زیبائی های نماز

[طهورا*کنیز فاطمه زهرا(س)*]

زینت عبادت کنندگان

امام سجاد علیه السلام آن قدر به عبادت عشق می ورزیدند که زین العابدین، یعنی زینت عبادت کنندگان و سید ساجدین، یعنی سرور سجده کنندگان لقب گرفتند. آنقدر به نماز علاقه داشتند و نماز می خواندند که اطرافیان آمدند و گفتند: آقا کافی است، بدن شما خسته می شود. فرمودند: بروید آن نامه ای که عبادت های جدّ من امیرالمؤمنین در آن نوشته شده است را بیاورید. آوردند. فرمودند:
من یقوی علی عبادۃ علی بن ابی طالب؛(1)چه کسی قدرت و توان بر عبادت علی بن ابی طالب علیه السلام دارد؟!
می فرمودند: من چه موقع به عبادت های جدم امیر المؤمنین علیه السلام می رسم؟ عبادت خود را در برابر عبادت جدشان امیرالمؤمنین علیه السلام اندک می شمارند. این قدر به عبادت عشق می ورزیدند و به آن توجه داشتند!

[طهورا*کنیز فاطمه زهرا(س)*]

در روایت آمده است: شیطان برای این که حواس
ص: 29
________________________________________
1- الأرشاد، ج 2، ص 142؛ بحارالأنوار، ج 46، ص 75.
حضرت را پرت بکند، به شکل ماری در آمد و به پای حضرت حمله کرد. حضرت این قدر غرق در عبادت بودند که اعتنایی به آن نکردند. او هم برگشت و رفت.(1)
وقتی انسان در محضر بزرگی است و جذبه آن بزرگ او را گرفته است، از اطراف خود غافل می شود. هر چقدر
جذبه عشق خدا، معرفت خدا، بزرگی خدا در دل ما بیشتر شود، هم عشق ما به عبادت بیشتر می شود و هم حضور قلب ما بیشتر می شود.

[طهورا*کنیز فاطمه زهرا(س)*]

ابن طاووس در نماز

ممکن است بعضی بگویند: امام سجاد علیه السلام کجا و ما کجا؟ باید بدانیم که در میان افراد، به خصوص بزرگان، کسانی هم هستند که با حضور قلب و عشق فراوان به خدا، به نماز می ایستند.
در حالات سید بن طاووس نوشته اند که ایشان می گوید: من یک موقع مشغول نماز بودم. ماری آمد و به دور پای من پیچید. من غرق توجه به خدا بودم و معتقد بودم بدون اذن خدا هیچ جنبده ای نمی تواند کاری بکند، لذا
ص: 30
________________________________________
1- کشف الغمة، ج 2، ص 74؛ بحار الانوار، ج 46، ص 50.
هیچ تغییری در حال من به وجود نیامد و نماز را با همان حال ادامه دادم. این مار هم دوباره برگشت و رفت.(1) اگر آن معرفت و عشق بالا برود، توجه ما هم بالا می رود.

[طهورا*کنیز فاطمه زهرا(س)*]

