنى سهو و نسيانى كه ترا از هدفت باز دارد.

قاموس قرآن، ج‏6، ص: 211

لهو: مشغول شدن. چيزيكه مشغول ميكند «لها الرّجل بالشّى‏ء: لعب» اين مشغول شدن توأم با غفلت است.
راغب ميگويد: لهو آنست كه انسانرا از آنچه مهمّ است و بدردش ميخورد مشغول نمايد. وَ مَا الْحَياةُ الدُّنْيا إِلَّا لَعِبٌ وَ لَهْوٌ انعام: 32. نيست زندگى دنيا مگر بازى و مشغول كننده.
الهاء: مشغول كردن. لا تُلْهِكُمْ‏ أَمْوالُكُمْ وَ لا أَوْلادُكُمْ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ‏ منافقون: 9. اموال و اولادتان شما را از ياد خدا مشغول و غافل نكند رِجالٌ لا تُلْهِيهِمْ‏ تِجارَةٌ وَ لا بَيْعٌ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ ... نور: 37. مراد اين كه تجارت و فروختن آنها را از ياد خدا مشغول و غافل نميكند.
وَ أَمَّا مَنْ جاءَكَ يَسْعى‏. وَ هُوَ يَخْشى‏. فَأَنْتَ عَنْهُ‏ تَلَهَّى‏ عبس: 8- 10. تلهّى مشغول شدن و غفلت ورزيدن است يعنى: اما آنكه شتابان پيش تو ميايد و از خدا ميترسد تو را از او غافل ميشوى و بچيز ديگرى مشغول ميگردى.
وَ هُمْ يَلْعَبُونَ. لاهِيَةً قُلُوبُهُمْ ...
انبياء: 3. آنها ببازى زندگى پرداخته‏اند. دلهايشان بغير حق مشغول است.
لهو الحديث‏
وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يَشْتَرِي‏ لَهْوَ الْحَدِيثِ لِيُضِلَّ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ وَ يَتَّخِذَها هُزُواً أُولئِكَ لَهُمْ عَذابٌ مُهِينٌ‏ لقمان: 6.
يعنى: بعضى از مردم حديث مشغول كننده را ميخرد تا مردم را ندانسته از راه خدا گمراه كند و راه خدا را مسخره گيرد، عذاب خوار كننده براى آنهاست.
در مجمع فرموده اين آيه در باره نضر بن حرث بن علقمه نازل شد كه براى تجارت بفارس ميرفت، اخبار عجم را مياموخت و بر قريش نقل ميكرد و ميگفت: محمد بشما اخبار عاد و ثمود را نقل ميكند منهم داستان رستم، اسفنديار و اخبار كسرى‏ها را، مردم بداستانسرائى او گوش كرده و از شنيدن قرآن دست ميكشيدند.
در الميزان از تفسير قمى از امام باقر عليه السّلام نقل شده مراد از «مِنَ النَّاسِ مَنْ يَشْتَرِي ...» نضر بن حارث بن علقمه است.
نگارنده گويد: گمان بيشتر آنست كه تمام سوره لقمان از براى اين ماجرا نازل شده است و اين سوره مى‏فهماند كه قرآن حاوى حقائق و راههاى سعادت دنيا و آخرت است و حكاياتيكه در آن نقل شده مثل حكايت لقمان پر از فوائد و نصائح است نه مثل قصّه رستم و اسفنديار كه جز لهو الحديث نيست.

آیات:
الأنعام : 32 وَ مَا الْحَياةُ الدُّنْيا إِلاَّ لَعِبٌ وَ لَهْوٌ وَ لَلدَّارُ الْآخِرَةُ خَيْرٌ لِلَّذينَ يَتَّقُونَ أَ فَلا تَعْقِلُونَ
الأنعام : 70 وَ ذَرِ الَّذينَ اتَّخَذُوا دينَهُمْ لَعِباً وَ لَهْواً وَ غَرَّتْهُمُ الْحَياةُ الدُّنْيا وَ ذَكِّرْ بِهِ أَنْ تُبْسَلَ نَفْسٌ بِما كَسَبَتْ لَيْسَ لَها مِنْ دُونِ اللَّهِ وَلِيٌّ وَ لا شَفيعٌ وَ إِنْ تَعْدِلْ كُلَّ عَدْلٍ لا يُؤْخَذْ مِنْها أُولئِكَ الَّذينَ أُبْسِلُوا بِما كَسَبُوا لَهُمْ شَرابٌ مِنْ حَميمٍ وَ عَذابٌ أَليمٌ بِما كانُوا يَكْفُرُونَ
الأعراف : 51 الَّذينَ اتَّخَذُوا دينَهُمْ لَهْواً وَ لَعِباً وَ غَرَّتْهُمُ الْحَياةُ الدُّنْيا فَالْيَوْمَ نَنْساهُمْ كَما نَسُوا لِقاءَ يَوْمِهِمْ هذا وَ ما كانُوا بِآياتِنا يَجْحَدُونَ
الحجر : 3 ذَرْهُمْ يَأْكُلُوا وَ يَتَمَتَّعُوا وَ يُلْهِهِمُ الْأَمَلُ فَسَوْفَ يَعْلَمُونَ
الأنبياء : 3 لاهِيَةً قُلُوبُهُمْ وَ أَسَرُّوا النَّجْوَى الَّذينَ ظَلَمُوا هَلْ هذا إِلاَّ بَشَرٌ مِثْلُكُمْ أَ فَتَأْتُونَ السِّحْرَ وَ أَنْتُمْ تُبْصِرُونَ
الأنبياء : 17 لَوْ أَرَدْنا أَنْ نَتَّخِذَ لَهْواً لاَتَّخَذْناهُ مِنْ لَدُنَّا إِنْ كُنَّا فاعِلينَ
النور : 37 رِجالٌ لا تُلْهيهِمْ تِجارَةٌ وَ لا بَيْعٌ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَ إِقامِ الصَّلاةِ وَ إيتاءِ الزَّكاةِ يَخافُونَ يَوْماً تَتَقَلَّبُ فيهِ الْقُلُوبُ وَ الْأَبْصارُ
العنكبوت : 64 وَ ما هذِهِ الْحَياةُ الدُّنْيا إِلاَّ لَهْوٌ وَ لَعِبٌ وَ إِنَّ الدَّارَ الْآخِرَةَ لَهِيَ الْحَيَوانُ لَوْ كانُوا يَعْلَمُونَ
لقمان : 6 وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يَشْتَري لَهْوَ الْحَديثِ لِيُضِلَّ عَنْ سَبيلِ اللَّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ وَ يَتَّخِذَها هُزُواً أُولئِكَ لَهُمْ عَذابٌ مُهينٌ
محمد : 36 إِنَّمَا الْحَياةُ الدُّنْيا لَعِبٌ وَ لَهْوٌ وَ إِنْ تُؤْمِنُوا وَ تَتَّقُوا يُؤْتِكُمْ أُجُورَكُمْ وَ لا يَسْئَلْكُمْ أَمْوالَكُمْ
الحديد : 20 اعْلَمُوا أَنَّمَا الْحَياةُ الدُّنْيا لَعِبٌ وَ لَهْوٌ وَ زينَةٌ وَ تَفاخُرٌ بَيْنَكُمْ وَ تَكاثُرٌ فِي الْأَمْوالِ وَ الْأَوْلادِ كَمَثَلِ غَيْثٍ أَعْجَبَ الْكُفَّارَ نَباتُهُ ثُمَّ يَهيجُ فَتَراهُ مُصْفَرًّا ثُمَّ يَكُونُ حُطاماً وَ فِي الْآخِرَةِ عَذابٌ شَديدٌ وَ مَغْفِرَةٌ مِنَ اللَّهِ وَ رِضْوانٌ وَ مَا الْحَياةُ الدُّنْيا إِلاَّ مَتاعُ الْغُرُورِ
الجمعة : 11 وَ إِذا رَأَوْا تِجارَةً أَوْ لَهْواً انْفَضُّوا إِلَيْها وَ تَرَكُوكَ قائِماً قُلْ ما عِنْدَ اللَّهِ خَيْرٌ مِنَ اللَّهْوِ وَ مِنَ التِّجارَةِ وَ اللَّهُ خَيْرُ الرَّازِقينَ
المنافقون : 9 يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا لا تُلْهِكُمْ أَمْوالُكُمْ وَ لا أَوْلادُكُمْ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَ مَنْ يَفْعَلْ ذلِكَ فَأُولئِكَ هُمُ الْخاسِرُونَ
عبس : 10 فَأَنْتَ عَنْهُ تَلَهَّى
التكاثر : 1 أَلْهاكُمُ التَّكاثُرُ

