صفحه 3 از 10 نخستنخست 1234567 ... آخرینآخرین
نمایش نتایج: از شماره 21 تا 30 , از مجموع 97

موضوع: زمزم رازشرحی ادبی و عرفانی بر نماز

  1. Top | #21

    عنوان کاربر
    عضو حرفه‌ ای
    تاریخ عضویت
    October 2022
    شماره عضویت
    14944
    نوشته
    2,475
    تشکر
    3,860
    مورد تشکر
    4,246 در 1,977
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض







    امام علی علیه السلام در توضیح نقش نماز، زکات و روزه در زدودن کبر و خودپسندی فرمود:
    خداوند، بندگان باایمانش را به کمک نماز، زکات و گرفتن روزه واجب، از آسیب ها در امان داشته است تا جوارحشان آرام گیرد و چشم هایشان، فروتن و غرایز و تمایلات سرکششان، خوار و ذلیل و قلب های آنها خاضع گردد و تکبر از آنها رخت بربندد. افزون بر این، ساییدن پیشانی - که بهترین جای صورت است - به خاک، سبب تواضع آدمی و گذاردن اعضای باارزش بدن بر زمین، دلیل کوچکی و چسبیدن شکم به پشت مایه فروتنی است.(1)
    روح عبادی نماز، نفس اماره و غرور کاذب را در انسان می شکند و روح بندگی را در او می پروراند. البته برای تحقق چنین مرتبه ای، نمازگزار باید با توجه کامل در نماز و با تمام وجود به خاک بیفتد، سر بر تراب بندگی بسپارد و خود را در ید قدرت الهی قرار دهد. از تمام خودخواهی ها جدا شود و خود را با تمام وجود به خدا بسپارد.
    انسان در پرتو نماز و راز و نیاز با خدا، به نیازمندی و خواری خویش اعتراف می کند و بدین وسیله خود را با عالم ملکوت پیوند می دهد. این فقر و وابستگی انسان نسبت به خدا در نماز، او را در مقامی قرار می دهد که
    ص:27
    ________________________________________
    1- . نهج البلاغه، خطبه 192.
    حضرت سیدالشهدا علیه السلام می فرماید: «اِلهِی کَیْفَ لا اَفْتَقِرُ وَ اَنْتَ الَّذیِ فِی الْفَقْرِ اَقَمْتَنِی؛ بارالها چگونه فقیر و مسکین نباشم و حال آنکه مرا در میان بیچارگان قرار دادی؟»(1) این عبارت از دعای عرفه اشاره ای است به این آیه شریفه قرآن که می فرماید:
    یا اَیُّهَا النّاسُ اَنْتُمُ الفُقَراءُ اِلَی اللّهِ وَ اللّهُ هُوَ الغَنِیُّ الحَمیدُ. (فاطر: 15)
    ای مردم، شما به خدا نیازمندید و خداست که بی نیازِ ستوده است.



    امضاء





  2. آیه های انتظار

    آیه های انتظار


    لیست موضوعات تصادفی این انجمن

     

  3. Top | #22

    عنوان کاربر
    عضو حرفه‌ ای
    تاریخ عضویت
    October 2022
    شماره عضویت
    14944
    نوشته
    2,475
    تشکر
    3,860
    مورد تشکر
    4,246 در 1,977
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض






    مولوی، فقر ذاتی انسان و وابستگی محض او به خداوند سبحان را این گونه به نظم درآورده است:
    ما عدم هاییم هستی ها، نما
    تو وجود مطلقی، فانی نما
    ما چو ناییم و نوا در ما ز توست
    ما چو کوهیم و صدا در ما ز توست
    بادها و بود ما از داد توست
    هستی ما جمله از ایجاد توست
    ما نبودیم و تقاضامان نبود
    لطف تو ناگفته ما می شنود
    5. آرامش روح و روان
    «اَقِمِ الصَّلوةَ لِذِکْرِیَ؛ نماز را به یاد من برپا دار». (طه: 14)
    یاد خدا، دل را زنده می کند و انسان را شاداب می سازد. ذکر خدا رشته ای است که انسان را به خدا پیوند می دهد. ارتباط با خدا و چنگ زدن به ریسمان
    ص:28
    ________________________________________
    1- . مفاتیح الجنان، دعای عرفه امام حسین.
    الهی مایه آرامش روح و روان آدمی و پشتوانه عظیم معنوی برای انسان است. امام علی علیه السلام خطاب به فرزندش، امام حسن مجتبی علیه السلام می فرماید:
    (بر تو باد) دلت را با یاد خدا زنده کنی و به ریسمان او چنگ زنی. چه وسیله ای مطمئن تر از رابطه تو با خداست، اگر رشته آن را در دست گیری.(1)



