پرتوی از مکتب زهرا علیهاالسلام

[اشک مهتاب*خادمه فاطمه زهرا(س)تا ابدالدهر*]

پاکیزگی

فاطمه علیهاالسلام نقل می کند که پدر بزرگوارم فرمود:
«ألا لا یلومنّ امرؤ الاّ نفسه من بات و فی یده غمر (365)؛ آگاه باشید! کسی که شب می خوابد و در دستش چربی است، ملامت نکند مگر خودش را.»

[اشک مهتاب*خادمه فاطمه زهرا(س)تا ابدالدهر*]

اخلاص

حضرت فاطمه علیهاالسلام فرمود:
«من أصعد الی اللّه خالص عبادته، أهبط اللّه عزّ و جلّ الیه أفضل مصلحته (366)؛ آن کس که بر بال اخلاص عبادتش را بالا فرستد، خداوند عزّوجلّ بهترین بهره ها را به سوی او فرو فرستد.»

[اشک مهتاب*خادمه فاطمه زهرا(س)تا ابدالدهر*]

جزای بی اعتنایی به نماز

فاطمه علیهاالسلام از پدر بزرگوارش نقل می نماید که آن حضرت فرمود:
«یا فاطمة، من تهاون بصلاته من الرّجال و النّساء ابتلاه اللّه بخمس عشرة خصلة:
ستّ منها فی دار الدّنیا، و ثلاث عند موته، و ثلاث فی قبره، و ثلاث فی القیامة اذا خرج من قبره، و امّا اللّواتی تصیبه فی دار الدّنیا: فالأولی یرفع اللّه البرکة من عمره و... (367)؛ فاطمه جان! مردان و زنانی که نماز را سبک می شمارند، خداوند آنان را به پانزده خصلت مبتلایشان گرداند؛ که شش تای از این ویژگی ها در دنیا گریبان شان را می گیرد، و سه تای آنها در هنگام فراق جان از جسم، و سه تای دیگر در قبر، و سه تای باقی مانده در روز قیامت آنگاه که از قبر به پا می خیزند:
الف) آن شش کیفری که در این دنیا، به آنان می رسد:
1. خداوند، «برکت» را از عمرشان برمی دارد.
2. برکت از ثروت آنان برداشته می شود.
3. فروغ صالحین از سیمای آنان محو می گردد.
4. سایر اعمال آنان نیز پذیرفته نیست.
5. دعایشان بالا نمی رود و قرین اجابت نمی گردد.
6. پرتو دعای نیکان بر آنان، نتابد و آنان مشمول «دعای ابرار» نگردند.
ب) آن سه خصلتی که هنگام موت، به آنان می رسد:
1. خوار و ذلیل از دنیا می روند.
2. گرسنه قبض روح می شوند.
3. تشنه از دنیا می روند؛ به گونه ای که اگر آب های دنیا را به کام شان بریزند عطش آنان بر طرف نمی گردد.
ج) آن سه موضوعی که در قبر، گریبان آنان را می گیرد:
1. خداوند، فرشته ای را در قبر بر آنها می گمارد تا آنان را بیازارد.
2. خداوند، قبر را بر آنها تنگ می گرداند.
3. قبرشان تاریک خواهد بود.
د) آن سه خصلتی که در رستاخیز، شامل حال شان می شود:
1. خدا، ملکی را مأمور می کند تا آنان را در حضور مردم به چهره بر زمین بکشد.
2. در هنگام حساب، با شدّت مورد حسابرسی قرار می گیرند.
3. خداوند، نگاه مهربانانه خود را از آنان دریغ می دارد و آنها را پاک نمی گرداند، و برای آنان است عذاب دردناک.

وظیفه روزه دار

همچنین نقل می کند که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:
«ما یصنع الصّائم بصیامه اذا لم یصن لسانه و سمعه و بصره و جوارحه (368)؛ اگر روزه دار زبان، گوش، چشم و سایر اعضایش از گناه حفظ نگردد، روزه را می خواهد چه کار بکند!»
کنایه از آنکه: «روزه» سپری است که انسان را در مقابل گناهان حفظ می کند و زبان و گوش و چشم انسان روزه دار باید فرمانبر خدا، و از ارتکاب گناه پاک باشد.