غرق در نماز

یکی از همراهان مرحوم آخوند کاشی می گوید: آخوند در حجره نماز می خواند. ظرف آبگوشتی که سر چراغ و در حال پختن بود ریخت. می گوید: من دوباره رفتم گوشت خریدم و آن را آماده کردم. نماز ایشان هم طول می کشید. بسیار در نماز عشق می ورزید. ایشان بعد از نماز گفت: چه شده است؟ چرا اوضاع این چنین است؟ گفتم: آبگوشت روی زمین ریخت، دوباره رفتم تهیه کردم. گفت: من اصلا متوجه نشدم.
چطور یک ورزشکار، یک فوتبالیست، یا یک تماشاگر به فوتبال دل می دهد و اصلا به اتفاقاتی که در اطراف او رخ می دهد توجه ندارد. اگر هزار اتفاق در خانه بیفتد، اصلا نگاه نمی کند، گوش هم نمی دهد. برای این که محو بازی شده است.
بنابراین، ما می توانیم عشق خود را به هر کجا معطوف
ص: 31
________________________________________
1- بحار الانوار، ج 66، ص 286؛ سفینة البحار. ج 5، ص 341.
کنیم، دل خود را به هر کجا معطوف کنیم. این مسائل و قضایا برای ما سنگین نیاید. چطور بچه های محل در هوای گرم تابستان می آیند و در جای نامناسب و در گرمای چهل درجه هوا، آن چنان گرم بازی می شوند، آنچنان عرق می ریزند که بدن آنها خیس می شود، دست و پاهای آنها زخمی می شود، ولی اصلا توجه ندارند.
دیده اید که گاهی دست و پای این ورزشکارها میشکند. می گوید: بگذار گل بزنم، من جان خود را هم برای آن میدهم. چطور برای ورزش جان خود را می دهیم، دل خود را می دهیم، همه چیز خود را می دهیم، گرما و سرما را نمی فهمیم و خود را به زحمت می اندازیم؟! این ها همه به خاطر این است که عشق داریم و متوجه خستگی نمی شویم.

[طهورا*کنیز فاطمه زهرا(س)*]

سنگینی نماز

اگر ما عشق داشته باشیم، یعنی آن معرفت و عشق بیاید، اگر شیطان مار هم شود و بیاید مزاحم ما شود، چون عشق ما و توکل ما جای دیگر است، اثر نمی کند. همه اینها را خنثی می کند. البته شیطان در کارهای عبادی زیاد هجمه می کند که حواس شما پرت بشود. از این روست
ص: 32
که قرآن می فرماید:
وَاسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاةِ وَإِنَّهَا لَکَبِیرَةٌ إِلَّا عَلَی الْخَاشِعِینَ؛(1) از صبر و نماز یاری جویید؛ (و با استقامت و مهار هوس های درونی و توجه به پروردگار، نیرو بگیرید؛) و این کار، جز برای خاشعان، گران است.
نماز چیز سنگینی است، صریح قرآن است: «وَإِنَّهَا لَکَبِیرَةٌ ؛روزه این قدر سخت نیست.
هم مداومت نماز مهم است، هم این که پنج نوبت باید در شبانه روز نماز بخوانیم. و این که به آن رغبت نشان بدهیم، این سنگین است.

[طهورا*کنیز فاطمه زهرا(س)*]

مدارا با نفس

امیر المؤمنین علیه السلام فرمودند: نفس شما مرکب شماست. سابق با حیواناتی مثل اسب و شتر رفت و آمد می کردند. فرمودند: با این مرکب مدارا کن، کلنجار نرو. به اندازه بار آن کن، کم کم بر آن بار بکن، سر وقت غذا و کاه و جو آن را بده.
اگر با او رفق و مدارا بکنی و با او دوست شوی، با تو همراهی می کند و به آسانی تو را به مقصد می رساند. ولی
ص: 33
________________________________________
1- سوره بقره، آیه 45.
اگر بر او فشار بیاوری و او را اذیت کنی، هم خود را نابود می کند و هم تو را.
ما هم باید با نفس خود مدارا کنیم. روح و جان ما با خدا و عبادت گره خورده است. باطن افراد خدا را دوست دارد، نماز را دوست دارد. ولی چون این بدن ما آنقدر طاقت ندارد، و نفس ما با ما همراهی نمی کند، باید با آن مدارا کنیم. نرم و آرام، زیاد به او فشار نیاوریم.
اگر خسته هستیم، بگذاریم برای یک زمانی که سر حال هستیم. حتی اگر کسی خسته یا بیمار است، از راه رسیده است، نماز اول وقت را که بسیار فضیلت دارد، به تأخیر بیندازد. دو ساعت استراحت بکند، اما با حضور قلب نماز بخواند. این بسیار بهتر از این است که نمازی در حال کسالت و خواب آلودگی بخواند.