صفحات قران و نهج البلاغه در پیام رسانه ای زیر

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

عهد قرآن و نهج البلاغه روزیکشنبه 2 اردیبهشت 1403




صفحه 555 سوره منافقون آیات 5تا11



وَ إِذَا قِيلَ لَهُمْ تَعَالَوْا يَسْتَغْفِرْ لَکُمْ رَسُولُ اللَّهِ لَوَّوْا رُءُوسَهُمْ وَ رَأَيْتَهُمْ يَصُدُّونَ وَ هُمْ مُسْتَکْبِرُونَ‌ (5)
هنگامی که به آنان گفته شود: «بیایید تا رسول خدا برای شما استغفار کند!»، سرهای خود را (از روی استهزا و کبر و غرور) تکان می‌دهند؛ و آنها را می‌بینی که از سخنان تو اعراض کرده و تکبر می‌ورزند!
سَوَاءٌ عَلَيْهِمْ أَسْتَغْفَرْتَ لَهُمْ أَمْ لَمْ تَسْتَغْفِرْ لَهُمْ لَنْ يَغْفِرَ اللَّهُ لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ لاَ يَهْدِي الْقَوْمَ الْفَاسِقِينَ‌ (6)
برای آنها تفاوت نمی‌کند، خواه استغفار برایشان کنی یا نکنی، هرگز خداوند آنان را نمی‌بخشد؛ زیرا خداوند قوم فاسق را هدایت نمی‌کند!
هُمُ الَّذِينَ يَقُولُونَ لاَ تُنْفِقُوا عَلَى مَنْ عِنْدَ رَسُولِ اللَّهِ حَتَّى يَنْفَضُّوا وَ لِلَّهِ خَزَائِنُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ لٰکِنَّ الْمُنَافِقِينَ لاَ يَفْقَهُونَ‌ (7)
آنها کسانی هستند که می‌گویند: «به افرادی که نزد رسول خدا هستند انفاق نکنید تا پراکنده شوند!» (غافل از اینکه) خزاین آسمانها و زمین از آن خداست، ولی منافقان نمی‌فهمند!
يَقُولُونَ لَئِنْ رَجَعْنَا إِلَى الْمَدِينَةِ لَيُخْرِجَنَّ الْأَعَزُّ مِنْهَا الْأَذَلَّ وَ لِلَّهِ الْعِزَّةُ وَ لِرَسُولِهِ وَ لِلْمُؤْمِنِينَ وَ لٰکِنَّ الْمُنَافِقِينَ لاَ يَعْلَمُونَ‌ (8)
آنها می‌گویند: «اگر به مدینه بازگردیم، عزیزان ذلیلان را بیرون می‌کنند!» در حالی که عزت مخصوص خدا و رسول او و مؤمنان است؛ ولی منافقان نمی‌دانند!
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لاَ تُلْهِکُمْ أَمْوَالُکُمْ وَ لاَ أَوْلاَدُکُمْ عَنْ ذِکْرِ اللَّهِ وَ مَنْ يَفْعَلْ ذٰلِکَ فَأُولٰئِکَ هُمُ الْخَاسِرُونَ‌ (9)
ای کسانی که ایمان آورده‌اید! اموال و فرزندانتان شما را از یاد خدا غافل نکند! و کسانی که چنین کنند، زیانکارانند!
وَ أَنْفِقُوا مِنْ مَا رَزَقْنَاکُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَأْتِيَ أَحَدَکُمُ الْمَوْتُ فَيَقُولَ رَبِّ لَوْ لاَ أَخَّرْتَنِي إِلَى أَجَلٍ قَرِيبٍ فَأَصَّدَّقَ وَ أَکُنْ مِنَ الصَّالِحِينَ‌ (10)
از آنچه به شما روزی داده‌ایم انفاق کنید، پیش از آنکه مرگ یکی از شما فرا رسد و بگوید: «پروردگارا! چرا (مرگ) مرا مدت کمی به تأخیر نینداختی تا (در راه خدا) صدقه دهم و از صالحان باشم؟!»
وَ لَنْ يُؤَخِّرَ اللَّهُ نَفْساً إِذَا جَاءَ أَجَلُهَا وَ اللَّهُ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ‌ (11)
خداوند هرگز مرگ کسی را هنگامی که اجلش فرا رسد به تأخیر نمی‌اندازد، و خداوند به آنچه انجام می‌دهید آگاه است.

لَوَّوْا آیه 5:
قاموس قرآن ج‏6 221
لوى: لىّ بمعنى تابيدن است «لوى الحبل» يعنى ريسمان را تابيد «لوى يده- لوى رأسه و برأسه» يعنى دستش و سرش را چرخاند. وَ إِذا قِيلَ لَهُمْ تَعالَوْا يَسْتَغْفِرْ لَكُمْ رَسُولُ اللَّهِ‏ لَوَّوْا رُؤُسَهُمْ ... منافقون: 5. چون بمنافقان گفته شود بيائيد تا رسول خدا بر شما استغفار كند سرشان را از روى تكبّر ميچرخانند ...
وَ إِنْ‏ تَلْوُوا أَوْ تُعْرِضُوا فَإِنَّ اللَّهَ كانَ بِما تَعْمَلُونَ خَبِيراً نساء: 135.
راغب گويد: «لوى لسانه بكذا» كنايه است از كذب و دروغسازى. ظاهرا مراد از «تَلْوُوا» در آيه همين است يعنى:
اگر در شهادت دروغ گفتيد يا از اداى آن سرباز زديد خدا از آنچه ميكنيد با خبر است. در مجمع فرموده: بقولى معناى‏ تَلْوُوا تبديل شهادت و تُعْرِضُوا كتمان آنست چنانكه از امام باقر عليه السّلام نقل شده. ايضا آيه‏ وَ إِنَّ مِنْهُمْ لَفَرِيقاً يَلْوُونَ‏ أَلْسِنَتَهُمْ بِالْكِتابِ لِتَحْسَبُوهُ مِنَ الْكِتابِ وَ ما هُوَ مِنَ الْكِتابِ ... آل عمران: 78. يعنى گروهى از آنها زبانهاى خويش را بخواندن كتاب ميگردانند تا شما مسلمانان آنرا از تورات بپنداريد حال آنكه از تورات نيست.
إِذْ تُصْعِدُونَ وَ لا تَلْوُونَ‏ عَلى‏ أَحَدٍ آل عمران: 153. آنگاه كه فرار ميكرديد و بكسى توجّه نمى‏نموديد يعنى سرگردانده و بكسى نگاه نميكرديد.
لَيًّا بِأَلْسِنَتِهِمْ وَ طَعْناً فِي الدِّينِ‏ نساء: 46. براى گرداندن زبانشان در باطل و تحريف كلام و براى طعن بدين.