    امضاء




  4. Top | #23

    عنوان کاربر
    عضو حرفه‌ ای
    تاریخ عضویت
    October 2022
    شماره عضویت
    14944
    نوشته
    2,475
    تشکر
    3,860
    مورد تشکر
    4,246 در 1,977
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض







    نماز، بالاترین ذکر خداست و ایمان بر محور ذکر، تعالی می یابد. مؤمن با یاد و ذکر خدا در نماز آرامش روحی، آسودگی خیال و اطمینان قلبی می یابد. بزرگ ترین اثر روحی نماز همین است که دل ها را به خدا پیوند می زند. ایمان را به تدریج در قلب می افکند و در آن اطمینان به وجود می آورد. کسی که ذاکر است، گویا در نماز است و نیز کسی که در نماز است، گویا در حال ذکر است:
    خوشا آنان که الله یارشان بی
    که حمد و قل هو الله کارشان بی
    خوشا آنان که دایم در نمازند
    بهشت جاودان بازارشان بی
    نماز راهی برای رسیدن به زلال آرامش و حیات واقعی است؛ چون ارتباط با خدا از طریق نماز جایی برای دغدغه های درونی و نگرانی های سنگین باقی نمی گذارد. سراسر نماز ذکر و یاد خداست و یاد خدا آرام بخش دل هاست:
    الَّذینَ آمَنُوا وَ تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِکْرِ اللّهِ أَلا بِذِکْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ. (رعد: 28)
    ص:29
    ________________________________________
    1- . نهج البلاغه، نامه 31.
    کسانی که ایمان آورده اند و دل هایشان به یاد خدا آرام می گیرد، آگاه باش که با یاد خدا دل ها آرامش می یابد.
    نمازگزار با ذکر خداوند متعال زندگی می کند و در قاموس دلش جز یاد او را راه نمی دهد. وسوسه های شیطانی و هوای نفس را از قلب خویش می زداید و حزن و اندوه را به صفای باطنی دلش راهی نیست. خداوند در قرآن می فرماید:
    یا عِبادِ لا خَوْفٌ عَلَیْکُمُ الْیَوْمَ وَ لا أَنْتُمْ تَحْزَنُونَ. (زخرف: 68)
    ای بندگان من! امروز بر شما بیمی نیست و غمگین نخواهید شد.
    ویلیام جیمز می گوید:
    خداوند وقتی در کنار انسان باشد، آرامش و صفای قلب به وی می دهد. آزمون های زندگی مذهبی، دارای دو صفت برجسته است: اول اینکه زندگی لذتی می یابد که گویا رحمت محض می شود؛ دوم اینکه اطمینان و آرامش باطنی در او ایجاد می شود.(1)



    امضاء




  5. Top | #24

    عنوان کاربر
    عضو حرفه‌ ای
    تاریخ عضویت
    October 2022
    شماره عضویت
    14944
    نوشته
    2,475
    تشکر
    3,860
    مورد تشکر
    4,246 در 1,977
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض






