زیبائی های نماز

[طهورا*کنیز فاطمه زهرا(س)*]

وقتی همه ابتلائات را از جانب خدا بدانیم و بدانیم حلال مشکلات هم اوست، یا مشکلات را بر می دارد، با ما با آن کنار می آییم و به آرامش می رسیم.
حضرت زینب سلام الله علیها چه دیدی داشتند که همه خارها را گل می دیدند؟ فرمودند:
ما رأیت إلا جمیلا؛(1)من جز زیبایی ندیدم.
وقتی این نگاه حاصل می شود، بلاها همه باطل می شود. آرامش فرا می رسد. وقتی من در کنف حمایت خدا هستم، در قبضه خدای متعال هستم، به من آرامش میدهد.
سر ارادت ما و آستان حضرت دوست
که هرچه بر سر ما میرود اراده اوست

[طهورا*کنیز فاطمه زهرا(س)*]

دل دادن به طوفان بلا

این بلاها و گرفتاری ها، بخواهیم یا نخواهیم وجود دارند. اگر ما آن پناهگاه را نداشته باشیم، جز پریشانی و سردرگمی هیچ چیز دیگری نخواهیم داشت.
اگر به آن پناهگاه برویم، آرامش پیدا می کنیم. بلاها دیگر برای ما بلا نیست. یعنی به ما فشار نمی آورد، به
ص: 63
________________________________________
1- اللهوف، ص 160؛ بحارالانوار، ج 45، ص 116.
اضطراب نمی اندازد، انسان را به خودکشی نمیکشاند، ناخوشی های انسان را از بین می برد. به قول حافظ:
ما که دادیم دل و دیده به طوفان بلا
گو بیا سیل غم و خانه ز بنیاد ببر
وقتی که ما به اذن خدا دل و دیده به طوفان بلا دادیم و می دانیم همه چیز از اوست و تحت حمایت و در آغوش خدا هستیم، اینها باطل می شود.

[طهورا*کنیز فاطمه زهرا(س)*]

چرا امام حسین علیه السلام و اصحابش تا این حد آرامش داشتند و خوشحال بودند؟ اینها به دلیل برکات نماز و پناهنده شدن به خدای متعال است.
سوره مؤمنون از سوره هایی است که بسیار به خواندن آن، مخصوصا در زمان غیبت و آخرالزمان سفارش شده است. از خواص این سوره این است که ایمان را حفظ می کند.
قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ الَّذِینَ هُمْ فِی صَلَاتِهِمْ خَاشِعُونَ وَالَّذِینَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ؛(1)مؤمنان رستگار شدند، آنها که در نمازشان خشوع دارند، و آنها که از لغو و بیهودگی روی گردان اند.
ص: 64
________________________________________
1- سوره مؤمنون، آیات 1 تا 3.
به یاد دارم مرحوم آقای دولابی _خدا ایشان را رحمت کند!_ یک موقع این آیات را می خواندند. می فرمودند: ببینید چقدر خدای مهربان قرص و محکم صحبت کرده است. «قد أفلح المؤمنون». نمی گوید: بعداً رستگار می شوند. «أفلح» فعل ماضی است. یعنی شده اند، نه این که بعداً خواهند شد. «قد» برای تحقیق است، یعنی این امر حتمی است.
«قد أفلح»، یعنی بی تردید رستگار شدند. کار تمام است. معامله به نتیجه رسیده است. مؤمنان رستگار شدند. یعنی به آرامش مطلق، به خوشی و فلاح و رستگاری رسیدند.
مؤمنین چه کسانی هستند؟ اولین علامت مؤمن رستگار شده این است:
الَّذِینَ هُمْ فِی صَلَاتِهِمْ خَاشِعُونَ؛(1) آنها که در نمازشان خشوع دارند.
مؤمنانی که با عشق نماز می خوانند. نماز آنها با خشوع است. یعنی من خود را کنار می گذارند. نمی گویند حال دارم، یا حال ندارم. نمی گویند یک روز می خواهم
ص: 65
________________________________________
1- سوره مومنون، آیه 2.
بخوانم، یک روز نمی خواهم بخوانم، بلکه فرمان خدا را اطاعت می کنند.