آیات:
آل‏عمران : 78 وَ إِنَّ مِنْهُمْ لَفَريقاً يَلْوُونَ أَلْسِنَتَهُمْ بِالْكِتابِ لِتَحْسَبُوهُ مِنَ الْكِتابِ وَ ما هُوَ مِنَ الْكِتابِ وَ يَقُولُونَ هُوَ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ وَ ما هُوَ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ وَ يَقُولُونَ عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ وَ هُمْ يَعْلَمُونَ
آل‏عمران : 153 إِذْ تُصْعِدُونَ وَ لا تَلْوُونَ عَلى‏ أَحَدٍ وَ الرَّسُولُ يَدْعُوكُمْ في‏ أُخْراكُمْ فَأَثابَكُمْ غَمًّا بِغَمٍّ لِكَيْلا تَحْزَنُوا عَلى‏ ما فاتَكُمْ وَ لا ما أَصابَكُمْ وَ اللَّهُ خَبيرٌ بِما تَعْمَلُونَ
النساء : 46 مِنَ الَّذينَ هادُوا يُحَرِّفُونَ الْكَلِمَ عَنْ مَواضِعِهِ وَ يَقُولُونَ سَمِعْنا وَ عَصَيْنا وَ اسْمَعْ غَيْرَ مُسْمَعٍ وَ راعِنا لَيًّا بِأَلْسِنَتِهِمْ وَ طَعْناً فِي الدِّينِ وَ لَوْ أَنَّهُمْ قالُوا سَمِعْنا وَ أَطَعْنا وَ اسْمَعْ وَ انْظُرْنا لَكانَ خَيْراً لَهُمْ وَ أَقْوَمَ وَ لكِنْ لَعَنَهُمُ اللَّهُ بِكُفْرِهِمْ فَلا يُؤْمِنُونَ إِلاَّ قَليلاً
النساء : 135 يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا كُونُوا قَوَّامينَ بِالْقِسْطِ شُهَداءَ لِلَّهِ وَ لَوْ عَلى‏ أَنْفُسِكُمْ أَوِ الْوالِدَيْنِ وَ الْأَقْرَبينَ إِنْ يَكُنْ غَنِيًّا أَوْ فَقيراً فَاللَّهُ أَوْلى‏ بِهِما فَلا تَتَّبِعُوا الْهَوى‏ أَنْ تَعْدِلُوا وَ إِنْ تَلْوُوا أَوْ تُعْرِضُوا فَإِنَّ اللَّهَ كانَ بِما تَعْمَلُونَ خَبيراً
المنافقون : 5 وَ إِذا قيلَ لَهُمْ تَعالَوْا يَسْتَغْفِرْ لَكُمْ رَسُولُ اللَّهِ لَوَّوْا رُؤُسَهُمْ وَ رَأَيْتَهُمْ يَصُدُّونَ وَ هُمْ مُسْتَكْبِرُونَ

صفحات قران و نهج البلاغه در پیام رسانه ای زیر

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

عهد قرآن و نهج البلاغه روزذوشنبه 3 اردیبهشت 1403



صفحه 556 سوره مبارکه تغابن آیات 1تا9



بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ‌ (0)

به نام خداوند بخشنده بخشایشگر
يُسَبِّحُ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَ مَا فِي الْأَرْضِ لَهُ الْمُلْکُ وَ لَهُ الْحَمْدُ وَ هُوَ عَلَى کُلِّ شَيْ‌ءٍ قَدِيرٌ (1)
آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است برای خدا تسبیح می‌گویند؛ مالکیت و حکومت از آن اوست و ستایش از آن او؛ و او بر همه چیز تواناست!
هُوَ الَّذِي خَلَقَکُمْ فَمِنْکُمْ کَافِرٌ وَ مِنْکُمْ مُؤْمِنٌ وَ اللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ (2)
او کسی است که شما را آفرید (و به شما آزادی و اختیار داد)؛ گروهی از شما کافرید و گروهی مؤمن؛ و خداوند به آنچه انجام می‌دهید بیناست!
خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ بِالْحَقِّ وَ صَوَّرَکُمْ فَأَحْسَنَ صُوَرَکُمْ وَ إِلَيْهِ الْمَصِيرُ (3)
آسمانها و زمین را بحق آفرید؛ و شما را (در عالم جنین) تصویر کرد، تصویری زیبا و دلپذیر؛ و سرانجام (همه) بسوی اوست.
يَعْلَمُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ يَعْلَمُ مَا تُسِرُّونَ وَ مَا تُعْلِنُونَ وَ اللَّهُ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ (4)
آنچه را در آسمانها و زمین است می‌داند، و از آنچه پنهان یا آشکار می‌کنید با خبر است؛ و خداوند از آنچه در درون سینه‌هاست آگاه است.
أَ لَمْ يَأْتِکُمْ نَبَأُ الَّذِينَ کَفَرُوا مِنْ قَبْلُ فَذَاقُوا وَبَالَ أَمْرِهِمْ وَ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ‌ (5)
آیا خبر کسانی که پیش از این کافر شدند به شما نرسیده است؟! (آری) آنها طعم کیفر گناهان بزرگ خود را چشیدند؛ و عذاب دردناک برای آنهاست!
ذٰلِکَ بِأَنَّهُ کَانَتْ تَأْتِيهِمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَيِّنَاتِ فَقَالُوا أَ بَشَرٌ يَهْدُونَنَا فَکَفَرُوا وَ تَوَلَّوْا وَ اسْتَغْنَى اللَّهُ وَ اللَّهُ غَنِيٌّ حَمِيدٌ (6)
این بخاطر آن است که رسولان آنها (پیوسته) با دلایل روشن به سراغشان می‌آمدند، ولی آنها (از روی کبر و غرور) گفتند: «آیا بشرهایی (مثل ما) می‌خواهند ما را هدایت کنند؟!» از این رو کافر شدند و روی برگرداندند؛ و خداوند (از ایمان و طاعتشان) بی نیاز بود، و خدا غنی و شایسته ستایش است!
زَعَمَ الَّذِينَ کَفَرُوا أَنْ لَنْ يُبْعَثُوا قُلْ بَلَى وَ رَبِّي لَتُبْعَثُنَّ ثُمَّ لَتُنَبَّؤُنَّ بِمَا عَمِلْتُمْ وَ ذٰلِکَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرٌ (7)
کافران پنداشتند که هرگز برانگیخته نخواهند شد، بگو: «آری به پروردگارم سوگند که همه شما (در قیامت) برانگیخته خواهید شد، سپس آنچه را عمل می‌کردید به شما خبر داده می‌شود، و این برای خداوند آسان است!»
فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ النُّورِ الَّذِي أَنْزَلْنَا وَ اللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ (8)
حال که چنین است، به خدا و رسول او و نوری که نازل کرده‌ایم ایمان بیاورید؛ و بدانید خدا به آنچه انجام می‌دهید آگاه است!
يَوْمَ يَجْمَعُکُمْ لِيَوْمِ الْجَمْعِ ذٰلِکَ يَوْمُ التَّغَابُنِ وَ مَنْ يُؤْمِنْ بِاللَّهِ وَ يَعْمَلْ صَالِحاً يُکَفِّرْ عَنْهُ سَيِّئَاتِهِ وَ يُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَداً ذٰلِکَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ‌ (9)
این در زمانی خواهد بود که همه شما را در روز اجتماع [= روز رستاخیز] گردآوری می‌کند؛ آن روز روز تغابن است (روز احساس خسارت و پشیمانی)! و هر کس به خدا ایمان بیاورد و عمل صالح انجام دهد، گناهان او را می‌بخشد و او را در باغهایی از بهشت که نهرها از زیر درختانش جاری است وارد می‌کند، جاودانه در آن می مانند؛ و این پیروزی بزرگ است!