    در نماز، رابطه عاشقانه تنگاتنگی میان بنده و پروردگار برقرار می شود. این رابطه دوسویه در قرآن به صورت «فَاذْکُرُونِی اُذْکُرْکُمْ؛ پس به یاد من باشید تا به یاد شما باشم.» (بقره: 152) بیان شده است. در غیر این صورت، اگر بنده ای خدا را فراموش کند، خدا نیز او را فراموش می کند: «نَسُواللّه فنسیَهُمْ؛ خدا را فراموش کردند و خدا نیز آنها را فراموش کرد». (توبه: 67)
    به قول حافظ:
    گرت هواست که معشوق نگسلد پیوند
    ص:30
    ________________________________________
    1- . دین و روان، صص 166 ،167 و 178.
    نگاه دار سر رشته تا نگه دارد
    یاد خدا بر مملکت وجود نمازگزار حاکم می شود و پلکانی برای صعود و سکویی برای پرواز می سازد. «روحیه طلب و امید و اطمینان که بال های نیرومند این پروازند، فرآورده و زاییده یاد خداست».(1) ذکر خدا، پیوند محکم و زنجیره زیبایی میان مراد و مرید است: «مرید طالب ذکر است و ذکر طالب مراد».(2)
    نماز، گفتن راز و نیاز در محضر محرم راز است. نماز، خالی کردن عقده های دل است و رسیدن به آرامش و طمأنینه. چه ذکری بهتر از ذکر خدا و چه سعادتی بهتر از اینکه به بی نهایت بپیوندی و در آن محو شوی؟ با یاد خدا، نسیم دل انگیز محبت در وجود نمازگزار می وزد:
    الَّذینَ إِذا ذُکِرَ اللّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَ الصّابِرینَ عَلی ما أَصابَهُمْ وَ الْمُقیمِی الصَّلاةِ وَ مِمّا رَزَقْناهُمْ یُنْفِقُونَ. (حج: 35)
    بی گمان، چون نام خدا برده می شود، دل هایشان پر از خوف پروردگار می گردد و شکیبایان در برابر مصیبت هایی که به آنها می رسد و آنها که نماز را برپا می دارند و از آنچه به آنان روزی داده ایم، انفاق می کنند.
    امروزه نقش آرامش دهندگی نماز و عبادت در روح و روان انسان به خوبی مشخص شده است؛ به گونه ای که آرامش حاکم بر روح و جسم مؤمنان راستین در مقایسه با آشفتگی روانی و جسمی انسان های بی دین همواره مورد توجه پزشکان بوده است. نمازگزار، با ایمان به قدرت بی پایان پروردگاری که در مقابلش کرنش می کند، خود را در برابر هر عامل
    ص:31
    ________________________________________
    1- . از ژرفای نماز، ص 9.
    2- . خواجه عبدالله انصاری، تفسیر ادبی و عرفانی قرآن مجید، تهران، اقبال، 1360، ج 1، ص 510.
    خطرآفرین ایمن می یابد. وی با تکرار باور اعتقادی خود در نمازهای پنج گانه روزانه، این ایمنی همه جانبه را به روان خود تلقین می کند و سرانجام آرامش عمیق را در وجود خود نهادینه می سازد.



    امضاء




  6. Top | #25

    عنوان کاربر
    عضو حرفه‌ ای
    تاریخ عضویت
    October 2022
    شماره عضویت
    14944
    نوشته
    2,475
    تشکر
    3,860
    مورد تشکر
    4,246 در 1,977
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض







    پژوهش های علمی در برخی کشورهای مسلمان نشان می دهد که بیماران مضطربی که در کنار درمان های رایج ضداضطراب، به خواندن نماز و قرآن و حتی احادیث نبوی تحریک شده اند، درمان بسیار بهتری نسبت به دیگران داشته اند.(1)
    نماز، نیرویی برای تحمل غم ها و مصیبت ها و در نتیجه بهداشت روانی به آدمی می بخشد و انسان را امیدوار می سازد و قدرت مقاومت در برابر حوادث بزرگ را به او می دهد. انسان در نماز با تمام اعضای بدن و حواس خود متوجه خدا می شود و از همه روزمرگی های دنیوی روی برمی گرداند و به هیچ چیز جز خدا و سخن گفتن با او نمی اندیشد. همین روی گردانی کامل از گرفتاری های زندگی و نیندیشیدن به آنها در هنگام نماز، سبب ایجاد آرامش روانی در انسان می شود. این حالت آرامش بخشی روانی نماز، از نظر روانی تأثیر بسزایی در کاهش ناراحتی های عصبی و پایین آوردن حالت اضطراب در انسان ها دارد.
    رابطه معنوی میان انسان و خداوند در هنگام نماز، به او چنان نیروی معنوی می بخشد که مایه تجدید امید، تقویت اراده و آزاد شدن توانایی های بالقوه می شود. توانایی های نهفته ای در وجود آدمی است که انسان به طور
    ص:32
    ________________________________________
    1- . مجید ملک محمدی، چهل نکته پزشکی پیرامون نماز، تهران، معارف، 1376، ص 23.
    معمول، تنها بخش کوچکی از آنها را به کار می گیرد. رابطه معنوی انسان با پروردگار در طول نماز و دریافت نوعی فیض الهی و بارقه رحمت از خداوند متعال، سبب رها شدن نیروهای معنوی وجود انسان می شود و اراده او را قوی و همتش را بلند می گرداند.