[طهورا*کنیز فاطمه زهرا(س)*]

خشوع در نماز
بسیاری از افراد هستند که دل پرست هستند، جوپرست هستند، محیط پرست هستند. اگر در محیطی قرار بگیرند که همه بی نماز هستند، خجالت می کشند نماز بخوانند. اگر در محیطی قرار بگیرند که حجاب را مسخره می کنند، حجاب را کنار می گذارند.
نباید اینطور باشد. خاشع یعنی کسی که من خود را خورد کرده و به محبوب داده است و به سمت محبوب می رود. این خشوع ثمره همان محبت است.
نماز خوان واقعی کسی است که فرمان خدا را اطاعت کند و من خود را بشکند. شکستن این من بلاها را باطل می کند، اضطراب ها را می برد، ناخوشی ها را خوش می کند، همه خارها را به گل تبدیل می کند. و راه آن تمرین با نماز است. کسانی که من خود را می شکنند، بیشتر با نماز انس می گیرند.

[طهورا*کنیز فاطمه زهرا(س)*]

​

خضوع و خشوع

خاشع کسی است که عاشق نماز است، خود رامی شکند. خشوع یعنی شکستن نفس؛ خضوع و خشوع شکستن باطن و ظاهر است. یعنی انسان در نماز، با حالت شکستگی درونی و بیرونی و تواضع و عرض ادب به نماز بایستد.
البته در مورد خشوع و خضوع گفته اند: اگر هر یک به تنهایی استفاده شود، به معنای ذلت است. اما اگر با هم استعمال شوند، خشوع به قلب اختصاص دارد و خضوع متعلق به اعضا و جوارح است.
در حدیث آمده است: اگر قلب خاشع بشود، بدن خاضع خواهد شد. فرمودند: آن کسی که در نماز بازی می کند، دلیل بر این است که خاشع نیست؛ و الآ اگر نفس و قلب او در مقابل خدا شکسته بود، در ظاهر هم شکسته میشد.

[طهورا*کنیز فاطمه زهرا(س)*]

سبک شمردن نماز

قرآن در جای دیگر می فرماید:
فَوَیْلٌ لِلْمُصَلِّینَ الَّذِینَ هُمْ عَنْ صَلَاتِهِمْ سَاهُونَ؛(1)پس وای بر نمازگزارانی که در نماز خود سهل انگاری می کنند.
ص: 67
________________________________________
1- سورہ ماعون، آیه 4 و5.
آن کسانی که نماز را سبک می شمارند؛ گاهی می خوانند، گاهی نمی خوانند. وای به حالشان که در نماز سهل انگاری می کنند. البته این ها بهتر از کسانی هستند که اصلا نماز نمی خوانند، یا کسانی که منکر نماز هستند. باید انس خود را با نماز بیشتر کنند.
کسی که پل ارتباط با خدا را قطع کرده است، کارش بسیار مشکل است. قلب چنین شخصی رو به سمت سیاهی و تیره بختی می رود. از اهل آتش می پرسند:
مَا سَلَکَکُمْ فِی سَقَرَ؛ چرا در آتش گرفتار شدید؟
در پاسخ می گویند:
لَمْ نَکُ مِنَ الْمُصَلِّینَ؛(1)ما جزء نمازگزاران نبودیم.
_؟_آیا برای کسانی که گاهی نماز می خوانند و گاهی نمی خوانند روزنه امیدی وجود دارد؟
باید نماز را تقویت کنند. به جاذبه های نماز دقت کنید؛ وقتی نماز را ادامه می دهید، چقدر به شما آرامش می دهد، چقدر خوشی می دهد، چقدر وجدان شما شاکر است! خوشحال هستید که حق خدا را ادا کرده اید. باید مقداری تمرین کنیم، مقداری من خود را بشکنیم.
ص: 68
________________________________________
1- سوره مدثر، آیات 42 و 43.
پرهیز از بیهودگی