[اشک مهتاب*خادمه فاطمه زهرا(س)تا ابدالدهر*]

حرمت شراب

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به حضرت فاطمه علیهاالسلام فرمود:
«یا حبیبة أبیها! کلّ مسکر حرام، و کلّ مسکر خمر (369)؛ ای محبوبه پدر! هر مسکر و مست کننده ای، حرام و هر مست کننده ای، خمر و شراب است.»
و فاطمه علیهاالسلام روایت می کند که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:
«من شرب شربة فلذّ منها لم تقبل له صلاة اربعین یوما و لیلة (370)؛ هر کس جرعه ای از شراب را با لذّت بنوشد، نماز چهل شبانه روز وی قبول نمی گردد.»

[اشک مهتاب*خادمه فاطمه زهرا(س)تا ابدالدهر*]

دعای ورود و خروج از مسجد

حضرت فاطمه علیهاالسلام «سیره پیامبر خدا» را به گاه «ورود و خروج از مسجد» چنین روایت می کند:
انّ النّبی صلی الله علیه و آله وسلم کان اذا دخل المسجد، یقول: «بسم اللّه، اللّهمّ صلّ علی محمّد (و آل محمد)، واغفر ذنوبی و افتح لی ابواب رحمتک.» و اذا خرج، یقول: «بسم اللّه، اللّهمّ صلّ علی محمّد (و آل محمد) (371)، واغفر ذنوبی و افتح لی ابواب فضلک.» (372)؛ همانا پیامبر صلی الله علیه و آله چون داخل مسجد می شدند، می گفتند: «به نام خدا، خدایا! بر محمّد درود بفرست. پروردگارا! گناهانم را ببخشای، و درهای رحمتت را بر من بگشای.» و چون خارج می شدند، همان دعای ورود را خوانده، امّا به جای «رحمتک» می فرمودند: «و درهای فضلت را بر من بگشای.»

[اشک مهتاب*خادمه فاطمه زهرا(س)تا ابدالدهر*]

آداب غذا خوردن

فاطمه علیهاالسلام در باره «آداب غذا خوردن» می فرماید:
«فی المائدة اثنتا عشرة خصلة، یجب علی کلّ مسلم أن یعرفها: اربع فیها فرض و اربع فیها سنّة، و اربع فیها تأدیب. فامّا الفرض: فالمعرفة، والرّضا، و التّسمیة، و الشّکر... (373)؛ در «سفره غذا» 12 خصلت وجود دارد که دانستن و مراعات آنها بر هر مسلمانی لازم است. چهار تای آن فرض، و چهار تای آن سنّت، و چهار تای دیگر ادب است:
الف) آن چهار خصلت که فرض و واجب است، عبارتند از:
1. شناخت غذا (حلال است یا حرام).
2. خشنودی و رضامندی.
3. گفتن «بسم اللّه».
4. شکر و سپاس گزاری.
ب) آن چهار خصلت که سنّت و مستحب است، عبارتند از:
1. با وضو، غذا خوردن.
2. نشستن بر پهلوی راست.
3 .در حال نشسته غذا خوردن.
4. خوردن با سه انگشت.
ج) آن چهار خصلت که شرط ادب است، عبارتند از:
1. از جلوی خود غذا خوردن.
2. لقمه را کوچک برداشتن.
3. غذا را خوب جویدن.
4. نگاه نکردن به چهره کسانی که در کنار سفره هستند.»

[اشک مهتاب*خادمه فاطمه زهرا(س)تا ابدالدهر*]

آداب سفر و حضر

فاطمه علیهاالسلام از پدر بزرگوارش نقل می نماید که فرمود:
«ستّة من المرّوة، ثلاثة منها فی الحضر و ثلاثة منها فی السّفر. فامّا الّتی فی الحضر: تلاوة کتاب اللّه عزّ و جلّ، و عمارة مساجد اللّه، و اتّخاذ الاخوان فی اللّه. و امّا الّتی فی السّفر: فبذل الزّاد، و حسن الخلق، و المزاح فی غیر المعاصی (374)؛ شش چیز از «مروّت و جوانمردی» است، سه نشان آن مربوط به حضر، و سه نشان دیگر مربوط به سفر است.
الف) آنچه انسان در دیار خویش باید به آن مزین گردد، عبارت است از:
1. تلاوت قرآن.
2. آباد نگاه داشتن مساجد [از طریق حضور در آن].
3. دوستی و مهرورزی به برادران در راه خدا.
ب) آن سه خصلتی که انسان باید در سفر به آن مزین باشد، بدین قرار است:
1. بخشیدن توشه و سخی بودن.
2. اخلاق نیکو داشتن.
3. بذله گویی و مزاح، به شرط اینکه نافرمانی خدا نباشد.