    امضاء




  7. Top | #26

    عنوان کاربر
    عضو حرفه‌ ای
    تاریخ عضویت
    October 2022
    شماره عضویت
    14944
    نوشته
    2,475
    تشکر
    3,860
    مورد تشکر
    4,246 در 1,977
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض





    6. آمرزش گناهان

    گناه، عامل سقوط انسان و مانع رشد اخلاقی و معنوی او است. گناه سبب محروم شدن انسان از عوامل مؤثر در سازندگی معنوی او است. امام صادق علیه السلام فرمود:
    انسان مرتکب گناه می شود و به سبب آن از نماز شب محروم می گردد. به راستی که تأثیر گناه بر صاحبش از تأثیر کارد بر گوشت سریع تر است.(1)
    از دیگر آثار گناه، ایجاد نوعی احساس گناه در فرد است که آثار ناپسند بسیاری همچون ترس، اضطراب و گوشه گیری را در پی دارد.
    یکی از مهم ترین آثار نماز، نقش اساسی آن در بازدارندگی نمازگزار از گناه از سویی و آمرزش گناهان وی از سوی دیگر است. نماز، تولدی تازه و شست وشویی دوباره است که سبب آمرزش گناهان می شود، آتش دوزخ را خاموش می کند و مانع عذاب الهی می گردد. نماز، پاک کردن خانه دل از گناهان و آلودگی هاست. نماز، وسیله تبدیل شدن پلیدی ها و پلشتی ها به خوبی ها و نیکی هاست؛ زیرا با نماز، خانه دل جایگاهی می یابد که از هرگونه گناهی در امان خواهد بود.
    ص:33
    ________________________________________
    1- . میزان الحکمه، ج 3، ص 465.
    در مجمع البیان از سلمان فارسی نقل شده است:
    روزی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله شاخه خشکی از درخت گرفت و به شدت تکان داد. تا برگ هایش ریخت. سپس فرمود: سلمان! نپرسیدی چرا چنین کردم؟ عرض کردم: چرا چنین کردی؟ فرمود: مسلمان وقتی وضو می گیرد و نمازهای پنج گانه اش را به جای می آورد، گناهانش مانند این برگ ها می ریزد. آن وقت این آیه را تلاوت فرمود: «وَ اَقِمْ الصَّلوةَ لِذِکرِی».(1)
    امام علی علیه السلام درباره تأثیر شگفت انگیز نماز می فرماید:
    گناهی که در پی آن مهلت یافتم تا دو رکعت نماز گزارم و از خدا اصلاح آن را بخواهم، اندوهگینم نکرد.(2)



    امضاء




  8. Top | #27

    عنوان کاربر
    عضو حرفه‌ ای
    تاریخ عضویت
    October 2022
    شماره عضویت
    14944
    نوشته
    2,475
    تشکر
    3,860
    مورد تشکر
    4,246 در 1,977
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض






    همچنین آن حضرت فرمود: «مَنْ اَتی الصَّلوةَ عارفا بحقها غَفَرلَه؛ کسی که نماز را با معرفت به حق آن به جای آورد، آمرزیده می شود».(3)
    نمازگزار در دریایی از زمزم نور، بدن خود را شست وشو می دهد، با نور الهی گرم می شود و با رحمت ربوبی پرواز می کند. امام علی علیه السلام به نقل از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می فرماید:
    در شگفتم از کسی که چشمه ای درب منزل اوست و شبانه روز پنج بار در آن چشمه شست وشو می کند، با این حال باز آلوده است؛ چون نماز مانند چشمه زلال است که انسان نمازگزار در وقت های پنج گانه در آن شست وشو می کند.(4)
    چشمه، حالت جوشش، جریان و دوام دارد؛ یعنی از زمین می جوشد و
    ص:34
    ________________________________________
    1- . ترجمه تفسیر المیزان، ج 11، ص 89.
    2- . نهج البلاغه، حکمت 299.
    3- . شیخ صدوق، خصال، ص 628.
    4- . نهج البلاغه، خطبه 199.
    دوام دارد و تا زمانی که در سفره های زیرزمینی آب وجود دارد، استمرار و جریان می یابد. نماز نیز اگر با لذت معنوی و شادابی روحی همراه باشد، شوق به ادای آن از قلب انسان می جوشد و همیشگی می شود و به انسان نشاط معنوی می بخشد و از خمودگی روحی و نگرانی روانی بازمی دارد. بنابراین، نماز افزون بر نقشی که در پیش گیری از گناه دارد، اثر درمانی نیز دارد. انسان جایزالخطاست و ممکن است بر اثر غفلت یا هر دلیل دیگری مرتکب گناه شود که در این صورت، با خواندن نماز گناهانش آمرزیده می شود. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آلهدر تبیین نقش نماز در آمرزش گناهان فرمود:
    اعمالتان شما را به دوزخ می کشاند و گویی آتش شما را دربرگرفته است تا آنکه نماز ظهر را به جای آورید و بدین ترتیب، گناهانتان را پاک کنید. همین طور نماز مغرب، گناهان عصر را می زداید و نماز عشا، گناهان پیش از خود را پاک می کند. سپس به خواب می روید و تا آن گاه که از خواب برخیزید، بر شما گناهی نوشته نخواهد شد.(1)
    حال آیا با چنین وصف زیبایی از نماز، اثری از گناه در کارنامه نمازگزار باقی خواهد ماند؟



    امضاء




  9. Top | #28

    عنوان کاربر
    عضو حرفه‌ ای
    تاریخ عضویت
    October 2022
    شماره عضویت
    14944
    نوشته
    2,475
    تشکر
    3,860
    مورد تشکر
    4,246 در 1,977
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض






    7. دوری از گناه
    إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهی عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَرِ وَ لَذِکْرُ اللّهِ أَکْبَرُ. (عنکبوت: 45)
    بی گمان، نماز از کار زشت و ناپسند باز می دارد و به یقین، یاد خدا بالاتر است.
    در این آیه، دو نکته مهم به چشم می خورد: یکی اثر سلبی نماز و دیگری
    ص:35
    ________________________________________
    1- . جامع آیات و احادیث نماز، برگرفته از: بحارالانوار، ج 82 ، ص 224.
    اثر ایجابی آن. در اثر سلبی، نمازگزار از کارهای زشت پرهیز می کند و بدین وسیله، زمینه کمال و عروج ملکوتی خویش را آماده می کند. این همان اثر ایجابی نماز است که در این آیه، با عبارت «ذکر اللّه اکبر» از آن یاد شده است.
    نماز افزون بر زدودن گناه، اثر بازدارندگی نیز دارد. امام علی علیه السلامفرمود: «الصَّلوةُ حصنٌ مِن سَطَواتِ الشَّیطانِ؛ «نماز دژی است در برابر حمله های شیطان».(1)
    حضرت در کلام دیگری فرمود: «نماز دژ خداوند مهربان و وسیله دور کردن شیطان است».(2)
    نماز، چشمه کوثری است که هم آتش های گذشته را خاموش می کند و هم نمی گذارد انسان بعدها گرفتار آتش شود؛ هم جلو بدی ها را می گیرد و هم بدی های گذشته را از میان می برد.
    جوانی از انصار، نمازهای روزانه را با پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به جماعت می خواند، ولی در عین حال، گناهان بسیاری مرتکب می شد. وقتی حال او را برای رسول خدا صلی الله علیه و آله تعریف کردند، حضرت فرمود: به زودی نمازش او را از گناهان بازمی دارد. چیزی نگذشت که آن جوان توفیق توبه یافت و از صحابه زاهد گشت؛ آن گاه رسول خدا صلی الله علیه و آلهفرمود: آیا نگفتم که نمازش او را از گناهانش بازمی دارد.(3)
    ص:36
    ________________________________________
    1- . شرح غرر و دررالکلم، ج 2، ص 166.
    2- . همان، ص 167.
    3- . هزار و یک نکته درباره نماز، ص 103.