التَّغَابُنِآیه 9:
قاموس قرآن ج‏5 87
غبن: يَوْمَ يَجْمَعُكُمْ لِيَوْمِ الْجَمْعِ ذلِكَ يَوْمُ‏ التَّغابُنِ‏ تغابن: 9. غبن بمعنى گول زدن در معامله است خواه در خريد باشد يا در فروش و آن اينكه بقيمت كم بخرد يا بقيمت گران بفروشد در اقرب الموارد گويد: «غَبَنَ‏ فُلاناً فِي الْبَيْعِ وَ الشِّراءِ: خَدَعَهُ وَ غَلَبَهُ» كلام قاموس نيز نظير آن است.
«تغابن» از تفاعل است بمعنى مغبون كردن يكديگر. اگر تغابن در آيه بين الاثنين باشد معنى آن چنين است:
روزى شما را جمع ميكند براى روز جمع (روز آخرت) آن روز، روز مغبون كردن همديگر است ولى اين مغبون كردن چگونه است؟
در الميزان پس از ردّ دو وجه در كيفيّت تغابن فرموده: اينجا صورت سومى است و آن اينكه تغابن ميان گمراه كنندگان و گمراه شدگان اعتبار شود كه متبوعان تابعان را گول ميزنند و باخذ دنيا و ترك آخرت وادارشان ميكنند و تابعان متبوعان را مغبون ميكنند كه آنها را در استكبارشان يارى ميكنند پس هر گروه ديگرى را مغبون ميكند و از ديگرى مغبون ميشود. و وجه چهارمى است كه در آن زمينه روايت وارد شده و آن اينكه:
براى هر بنده در بهشت منزلى است كه اگر اطاعت خدا ميكرد بآن داخل ميشد و براى هر بنده در آتش منزلى است كه اگر خدا را معصيت ميكرد بآن داخل ميشد. روز قيامت منازل اهل آتش كه در بهشت است باهل بهشت داده ميشود و بالعكس. پس اهل بهشت اهل آتش را مغبون ميكنند.
و از تفسير برهان نقل كرده كه امام صادق عليه السّلام فرمود: قيامت يوم التلاق است كه اهل آسمان اهل زمين را ملاقات ميكنند. يوم التناد است اهل آتش اهل بهشت را ندا كنند كه:
أَفِيضُوا عَلَيْنا مِنَ الْماءِ أَوْ مِمَّا رَزَقَكُمُ اللَّهُ‏ و يوم التغابن است اهل بهشت اهل آتش را مغبون كنند، يوم الحسرة است يعنى روزيكه مرگ را آورده و ذبح ميكنند.
ناگفته نماند: باب تفاعل چنانكه اهل لغت تصريح كرده‏اند بمعنى مجرد نيز آيد مثل «تعالى اللَّه و تسامى و تبارك» ميشود گفت: كه تغابن در آيه از براى مفعول و بمعنى مجرد است كه مغبون شدن باشد و چون عمر انسان سرمايه اوست و ميتواند با آن از دنيا استفاده كند و آخرت بدست آورد ولى كفّار در آخرت خواهند ديد كه از اين سرمايه جز لذّات زود گذر دنيا چيزى بدست نياورده و واقعا مغبون شده‏اند و در دنيا بحكم‏ زَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطانُ أَعْمالَهُمْ‏ بغبن خويش متوجّه نيستند ولى در آخرت متوجّه خواهند شد، ميشود اين مطلب را از وَ يَوْمَ يُعْرَضُ الَّذِينَ كَفَرُوا عَلَى النَّارِ أَذْهَبْتُمْ طَيِّباتِكُمْ فِي حَياتِكُمُ الدُّنْيا وَ اسْتَمْتَعْتُمْ بِها فَالْيَوْمَ تُجْزَوْنَ عَذابَ الْهُونِ ... احقاف: 20. استفاده كرد و اللَّه العالم. اين لفظ فقط يكبار در قرآن يافته است.

صفحات قران و نهج البلاغه در پیام رسانه ای زیر

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

عهد قرآن و نهج البلاغه روزسه شنبه 4 اردیبهشت 1403




صفحه 557 سوره مبارکه تغابن آیات 10تا18



وَ الَّذِينَ کَفَرُوا وَ کَذَّبُوا بِآيَاتِنَا أُولٰئِکَ أَصْحَابُ النَّارِ خَالِدِينَ فِيهَا وَ بِئْسَ الْمَصِيرُ (10)
اما کسانی که کافر شدند و آیات ما را تکذیب کردند اصحاب دوزخند، جاودانه در آن می‌مانند، و (سرانجام آنها) سرانجام بدی است!
مَا أَصَابَ مِنْ مُصِيبَةٍ إِلاَّ بِإِذْنِ اللَّهِ وَ مَنْ يُؤْمِنْ بِاللَّهِ يَهْدِ قَلْبَهُ وَ اللَّهُ بِکُلِّ شَيْ‌ءٍ عَلِيمٌ‌ (11)
هیچ مصیبتی رخ نمی‌دهد مگر به اذن خدا! و هر کس به خدا ایمان آورد، خداوند قلبش را هدایت می‌کند؛ و خدا به هر چیز داناست!
وَ أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ فَإِنْ تَوَلَّيْتُمْ فَإِنَّمَا عَلَى رَسُولِنَا الْبَلاَغُ الْمُبِينُ‌ (12)
اطاعت کنید خدا را، و اطاعت کنید پیامبر را؛ و اگر روی‌گردان شوید، رسول ما جز ابلاغ آشکار وظیفه‌ای ندارد!
اللَّهُ لاَ إِلٰهَ إِلاَّ هُوَ وَ عَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَکَّلِ الْمُؤْمِنُونَ‌ (13)
خداوند کسی است که هیچ معبودی جز او نیست، و مؤمنان باید فقط بر او توکل کنند!
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ مِنْ أَزْوَاجِکُمْ وَ أَوْلاَدِکُمْ عَدُوّاً لَکُمْ فَاحْذَرُوهُمْ وَ إِنْ تَعْفُوا وَ تَصْفَحُوا وَ تَغْفِرُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ‌ (14)
ای کسانی که ایمان آورده‌اید! بعضی از همسران و فرزندانتان دشمنان شما هستند، از آنها برحذر باشید؛ و اگر عفو کنید و چشم بپوشید و ببخشید، (خدا شما را می‌بخشد)؛ چرا که خداوند بخشنده و مهربان است!
إِنَّمَا أَمْوَالُکُمْ وَ أَوْلاَدُکُمْ فِتْنَةٌ وَ اللَّهُ عِنْدَهُ أَجْرٌ عَظِيمٌ‌ (15)
اموال و فرزندانتان فقط وسیله آزمایش شما هستند؛ و خداست که پاداش عظیم نزد اوست!
فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ وَ اسْمَعُوا وَ أَطِيعُوا وَ أَنْفِقُوا خَيْراً لِأَنْفُسِکُمْ وَ مَنْ يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولٰئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ‌ (16)
پس تا می‌توانید تقوای الهی پیشه کنید و گوش دهید و اطاعت نمایید و انفاق کنید که برای شما بهتر است؛ و کسانی که از بخل و حرص خویشتن مصون بمانند رستگارانند!
إِنْ تُقْرِضُوا اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً يُضَاعِفْهُ لَکُمْ وَ يَغْفِرْ لَکُمْ وَ اللَّهُ شَکُورٌ حَلِيمٌ‌ (17)
اگر به خدا قرض‌الحسنه دهید، آن را برای شما مضاعف می‌سازد و شما را می‌بخشد؛ و خداوند شکرکننده و بردبار است!
عَالِمُ الْغَيْبِ وَ الشَّهَادَةِ الْعَزِيزُ الْحَکِيمُ‌ (18)
او دانای پنهان و آشکار است؛ و او عزیز و حکیم است!

شُحَّ آیه 16:
ترجمه و تحقيق مفردات الفاظ قرآن با تفسير لغوى و ادبى قرآن ج‏2 306
شحح‏
: الشُّحّ‏: بخلى كه با حرص توأم باشد، بطوريكه عادت شود.
در آيه: (وَ أُحْضِرَتِ الْأَنْفُسُ الشُّحَ‏- 128/ نساء) (اشاره به تنگ نظرى در نفسهاست كه مى‏گويد: وَ إِنْ تُحْسِنُوا وَ تَتَّقُوا فَإِنَّ اللَّهَ كانَ بِما تَعْمَلُونَ خَبِيراً- كه اگر نيكى كنيد و پرهيزگار باشيد خدا به آنچه مى‏كنيد آگاه است). و آيه: (وَ مَنْ يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ‏- 9/ حشر).
(بعدش اينست كه مى‏گويد: فَأُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ‏- كسيكه خود را از بخل نگهميدارد، آنها خود از رستگارانند).
رجل‏ شَحِيح‏ و قوم‏ أَشِحَّة: مردى و گروهى تنگ نظر.
آيه: (أَشِحَّةً عَلَى الْخَيْرِ- 19/ احزاب) يعنى: (بر كار خير بخيل است).
و آيه: (أَشِحَّةً عَلَيْكُمْ‏- 19/ احزاب) يعنى: بر شما بخل مى‏ورزند.
خطيب‏ شَحْشَحْ‏: سخنورى بليغ و ماهر (كه پياپى سخن مى‏گويد، و ادامه مى‏دهد) يا خطبه‏اش را ادامه مى‏دهد مثل: شَحْشَحَ‏ البعير فى هديره: آن شتر بانگش را برمى‏گرداند و تكرار مى‏كند و ادامه مى‏دهد.