[طهورا*کنیز فاطمه زهرا(س)*]

تشنه نماز

_؟_شما به حضور قلب و رمز و راز آن اشاره کردید. خوب همه ما دوست داریم که نماز ما باعث عروج ما بشود. نماز ما بالا برود. نکته آن را شما اشاره کردید که همان عشق و محبت به عبادت و نماز است. دوست داریم که به نماز هم عشق بورزیم و به آن محبت داشته باشیم که
ص: 34
دیگر مشکلات بعدی به وجود نیاید. این محبت به نماز چطور ایجاد می شود؟
باید یک کاری اساسی و ریشه ای بشود. آن را إن شاء الله در بخش های دیگر مطرح می کنیم که چه کار کنیم که خدا را بسیار دوست بداریم و عبادت او را نیز دوست بداریم.

[طهورا*کنیز فاطمه زهرا(س)*]

کسی که عاشق خدا شد، دوست دارد با خدا خلوت کند و فرمان او را اطاعت بکند. این یک نکته کلیدی است، اساس کار همین است. امام های ما، پیغمبر ما چه می دیدند که این قدر به این کار عشق می ورزیدند؟! پیغمبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم به اباذر فرمودند:
یا اباذر ان الله تعالی جعل قرة عینی فی الصلاة و حببها إلی کما حبب إلی الجائع الطعام والی الظمان الماء فان الجائع إذا أکل الطعام شبع وإذا شرب الماء روی و انا لا اشبع من الصلاة؛(1) ای اباذر، خدای متعال نور چشم مرا در نماز قرار داده، چنان نماز را برای من دوست داشتنی قرار داده، که گرسنه غذا را دوست دارد و تشنه عاشق آب است. البته گرسنه هرگاه غذا بخورد سیر میشود و تشنه هرگاه آب بخورد تشنگی اش برطرف می شود، ولی من از نماز سیر نمیشوم.
ص: 35
________________________________________
1- الأمالی للطوسی، ص 528؛ مکارم الاخلاق، ص 461؛ بحارالانوار، ج 79، ص 232.
آدم تشنه چقدر برای یک جرعه آب بی تابی می کند؟ هفده ساعت در گرمای تابستان روزه گرفته است، الآن تشنه شده است. چطور با میل و اشتها آب می خورد؟ یا آدمی که چندین ساعت گرسنه بوده است، چطور با اشتها غذا میخورد! فرمود: نماز من هم این طور است. با این تفاوت که «لا أشبع من الصلاة ؛من از نماز سیر نمیشوم.» بنابراین، باید تشنه نماز شویم تا به آن عشق بورزیم. به قول مولانا:
آب کم جو تشنگی آور به دست
تا بجوشد آب از بالا و پست

[طهورا*کنیز فاطمه زهرا(س)*]

توجه به جایگاه نماز

اگر ما متوجه جایگاه نماز شویم و درک کنیم که انس با خدا چه برکات و آثاری دارد، عاشق نماز می شویم. آدم تشنه اگر یک لیوان آب بخورد، تشنگی او برطرف می شود. آدم گرسنه اگر یک پرس غذا خورد، می گوید دیگر کافی است، سیر می شود. ولی پیغمبر ما می فرماید: من از نماز سیر نمیشوم. نزدیک به اذان که میشد می فرمودند: «أرحنا یا بلال؛(1) یعنی بلند شو اذان بگو و ما را راحت بکن.
ص: 36
________________________________________
1- مفتاح الفلاح، ص 182؛ بحار الأنوار، ج 79، ص 193.

[طهورا*کنیز فاطمه زهرا(س)*]

معاشرت با دوستان نماز

یکی از چیزهایی که اشتهای ما را زیاد می کند، معاشرت با کسانی است که عاشق عبادت و عاشق نماز هستند. معاشرت با خوبها، دوستان خوب، پدر و مادر خوبی که با عشق نماز می خوانند و به فرزندان خود هم این را انتقال می دهند.
برعکس افرادی که لاابالی هستند، بی نماز هستند، سبک نماز هستند. چند وقت که با آنها باشیم، اگر سست اراده باشیم، ما هم مثل همانها می شویم.