    امضاء




  10. Top | #29

    عنوان کاربر
    عضو حرفه‌ ای
    تاریخ عضویت
    October 2022
    شماره عضویت
    14944
    نوشته
    2,475
    تشکر
    3,860
    مورد تشکر
    4,246 در 1,977
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض






    حقیقت نماز به گونه ای است که انسان را از گناه بازمی دارد؛ زیرا نمازگزار پیوند تنگاتنگی با عالم معنا دارد و مملکت وجودی خود را به عالم ملکوت سپرده است. تنها به قدرت بی پایان الهی متکی است و به امور مادی وابسته نیست. چنین آدمی از فحشا و پلیدی ها بریده است. علامه طباطبایی می نویسد:
    نماز مشتمل است بر ذکر خدا و این ذکر، اولاً ایمان به وحدانیت خدای تعالی و رسالت و جزای روز قیامت را به نمازگزار تلقین می کند و به او می گوید که خدای خود را با اخلاص در عبادت مخاطب قرار داده و از او استعانت بنما و درخواست کن که تو را به سوی صراط مستقیم هدایت کند و از ضلالت و غضبش به او پناه ببر و ثانیا او را وادار می کند بر اینکه با روح و بدن خود متوجه ساحت عظمت و کبریایی خدا شده، پروردگار خود را با حمد و ثنا و تسبیح و تکبیر یاد آورد و در آخر بر خود و هم مسلکان خود و بر همه بندگان صالح سلام بفرستد. افزون بر این، او را وادار می کند به اینکه از حدث (که نوعی آلودگی روحی است) و از خبث (یعنی آلودگی بدن و جامه) و نیز از اینکه لباس و مکان نمازش غصبی باشد، بپرهیزد و به سوی خانه پروردگارش بایستد.(1)
    البته نماز تنها هنگامی نقش بازدارندگی از گناه را در خود حفظ می کند که هیچ مانع یا مزاحمی در میان نباشد.








    رسول خدا صلی الله علیه و آلهفرمود:
    لاصلوة لِمَنْ لَمْ یُطِعْ الصَّلوةَ وَ طاعَةُ الصَّلوةِ أنْ تَنتهی عَنِ الفَحْشاءِ وَ الْمُنکِر.(2)
    نماز کسی که نماز خود را اطاعت نمی کند، نماز نیست و اطاعت نماز این است که از فحشا و منکر دست بردارد.
    ص:37
    ________________________________________
    1- . ترجمه تفسیرالمیزان، ج 16، ص 198.
    2- .همان، ص 211.
    نمازگزار با یاری جستن از نماز، توانایی مهار غرایز خود را فزونی می بخشد و آتش سوزاننده و پرلهیب فحشا را با آب عفافِ سرچشمه گرفته از نماز خاموش می کند.(1)
    نماز، ایمان و باور قلبی را در انسان زنده نگه می دارد و وجدان انسان را بیدار می سازد. در نتیجه، انسان به سوی خوبی ها گرایش می یابد و از زشتی ها دوری می جوید.
    نماز، کارخانه انسان سازی است؛ انسانی که از بند حاکمیت طاغوت آزاد است؛ حاکمیتی که از مهم ترین مصداق های منکر است. نماز، دل بریدن از غیرخدا و نفی حاکمیت طاغوت است.
    نمازگزار در عالم ملکوت سیر می کند و در عالم ملکوت، فحشا و منکرات معنا ندارد؛ هرچه هست، فضیلت است و بس. دنیای نمازگزار واقعی، دنیایی است که از هرگونه پلیدی و زشتی به دور است؛ زیرا تمامی کردارهای بنده، تابع نماز او است.(2)







    نماز با طمأنینه و حضور قلب، ورودی های فحشا و منکرات را می بندد و چیزی جز فضیلت و «حسن باطن» ایجاد نمی کند. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آلهمی فرماید:
    کسی که نمازش او را از فحشا و منکرات باز ندارد، هیچ بهره ای از نماز جز دوری از خدا حاصل نکرده است.(3)
    ص:38
    ________________________________________
    1- . چهل نکته پزشکی پیرامون نماز، ج 1، ص 41.
    2- . بحارالانوار، ج 33، ص 587. «وَ اعْلَمْ اَنَّ کُلَّ شی ءٍ مِنْ عَمَلِکَ تابِعٌ لِصلاتِکَ».
    3- . جامع آیات و احادیث نماز، ج 1، ص 198.