قاموس قرآن ج‏4 8
شحّ: بخل. حرص. (قاموس- اقرب) جوهرى و راغب و طبرسى ذيل آيه 19 احزاب آنرا بخل توأم با حرص گفته‏اند ولى ذيل آيه 128 نساء حرص مفرط.
وَ الصُّلْحُ خَيْرٌ وَ أُحْضِرَتِ الْأَنْفُسُ‏ الشُّحَ‏ وَ إِنْ تُحْسِنُوا وَ تَتَّقُوا فَإِنَّ اللَّهَ كانَ بِما تَعْمَلُونَ خَبِيراً نساء: 128.
صدر آيه درباره مصالحه زن و مرد است كه زن براى استمالت مرد از بعضى حق خود ميگذرد يعنى: سازش بهتر است و نفوس ببخل آماده شده‏اند (بخل در نهاد نفس آدمى است) و هر كس در گذشتن از حق خود بخيل است ولى با اين حال سازش بهتر است.
وَ مَنْ يُوقَ‏ شُحَ‏ نَفْسِهِ فَأُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ‏ حشر: 9- تغابن 16. هر كه از بخل نفس خود باز داشته شود (محفوظ ماند) آنهااند رستگاران.
شحيح: بخيل و حريص جمع آن‏ در قرآن أشحّة است‏ وَ لا يَأْتُونَ الْبَأْسَ إِلَّا قَلِيلًا. أَشِحَّةً عَلَيْكُمْ‏ ... فَإِذا ذَهَبَ الْخَوْفُ سَلَقُوكُمْ بِأَلْسِنَةٍ حِدادٍ أَشِحَّةً عَلَى الْخَيْرِ ... احزاب: 18 و 19.
أشحّة را در هر دو آيه بخيلان گفته‏اند يعنى بخيل‏اند در يارى شما و بخيل‏اند بر غنيمتى كه بشما رسيده ولى بنظر ميايد كه دومى بمعنى حريصان باشد كه با خشونت سخن گفتن براى آن بود كه بآنها هم از غنيمت برسد معنى آيه چنين ميشود: جز اندكى بجنگ نيايند و در يارى شما بخيل‏اند ... و چون ترس رفت با زبانهاى تيز بر شما بتازند در حاليكه بغنيمت حريص‏اند.

آیات:
النساء : 128 وَ إِنِ امْرَأَةٌ خافَتْ مِنْ بَعْلِها نُشُوزاً أَوْ إِعْراضاً فَلا جُناحَ عَلَيْهِما أَنْ يُصْلِحا بَيْنَهُما صُلْحاً وَ الصُّلْحُ خَيْرٌ وَ أُحْضِرَتِ الْأَنْفُسُ الشُّحَّ وَ إِنْ تُحْسِنُوا وَ تَتَّقُوا فَإِنَّ اللَّهَ كانَ بِما تَعْمَلُونَ خَبيراً
الأحزاب : 19 أَشِحَّةً عَلَيْكُمْ فَإِذا جاءَ الْخَوْفُ رَأَيْتَهُمْ يَنْظُرُونَ إِلَيْكَ تَدُورُ أَعْيُنُهُمْ كَالَّذي يُغْشى‏ عَلَيْهِ مِنَ الْمَوْتِ فَإِذا ذَهَبَ الْخَوْفُ سَلَقُوكُمْ بِأَلْسِنَةٍ حِدادٍ أَشِحَّةً عَلَى الْخَيْرِ أُولئِكَ لَمْ يُؤْمِنُوا فَأَحْبَطَ اللَّهُ أَعْمالَهُمْ وَ كانَ ذلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسيراً
الحشر : 9 وَ الَّذينَ تَبَوَّؤُا الدَّارَ وَ الْإيمانَ مِنْ قَبْلِهِمْ يُحِبُّونَ مَنْ هاجَرَ إِلَيْهِمْ وَ لا يَجِدُونَ في‏ صُدُورِهِمْ حاجَةً مِمَّا أُوتُوا وَ يُؤْثِرُونَ عَلى‏ أَنْفُسِهِمْ وَ لَوْ كانَ بِهِمْ خَصاصَةٌ وَ مَنْ يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ
التغابن : 16 فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ وَ اسْمَعُوا وَ أَطيعُوا وَ أَنْفِقُوا خَيْراً لِأَنْفُسِكُمْ وَ مَنْ يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ

صفحات قران و نهج البلاغه در پیام رسانه ای زیر

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

عهد قرآن و نهج البلاغه روزچهارشنبه 5 اردیبهشت 1403


صفحه 558 سوره مبارکه طلاق آیات 1تا5


بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ‌ (0)

به نام خداوند بخشنده بخشایشگر


يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِذَا طَلَّقْتُمُ النِّسَاءَ فَطَلِّقُوهُنَّ لِعِدَّتِهِنَّ وَ أَحْصُوا الْعِدَّةَ وَ اتَّقُوا اللَّهَ رَبَّکُمْ لاَ تُخْرِجُوهُنَّ مِنْ بُيُوتِهِنَّ وَ لاَ يَخْرُجْنَ إِلاَّ أَنْ يَأْتِينَ بِفَاحِشَةٍ مُبَيِّنَةٍ وَ تِلْکَ حُدُودُ اللَّهِ وَ مَنْ يَتَعَدَّ حُدُودَ اللَّهِ فَقَدْ ظَلَمَ نَفْسَهُ لاَ تَدْرِي لَعَلَّ اللَّهَ يُحْدِثُ بَعْدَ ذٰلِکَ أَمْراً (1)
ای پیامبر! هر زمان خواستید زنان را طلاق دهید، در زمان عدّه، آنها را طلاق گویید [= زمانی که از عادت ماهانه پاک شده و با همسرشان نزدیکی نکرده باشند]، و حساب عدّه را نگه دارید؛ و از خدایی که پروردگار شماست بپرهیزید؛ نه شما آنها را از خانه‌هایشان بیرون کنید و نه آنها (در دوران عدّه) بیرون روند، مگر آنکه کار زشت آشکاری انجام دهند؛ این حدود خداست، و هر کس از حدود الهی تجاوز کند به خویشتن ستم کرده؛ تو نمی‌دانی شاید خداوند بعد از این، وضع تازه (و وسیله اصلاحی) فراهم کند!
فَإِذَا بَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَأَمْسِکُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ أَوْ فَارِقُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ وَ أَشْهِدُوا ذَوَيْ عَدْلٍ مِنْکُمْ وَ أَقِيمُوا الشَّهَادَةَ لِلَّهِ ذٰلِکُمْ يُوعَظُ بِهِ مَنْ کَانَ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ وَ مَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً (2)
و چون عده آنها سرآمد، آنها را بطرز شایسته‌ای نگه دارید یا بطرز شایسته‌ای از آنان جدا شوید؛ و دو مرد عادل از خودتان را گواه گیرید؛ و شهادت را برای خدا برپا دارید؛ این چیزی است که مؤمنان به خدا و روز قیامت به آن اندرز داده می‌شوند! و هر کس تقوای الهی پیشه کند، خداوند راه نجاتی برای او فراهم می‌کند،
وَ يَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لاَ يَحْتَسِبُ وَ مَنْ يَتَوَکَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اللَّهَ بَالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِکُلِّ شَيْ‌ءٍ قَدْراً (3)
و او را از جایی که گمان ندارد روزی می‌دهد؛ و هر کس بر خدا توکّل کند، کفایت امرش را می‌کند؛ خداوند فرمان خود را به انجام می‌رساند؛ و خدا برای هر چیزی اندازه‌ای قرار داده است!
وَ اللاَّئِي يَئِسْنَ مِنَ الْمَحِيضِ مِنْ نِسَائِکُمْ إِنِ ارْتَبْتُمْ فَعِدَّتُهُنَّ ثَلاَثَةُ أَشْهُرٍ وَ اللاَّئِي لَمْ يَحِضْنَ وَ أُولاَتُ الْأَحْمَالِ أَجَلُهُنَّ أَنْ يَضَعْنَ حَمْلَهُنَّ وَ مَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مِنْ أَمْرِهِ يُسْراً (4)
و از زنانتان، آنان که از عادت ماهانه مأیوسند، اگر در وضع آنها (از نظر بارداری) شک کنید، عده آنان سه ماه است، و همچنین آنها که عادت ماهانه ندیده‌اند؛ و عده زنان باردار این است که بار خود را بر زمین بگذارند؛ و هر کس تقوای الهی پیشه کند، خداوند کار را بر او آسان می‌سازد!
ذٰلِکَ أَمْرُ اللَّهِ أَنْزَلَهُ إِلَيْکُمْ وَ مَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يُکَفِّرْ عَنْهُ سَيِّئَاتِهِ وَ يُعْظِمْ لَهُ أَجْراً (5)
این فرمان خداست که بر شما نازل کرده؛ و هر کس تقوای الهی پیشه کند، خداوند گناهانش را می‌بخشد و پاداش او را بزرگ می‌دارد!