[طهورا*کنیز فاطمه زهرا(س)*]

یکی دیگر از اوصاف مؤمنان رستگار این است:
وَالَّذِینَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ؛(1)و آنها که از لغو و بیهودگی روی گردان اند.
نماز خوان های خاشع، از لغو پرهیز می کنند. لغو یعنی حرف های بیهوده و کارهای بیهوده. یک وقت انسان دنبال تحصیل علم، یا دنبال تحصیل أمر آخرتی، یا دنبال امر معاش است، این ها امور ضروری هستند. اما ما خیلی مواقع وقتهای خود را ضایع می کنیم. صرف حرفهایی می کنیم که نه برای ما مفید است و نه برای دیگران فایده دارد. خیلی از مواقع وقت خود را برای دیدن سریال و فیلم و کارهایی که اصلا برای دنیا و آخرت ما بازدهی ندارد می کنیم.
لغو، هر نوع عملی است که برای دنیا و آخرت ما فایده ای نداشته باشد و ما را از یاد خدا غافل کند. این امور باعث کم شدن خشوع ما در نماز می شود.

[طهورا*کنیز فاطمه زهرا(س)*]

برای تحصیل خشوع
کسی که زیاد به دنبال کارهای بیهوده است و غفلت
ص: 69

---

1- سوره مؤمنون، آیه 3.
می کند، یکمرتبه نمی تواند خضوع و خشوع پیدا کند. اینها با هم ارتباط دارند. اگر ما جلوی لغویات و کارهای بیهوده خود را گرفتیم، این کمک می کند که در نماز خضوع و خشوع داشته باشیم و حضور قلب ما بیشتر شود. ممکن نیست که من تمام روز را درگیر لغویات و لهویات و کارهای بیهوده باشم و یکدفعه الله اکبر بگویم و حضور قلب داشته باشم.
خدا می گوید: باید از لغو پرهیز کنید. یک مقدار راه های پرداختن به لغویات را مسدود کنید تا تمرکز و حضور قلب و خضوع و خشوع بیشتری پیدا کنید.

[طهورا*کنیز فاطمه زهرا(س)*]

مسجد گوهرشاد
​
در کنار حرم مطهر حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام مسجدی بسیار باشکوه و نورانی به نام مسجد گوهرشاد قرار دارد. این مسجد را خانمی به نام گوهرشاد ساخته است. خانم گوهرشاد داستان عجیب و زیبا و جالبی دارد. ایشان همسر شاهرخ میرزا و عروس تیمور شاه و خانم بسیار مؤمن و با تقوا و اهل نماز و تهجد و عبادت بوده است. بسیار سخاوتمند بوده و نام او هنوز باقی مانده است. برای کسانی که به مشهد می روند، این سؤال مطرح است
ص: 70
که خانم گوهرشاد چه کسی بوده است؟
ایشان کنیزی به نام خانم پریزاد داشته که خدمتگزار او بوده است. او هم أهل انجام کارهای خیر بوده است. از پولهایی که جمع کرده است، مدرسه کوچکی به نام مدرسه پریزاد در حرم ساخته است که الآن جزء رواق حرم شده است.
انسان هم می تواند خدمتگزار باشد و هم برای خود باقیات الصالحات داشته باشد. بزرگی می گفت: من برای روضه جایی رفته بودم. خانمی که روضه را برگزار کرده بود می گفت: من در خانه مردم کار می کنم و از درآمد خود روضه می گیرم.
افرادی هستند که میلیاردها ثروت دارند، ولی توفیق گرفتن چنین مجالسی را ندارند. ولی یک خانمی که می گوید من لباس مردم را می شویم، در خانه های مردم جاروکشی می کنم، مجلس روضه برگزار می کند.
مدرسه پریزاد که الآن جزء رواق حرم شده است، متعلق به خانمی است که خدمتگزار گوهرشاد خانم بوده است. یعنی خود خانم که فوق العاده بوده، خدمتگزارهای ایشان هم فوق العاده بوده اند.
ص: 71

[طهورا*کنیز فاطمه زهرا(س)*]

​
عشقی مجازی که سر از حقیقت در آورد!