[اشک مهتاب*خادمه فاطمه زهرا(س)تا ابدالدهر*]

فضیلت انگشتر عقیق

همچنین از پدر بزرگوارش نقل می کند که آن حضرت فرمود:
«من تختّم بالعقیق لم یزل یری خیرا (375)؛ هر کس انگشتر عقیق به انگشت خود نماید، مدام در خیر و خوبی غوطه ور است و خیر از او زایل نمی گردد.»

[اشک مهتاب*خادمه فاطمه زهرا(س)تا ابدالدهر*]

زمان دعا

حضرت فاطمه علیهاالسلام از پدر بزرگوارش روایت می کند که آن حضرت فرمود:
«انّ فی الجمعة لساعة لا یوافقها رجل مسلم یسأل اللّه عزّ و جلّ فیها خیرا الاّ اعطاه ایاه؛ همانا در روز جمعه، وقت و ساعتی است که هیچ مسلمانی در آن هنگام دعا و درخواست خیر نمی کند، مگر آن که خداوند آن خیر را به وی عطا می کند.»
فاطمه علیهاالسلام می گوید: به پدرم گفتم: «ای ساعة هی؛ این ساعت که دعا در آن قرین اجابت است کدام است؟»
پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم در پاسخم فرمود: «اذا تدلّی نصف عین الشّمس للغروب؛ آنگاه که نیمی از خورشید در مغرب پنهان شده باشد.»
از این رو، فاطمه علیهاالسلام در روز جمعه، هنگام «غروب خورشید» به غلام خود می فرمود: «بر بلندی برو، و آنگاه که مشاهده کردی نیمی از خورشید به سمت مغرب نزدیک می شود، مرا آگاه کن تا دعا کنم.» (376)

[اشک مهتاب*خادمه فاطمه زهرا(س)تا ابدالدهر*]

آداب خوابیدن

فاطمه علیهاالسلام نقل می کند: یک شب که بستر خواب را گسترده بودم، پیامبرخدا صلی الله علیه و آله وسلم نزدم آمد و فرمود:
«یا فاطمة لا تنامی الاّ و قد عملت اربعة: ختمت القرآن، و جعلت الأنبیاء شفعائک، و ارضیت المؤمنین عن نفسک، و حججت و عمّرت (377)؛ ای فاطمه! مخواب مگر آنکه پیش از خوابیدن، «چهار عمل» را به جا آوری:
1. تمام قرآن را، تلاوت و ختم کنی.
2. همه پیامبران خدا را، شفیعان خود در روز رستاخیز قرار دهی.
3. عموم مؤمنان را، راضی و خشنود سازی.
4. حجّ و عمره ای به جا آری.»
فاطمه علیهاالسلام در ادامه، می گوید: پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم پس از این فرمایش به نماز ایستاد، صبر کردم تا از خواندن نماز فارغ شد. گفتم: ای رسول خدا! مرا به چهار عمل فرمان دادی که توان انجام آن را در خود نمی بینم! رسول خدا صلی الله علیه و آله لبخندی زد و فرمود:
«چون سوره توحید (اخلاص) را سه مرتبه بخوانی، مانند آن است که ختم قرآن کرده ای؛ و چون بر من و پیامبران پیش از من درود فرستی، ما را شفیع خود در روز قیامت قرار داده ای؛ و چون برای اهل ایمان طلب مغفرت و آمرزش نمایی، همه آنان را از خود راضی و خشنود ساخته ای؛ و چون بگویی: «سبحان اللّه و الحمد للّه و لا اله الاّ اللّه و اللّه اکبر»، حجّ و عمره ای را به جا آورده ای.»