يَتَوَکَّلْ آیه 3:
قاموس قرآن ج‏7 240
وكل‏: (بر وزن فلس) واگذار كردن. همچنين وكول «وَكَلَ‏ اليه الامر وَكْلًا و وُكُولًا: فوّضه اليه» وكيل بمعنى موكول كسى است كه كار باو واگذار شده است.
تَوْكِيل‏: وكيل كردن «وَكَّلَهُ‏ تَوْكِيلًا: جعله وكيلا» اسم آن وكالة است‏ قُلْ يَتَوَفَّاكُمْ مَلَكُ الْمَوْتِ الَّذِي‏ وُكِّلَ‏ بِكُمْ‏ سجده: 11. بگو: شما را ملك الموت ميميراند كه بر مرگ شما وكيل گرديده است- مرگ شما باو واگذار شده است.
تَوَكُّل‏: قبول وكالت. اعتماد.
راغب گويد: توكّل دو جور است گويند: «تَوَكَّلْتُ‏ لفلان» يعنى قبول وكالت از او كردم و «تَوَكَّلْتُ‏ عليه» يعنى باو اعتماد كردم- و اميدوار شدم- در مصباح المنير و غيره نيز هر دو معنى نقل شده است. طبرسى فرموده: توكّل بمعنى اظهار عجز و اعتماد بغير است و توكّل على اللّه واگذار كردن كار بخدا و اطمينان بتدبير اوست.
نتيجه اينكه: توكّل چون با «على» متعدى شود بمعنى اعتماد و تفويض امر باشد. عَلَيْهِ‏ تَوَكَّلْتُ‏ وَ عَلَيْهِ‏ فَلْيَتَوَكَّلِ‏ الْمُتَوَكِّلُونَ‏ يوسف: 67.
بر خدا اعتماد و تفويض امر كردم تفويض كنندگان كار خود را باو واگذارند وَ تَوَكَّلْ‏ عَلَى الْعَزِيزِ الرَّحِيمِ‏ شعراء: 217. كارهايت را بعزيز رحيم واگذار كن.
وَكِيل‏: كار ساز و مدبر آن از اسماء حسنى است. خدا وكيل است يعنى كار ساز است كار بندگان را تدبير ميكند. طبرسى فرموده: وكيل در صفات خدا بمعنى متولّى بتدبير خلق است‏ وَ قالُوا حَسْبُنَا اللَّهُ وَ نِعْمَ‏ الْوَكِيلُ‏ آل عمران: 173. خالِقُ كُلِّ شَيْ‏ءٍ فَاعْبُدُوهُ وَ هُوَ عَلى‏ كُلِّ شَيْ‏ءٍ وَكِيلٌ‏ انعام: 102. وَ اللَّهُ عَلى‏ كُلِّ- شَيْ‏ءٍ وَكِيلٌ‏ هود: 12. [در اينجا لازم است بدو مطلب توجّه كنيم:] 1- وكيل در صفات خدا اگر بمعناى مفعول باشد مراد آنست كه كارها چون از جانب خداست قهرا بخدا موكول‏اند نه اينكه كسى بخدا موكول كرده باشد مثل وكلاى عادى كه كار را بآنها موكول ميكنند و توكّل بنده بخدا يك استمداد است از خدا و خلاصه خدا محكوم نيست بلكه حاكم است بعضى آنرا در صفات خدا بمعناى فاعلى گرفته و حافظ معنى كرده‏اند يعنى: خدا بر هر شى‏ء حافظ است.
2- هر كاريكه بوجود ميآيد و هر بهره‏ايكه از چيزى عايد ميشود مشروط بشرائط بى‏شمار و خارج از حصر است، حتى بدون اغراق يك لقمه نان بستگى بتمام اجزاء اين عالم دارد، تنظيم اين همه شرائط و مقدّمات از عهده ما بشر خارج است و اگر خداوند آن شرائط و اسباب را فراهم نياورد هيچ نفعى عايد ما نخواهد شد و هيچ مقدّمه‏اى به نتيجه نخواهد رسيد.
پس خدا واقعا بر هر چيز وكيل است.
و همه كس و همه چيز را كار ساز خداست و مدبّر.
توكّل بدان معنى نيست كه از كار و تلاش باز مانيم بلكه بايد پيوسته تلاش كنيم و در عين حال از خداوند بخواهيم كه در كار ما كار سازى كند و شرائط و اسباب را موافق مرام ما فراهم آورد.
وَ كَذَّبَ بِهِ قَوْمُكَ وَ هُوَ الْحَقُّ قُلْ لَسْتُ عَلَيْكُمْ‏ بِوَكِيلٍ‏ انعام: 66. قوم تو قرآن را با آنكه حق است تكذيب كردند، بگو من مدبّر امر شما نيستم كه نگذارم تكذيب كنيد فقط ميتوانم ابلاغ كنم. مثل‏ لَسْتَ عَلَيْهِمْ بِمُصَيْطِرٍ غاشيه: 22. و مثل‏ إِنَّما أَنْتَ نَذِيرٌ وَ اللَّهُ عَلى‏ كُلِّ شَيْ‏ءٍ وَكِيلٌ‏ هود: 12.
اللَّهُ حَفِيظٌ عَلَيْهِمْ وَ ما أَنْتَ عَلَيْهِمْ‏ بِوَكِيلٍ‏ شورى: 6. از اين آيه روشن ميشود كه حفيظ از مصاديق وكيل است.
أَيَّمَا الْأَجَلَيْنِ قَضَيْتُ فَلا عُدْوانَ عَلَيَّ وَ اللَّهُ عَلى‏ ما نَقُولُ‏ وَكِيلٌ‏ قصص:28. وكيل در آيه در جاى شاهد است ولى چون شاهد فقط شهادت ميدهد اما وكيل داراى تصرف و تدبير و تام الاختيار است لذا در جاى شاهد آمده است يعنى هر كدام از دو مدّت را تمام كردم بر من اجحاف و تعدّى نخواهى كرد و خدا بر آنچه ميگوئيم و شرط ميكنيم گواه است و متخلّف را كيفر ميدهد نظير اين آيه است آيه: فَلَمَّا آتَوْهُ مَوْثِقَهُمْ قالَ اللَّهُ عَلى‏ ما نَقُولُ‏ وَكِيلٌ‏ يوسف: 66.
ثُمَّ لا تَجِدُ لَكَ بِهِ عَلَيْنا وَكِيلًا اسراء: 86. وكيل در اينگونه آيات در جاى نصير و انتقام كش است چنانكه در آيه 75. همين سوره آمده: ثُمَّ لا تَجِدُ لَكَ عَلَيْنا نَصِيراً.
این ریشه(وکل) 70 بار در قرآن تکرار شده که بعلت زیاد بودن آیات از آوردن آن صرف نظر کردم ولی عدد 70 که دلالت بر استمرار و تکرار و بی نهایت بودن دارد یک نکته مهم در مورد توکل ما بر خداست.