خانم گوهرشاد به حدی مقید به عدالت و تقوا بود که هنگام ساخت مسجد به کارگرها و بناها سرکشی و از آنان دلجویی می کرد. معمولا قدیم با الاغ و حیوانها بارکشی می کردند و مصالح را می آوردند. گفته بود: سر راه ها کاه و جو و آب و علف بگذارید که چهار پایان خسته نشوند و اگر هم گرسنه و تشنه شدند، در مسیر از آنها استفاده کنند.
وقتی عقل و فهم و محبت انسان بالا باشد، به همه زوایای زندگی توجه دارد که باید چه کاری انجام دهد. خیلی تفقد و اظهار محبت می کرده است.
یک جوانی که در مسجد کار می کرد، خانم گوهرشاد را می بیند. خانم گوهرشاد خانم زیبایی بوده است و جاذبه های معنوی و روحی فراوانی داشته است. به شدت به خانم گوهرشاد علاقه مند می شود. خانم گوهرشاد هم عروس شاه است. ولی این جوان شدیداً عاشق او می شود.
کم کم عشق در او به حدی می رسد که بیمار و در خانه بستری می شود. مادر او پیگیر درمان او می شود و متوجه می شود او بیماری جسمی ندارد، بلکه بیماری او عشق است، عشق شدید. عاشق خانمی شده است که اولا شوهر
ص: 72
دارد و ثانیا هیچ سنخیتی با او ندارد. اصلا او را در آن مقامات راه نمی دهند.
به خانم گوهرشاد پیغام می دهند که جوانی با این خصوصیات، عاشق شما شده است و عشق او جدی است و در حال از بین رفتن است.
این خانم هم که زن فهمیده و دانا و خردمندی بود، می گوید: اشکالی ندارد. من به او فرصت می دهم. جوان را می خواند و از او تفقد می کند. او هم بسیار خوشحال می شود. می گوید: من حرفی ندارم. می توانم از همسرم جدا شوم و با شما ازدواج کنم، ولی یک شرط دارد. شرط آن هم این است که شما چهل روز در محراب مسجدی که در جوار آقا علی بن موسی الرضا بنا کردید، به جز زمان استراحت و غذا و نهار فقط نماز بخوانی. اگر این کار را انجام دادی قول می دهم من از همسرم طلاق بگیرم و با شما ازدواج کنم.
ناگهان آن جوان نیرو و انرژی می گیرد. به عشق خانم گوهر شاد مشغول نماز می شود. مأموری هم می گذارد که مراقب باشد ببیند او نماز می خواند یا نه؟ چند روز مانده تا چهل روز تمام شود، خانم گوهرشاد به او پیام می دهد
ص: 73
که من آمادگی دارم به قولم عمل کنم. ولی آن جوان در اواخر این چهل روز به خانم گوهرشاد پیغام می دهد که من دیگر با شما کاری ندارم. می پرسد: چرا کاری نداری؟ می گوید: لذتی از نماز در کام من نشسته است که من آن را با هیچ گوهرشادی عوض نمی کنم. با این که با عشق مجازی آغاز شد، ببین به کجا رسید. به قول مثنوی:
باده درد آلودتان مجنون کند
صاف اگر باشد ندانم چون کند
عاشقی گر زین سر و گر زان سر است
عاقبت ما را بدان شه رهبر است