صفحات قران و نهج البلاغه در پیام رسانه ای زیر

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

عهد قرآن و نهج البلاغه روزپنجشنبه 6 اردیبهشت 1403


صفحه 559 سوره مبارکه طلاق آیات 6تا12


أَسْکِنُوهُنَّ مِنْ حَيْثُ سَکَنْتُمْ مِنْ وُجْدِکُمْ وَ لاَ تُضَارُّوهُنَّ لِتُضَيِّقُوا عَلَيْهِنَّ وَ إِنْ کُنَّ أُولاَتِ حَمْلٍ فَأَنْفِقُوا عَلَيْهِنَّ حَتَّى يَضَعْنَ حَمْلَهُنَّ فَإِنْ أَرْضَعْنَ لَکُمْ فَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ وَ أْتَمِرُوا بَيْنَکُمْ بِمَعْرُوفٍ وَ إِنْ تَعَاسَرْتُمْ فَسَتُرْضِعُ لَهُ أُخْرَى‌ (6)
آنها [= زنان مطلّقه‌] را هر جا خودتان سکونت دارید و در توانایی شماست سکونت دهید؛ و به آنها زیان نرسانید تا کار را بر آنان تنگ کنید (و مجبور به ترک منزل شوند)؛ و اگر باردار باشند، نفقه آنها را بپردازید تا وضع حمل کنند؛ و اگر برای شما (فرزند را) شیر می‌دهند، پاداش آنها را بپردازید؛ و (درباره فرزندان، کار را) با مشاوره شایسته انجام دهید؛ و اگر به توافق نرسیدید، آن دیگری شیردادن آن بچه را بر عهده می‌گیرد.
لِيُنْفِقْ ذُو سَعَةٍ مِنْ سَعَتِهِ وَ مَنْ قُدِرَ عَلَيْهِ رِزْقُهُ فَلْيُنْفِقْ مِمَّا آتَاهُ اللَّهُ لاَ يُکَلِّفُ اللَّهُ نَفْساً إِلاَّ مَا آتَاهَا سَيَجْعَلُ اللَّهُ بَعْدَ عُسْرٍ يُسْراً (7)
آنان که امکانات وسیعی دارند، باید از امکانات وسیع خود انفاق کنند و آنها که تنگدستند، از آنچه که خدا به آنها داده انفاق نمایند؛ خداوند هیچ کس را جز به مقدار توانایی که به او داده تکلیف نمی‌کند؛ خداوند بزودی بعد از سختیها آسانی قرار می‌دهد!
وَ کَأَيِّنْ مِنْ قَرْيَةٍ عَتَتْ عَنْ أَمْرِ رَبِّهَا وَ رُسُلِهِ فَحَاسَبْنَاهَا حِسَاباً شَدِيداً وَ عَذَّبْنَاهَا عَذَاباً نُکْراً (8)
چه بسیار شهرها و آبادیها که اهل آن از فرمان خدا و رسولانش سرپیچی کردند و ما بشدّت به حسابشان رسیدیم و به مجازات کم‌نظیری گرفتار ساختیم!
فَذَاقَتْ وَبَالَ أَمْرِهَا وَ کَانَ عَاقِبَةُ أَمْرِهَا خُسْراً (9)
آنها آثار سوء کار خود را چشیدند؛ و عاقبت کارشان خسران بود!
أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ عَذَاباً شَدِيداً فَاتَّقُوا اللَّهَ يَا أُولِي الْأَلْبَابِ الَّذِينَ آمَنُوا قَدْ أَنْزَلَ اللَّهُ إِلَيْکُمْ ذِکْراً (10)
خداوند عذاب سختی برای آنها فراهم ساخته؛ پس از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید ای خردمندانی که ایمان آورده‌اید! (زیرا) خداوند چیزی که مایه تذکّر است بر شما نازل کرده؛
رَسُولاً يَتْلُو عَلَيْکُمْ آيَاتِ اللَّهِ مُبَيِّنَاتٍ لِيُخْرِجَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحَاتِ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ وَ مَنْ يُؤْمِنْ بِاللَّهِ وَ يَعْمَلْ صَالِحاً يُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَداً قَدْ أَحْسَنَ اللَّهُ لَهُ رِزْقاً (11)
رسولی به سوی شما فرستاده که آیات روشن خدا را بر شما تلاوت می‌کند تا کسانی را که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام داده‌اند، از تاریکیها بسوی نور خارج سازد! و هر کس به خدا ایمان آورده و اعمال صالح انجام دهد، او را در باغهایی از بهشت وارد سازد که از زیر (درختانش) نهرها جاری است، جاودانه در آن می‌مانند، و خداوند روزی نیکویی برای او قرار داده است!
اللَّهُ الَّذِي خَلَقَ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ وَ مِنَ الْأَرْضِ مِثْلَهُنَّ يَتَنَزَّلُ الْأَمْرُ بَيْنَهُنَّ لِتَعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ عَلَى کُلِّ شَيْ‌ءٍ قَدِيرٌ وَ أَنَّ اللَّهَ قَدْ أَحَاطَ بِکُلِّ شَيْ‌ءٍ عِلْماً (12)
خداوند همان کسی است که هفت آسمان را آفرید، و از زمین نیز همانند آنها را؛ فرمان او در میان آنها پیوسته فرود می‌آید تا بدانید خداوند بر هر چیز تواناست و اینکه علم او به همه چیز احاطه دارد!

لِيُنْفِقْ آیه 7:
ترجمه و تحقيق مفردات الفاظ قرآن با تفسير لغوى و ادبى قرآن ج‏4 385
نفق‏
: گذشتن هر چيز و از بين رفتن آن با تمام شدن آن چيز كه يا با فروختن تمام ميشود مثل- نَفَقَ‏ البيعُ‏ نَفَاقاً و همين طور- نَفَاقُ‏ الأَيِّمِ- از بين رفتن گياه و نَفَقَ‏ القومُ- در وقتى كه بازارشان و داد و ستدشان رواج يابد و يا چيزى با مرگ تمام شود مثل‏ نَفَقَتِ‏ الدابةُ نُفُوقاً يا با خرج شدن تمام شود مثل- نَفَقَتِ‏ الدّراهمُ‏ تُنْفَقُ‏ و أَنْفَقْتُهَا- واژه- إِنْفَاق‏- هم در مال و هم در غير مال بكار ميرود كه يا واجب است يا مستحب و غير واجب فرمود:
وَ أَنْفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ‏- البقره/ 195 و أَنْفِقُوا مِمَّا رَزَقْناكُمْ‏- البقره/ 254 و گفت: لَنْ تَنالُوا الْبِرَّ حَتَّى‏ تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ‏- آل عمران/ 92 و وَ ما تُنْفِقُوا مِنْ شَيْ‏ءٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَلِيمٌ‏- آل عمران/ 92 و وَ ما أَنْفَقْتُمْ‏ مِنْ شَيْ‏ءٍ فَهُوَ يُخْلِفُهُ‏- سباء/ 39 و لا يَسْتَوِي مِنْكُمْ مَنْ‏ أَنْفَقَ‏ مِنْ قَبْلِ الْفَتْحِ‏- الحديد/ 10 و آيات متعدد ديگر و نيز فرمود: قُلْ لَوْ أَنْتُمْ تَمْلِكُونَ خَزائِنَ رَحْمَةِ رَبِّي إِذاً لَأَمْسَكْتُمْ خَشْيَةَ الْإِنْفاقِ‏- الاسراء/ 100 يعنى ترس از كمبود و سختى يا تنگدستى اگر گفته شود- أَنْفَقَ‏ فلانٌ- در وقتى كه مالش را انفاق كند پس فقير شود واژه إنفاق در اين مورد يعنى- املاق و تنگدست و مسكين شدن. در آيه گفت: وَ لا تَقْتُلُوا أَوْلادَكُمْ خَشْيَةَ إِمْلاقٍ‏- الاسراء/ 31 يعنى اولاد خود را از بيم فقر هلاك نكنيد.
نَفَقَة- اسم است براى چيزى كه مى‏بخشند. در آيه: وَ ما أَنْفَقْتُمْ مِنْ نَفَقَةٍ- البقره/ 27 و وَ لا يُنْفِقُونَ‏ نَفَقَةً- التوبه/ 121 نَفَقٌ‏- تونل در جاده‏ها و رفتن در آن راه تونل دار.
فَإِنِ اسْتَطَعْتَ أَنْ تَبْتَغِيَ‏ نَفَقاً فِي الْأَرْضِ‏- الانعام/ 35 (يعنى اگر ميتوانى كه زمين را حفر كنى).
نَافِقَاءُ اليربوعِ- لانه موش صحرائى‏ نَافَقَ‏ و نَفَقَ‏ در اين مورد هر دو بكار ميرود.
نِفَاق‏- از راهى و علتى اين را پذيرفتن و داخل شدن و دوباره بيرون رفتن از آن شريعت در اين باره خداوند تعالى هشدار ميدهد كه:
إِنَ‏ الْمُنافِقِينَ‏ هُمُ الْفاسِقُونَ‏- التوبه/ 67 يعنى خارج شدگان از شريعت و دين كه آنها را بدتر از كافرين قرار داده است گفت:
إِنَّ الْمُنافِقِينَ فِي الدَّرْكِ الْأَسْفَلِ مِنَ النَّارِ- النساء/ 145 نَيْفَقُ‏ السراويلِ- كمر شلوار و بالاى آن كه معروف است‏.
ریشه نفق در 86 آیه قرآن تکرار شده است و یک سوره به نام منافقون داریم.

صفحات قران و نهج البلاغه در پیام رسانه ای زیر

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

عهد قرآن و نهج البلاغه روزجمعه 7 اردیبهشت 1403



صفحه 560 سوره مبارکه تحریم آیات 1تا7



بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ‌ (0)
به نام خداوند بخشنده بخشایشگر
يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ لِمَ تُحَرِّمُ مَا أَحَلَّ اللَّهُ لَکَ تَبْتَغِي مَرْضَاةَ أَزْوَاجِکَ وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ‌ (1)
ای پیامبر! چرا چیزی را که خدا بر تو حلال کرده بخاطر جلب رضایت همسرانت بر خود حرام می‌کنی؟! و خداوند آمرزنده و رحیم است.
قَدْ فَرَضَ اللَّهُ لَکُمْ تَحِلَّةَ أَيْمَانِکُمْ وَ اللَّهُ مَوْلاَکُمْ وَ هُوَ الْعَلِيمُ الْحَکِيمُ‌ (2)
خداوند راه گشودن سوگندهایتان را (در این گونه موارد) روشن ساخته؛ و خداوند مولای شماست و او دانا و حکیم است.
وَ إِذْ أَسَرَّ النَّبِيُّ إِلَى بَعْضِ أَزْوَاجِهِ حَدِيثاً فَلَمَّا نَبَّأَتْ بِهِ وَ أَظْهَرَهُ اللَّهُ عَلَيْهِ عَرَّفَ بَعْضَهُ وَ أَعْرَضَ عَنْ بَعْضٍ فَلَمَّا نَبَّأَهَا بِهِ قَالَتْ مَنْ أَنْبَأَکَ هٰذَا قَالَ نَبَّأَنِيَ الْعَلِيمُ الْخَبِيرُ (3)
(به خاطر بیاورید) هنگامی را که پیامبر یکی از رازهای خود را به بعضی از همسرانش گفت، ولی هنگامی که وی آن را افشا کرد و خداوند پیامبرش را از آن آگاه ساخت، قسمتی از آن را برای او بازگو کرد و از قسمت دیگر خودداری نمود؛ هنگامی که پیامبر همسرش را از آن خبر داد، گفت: «چه کسی تو را از این راز آگاه ساخت؟» فرمود: «خداوند عالم و آگاه مرا باخبر ساخت!»
إِنْ تَتُوبَا إِلَى اللَّهِ فَقَدْ صَغَتْ قُلُوبُکُمَا وَ إِنْ تَظَاهَرَا عَلَيْهِ فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ مَوْلاَهُ وَ جِبْرِيلُ وَ صَالِحُ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمَلاَئِکَةُ بَعْدَ ذٰلِکَ ظَهِيرٌ (4)
اگر شما (همسران پیامبر) از کار خود توبه کنید (به نفع شماست، زیرا) دلهایتان از حق منحرف گشته؛ و اگر بر ضدّ او دست به دست هم دهید، (کاری از پیش نخواهید برد) زیرا خداوند یاور اوست و همچنین جبرئیل و مؤمنان صالح، و فرشتگان بعد از آنان پشتیبان اویند.
عَسَى رَبُّهُ إِنْ طَلَّقَکُنَّ أَنْ يُبْدِلَهُ أَزْوَاجاً خَيْراً مِنْکُنَّ مُسْلِمَاتٍ مُؤْمِنَاتٍ قَانِتَاتٍ تَائِبَاتٍ عَابِدَاتٍ سَائِحَاتٍ ثَيِّبَاتٍ وَ أَبْکَاراً (5)
امید است که اگر او شما را طلاق دهد، پروردگارش به جای شما همسرانی بهتر برای او قرار دهد، همسرانی مسلمان، مؤمن، متواضع، توبه کار، عابد، هجرت‌کننده، زنانی غیرباکره و باکره!
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَکُمْ وَ أَهْلِيکُمْ نَاراً وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجَارَةُ عَلَيْهَا مَلاَئِکَةٌ غِلاَظٌ شِدَادٌ لاَ يَعْصُونَ اللَّهَ مَا أَمَرَهُمْ وَ يَفْعَلُونَ مَا يُؤْمَرُونَ‌ (6)
ای کسانی که ایمان آورده‌اید خود و خانواده خویش را از آتشی که هیزم آن انسانها و سنگهاست نگه دارید؛ آتشی که فرشتگانی بر آن گمارده شده که خشن و سختگیرند و هرگز فرمان خدا را مخالفت نمی‌کنند و آنچه را فرمان داده شده‌اند (به طور کامل) اجرا می‌نمایند!
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ کَفَرُوا لاَ تَعْتَذِرُوا الْيَوْمَ إِنَّمَا تُجْزَوْنَ مَا کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ‌ (7)
ای کسانی که کافر شده‌اید امروز عذرخواهی نکنید، چرا که تنها به اعمالتان جزا داده می‌شوید!

تَظَاهَرَا آیه 4: ریشه ظهر 59بار در 57آیه بیان شده است.
قاموس قرآن ج‏4 275
ظَهر: (بفتح ظ) پشت. معنى اصلى كلمه بنا بر قول راغب همين است و معانى ديگر باعتبار آن ميباشد، بطور استعاره گفته‏اند: ظهر الارض و بطنها.
يعنى روى زمين و شكم آن در آيه ذيل بمعنى اصلى است‏ «وَ وَضَعْنا عَنْكَ وِزْرَكَ. الَّذِي أَنْقَضَ‏ ظَهْرَكَ‏» انشراح: 2 و 3. و در آيه‏ «ما تَرَكَ عَلى‏ ظَهْرِها مِنْ دَابَّةٍ» فاطر: 45. مراد روى زمين است جمع آن در قرآن ظهور است: «وَ لَيْسَ الْبِرُّ بِأَنْ تَأْتُوا الْبُيُوتَ مِنْ‏ ظُهُورِها» بقره: 189.
مُظَاهَرَه‏: همپشتى. يارى.
«وَ ظاهَرُوا عَلى‏ إِخْراجِكُمْ» ممتحنه: 9.
«تَظاهَرُونَ‏ عَلَيْهِمْ بِالْإِثْمِ وَ الْعُدْوانِ» بقره: 85.
ظهير: همپشت. كمك. «وَ لَوْ كانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ‏ ظَهِيراً» اسراء: 88.
«وَ كانَ الْكافِرُ عَلى‏ رَبِّهِ‏ ظَهِيراً» فرقان:55. كافر بر عليه پروردگارش كمك شيطان است.

ترجمه و تحقيق مفردات الفاظ قرآن با تفسير لغوى و ادبى قرآن ج‏2 535
ظَهَرَ عَلَيهِ: بر او غلبه كرد و پيروز شد و گفت: (إِنَّهُمْ إِنْ‏ يَظْهَرُوا عَلَيْكُمْ‏- 20/ كهف) (اگر بر شما چيره شوند).
و آيه (وَ إِنْ‏ تَظاهَرا عَلَيْهِ‏- 4/ تحريم) يعنى اگر با هم همدست شويد.(و با گناه و دشمنى عليه او همدستى مى‏كنيد).

صفحات قران و نهج البلاغه در پیام رسانه ای زیر