    فصل سوم: مقدمات نماز
    1. وضو، زمینه سازی برای یک سفر روحانی
    آن گاه که سالک عاشق، قصد حضور در محضر معشوق ازلی دارد، خود را برای دیداری جذاب آماده می سازد. حضور در محضر یار باید با مقدماتی همراه باشد. آیا می توان با رویی سیاه و قلبی سرشار از گناه به محضر نور رفت؟ هرگز. ازاین رو، با وضو، انگاره های پلیدی را از وجودش می زداید؛ که وضو، کلید نماز است(1) و خطاها و گناهان را از جسم و روح آدمی می زداید.(2)
    وضو تنها شستن دست و صورت نیست، بلکه سراپا در دریای معرفت خدا، عرق شدن است. وضو، شستن دنیای درون و برون از پلیدی هاست. نمازگزار با شستن صورت از تمام زشتی ها، روی به جانب معبود، پیشانی بر خاک می نهد.
    در وضو، به شستن صورت امر شده است؛ چون انسان در نماز به سوی معبود یکتا رو می کند. افزون بر آن، بیشتر حواس ظاهری در صورت است و بزرگ ترین اسبابی که آدمی را به طلب دنیا وامی دارد، همان حواس ظاهری
    ص:39
    ________________________________________
    1- . «مِفتاحُ الصَّلاةِ الطَّهُور، همچنین لاصَلاةَ اِلاَّ بِالطَّهوُرِ»، وسائل الشیعه، ج 1، ص 261.
    2- . «من تَوَضّاء فَاَحسن الْوضوء خَرَجَ مِنْ ذَنُوبِهِ کَیَومِ ولَدَتْهُ اُمَّه»، مستدرک الوسائل، ج 1، ص 358.
    است. ازاین رو، امر شده است که صورت شسته شود.(1)
    من همان دم که وضو ساختم از چشمه عشق
    چار تکبیرِ زدم یکسره بر هرچه که هست
    حافظ
    در تفسیر خواجه عبداللّه انصاری در فلسفه وضو آمده است:
    گفته اند طهارت دست و صورت و سر و پا از آن روی است که خداوند این چهار عضو آدمی را از دیگر جانداران ممتاز ساخته (است). دست داد تا با آن غذا خورد. صورت داد تا از دیگران برتر و زیباتر شد. سر داد تا در آن عقل جای گیرد و در عقل شرف و دانایی قرار داد تا رو به کمال رود. دو پای داد تا قامت زیبا بر دو پا استوار باشد که دیگر جانداران (را) از این مزیت ها نیست. چون این نعمت بر فرزند آدم تمام کرد، پاکی و پاکیزگی این اعضا و جوارح را برای سپاس آن نعمت از او خواست.(2)
    وضو باعث آرامش روح است، آسایش می آورد و سبب فزونی ایمان و یقین در جان آدمی است. آب که در وضو عامل پاکیزگی است، مایه حیات و زلالی و صفاست، چنان که چشمه آبی حضرت مریم علیهاالسلامرا هنگام ولادت عیسی علیه السلام از وحشت و غربت نجات داد. وضو باعث دوری شیطان است؛ به گونه ای که شیطان آن را از دشمنان خویش دانسته است. بهتر است به هنگام خشم، انسان وضو گیرد تا آرامش یابد. وضو، شستن دل است از رذایل و طهارت باطن است با خون دل. به قول حافظ:
    خوشا نماز و نیاز کسی که از سَر درد
    ص:40
    ________________________________________
    1- . محمود یزدانی، معارفی از نماز، قم، ستاد اقامه نماز، 1376، ص 12.
    2- . تفسیر ادبی و عرفانی قرآن مجید، ج 1، ص 238.
    به آب دیده و خون جگر طهارت کرد
    آیا حضور در محراب عشق، جز با وضوی خونِ دل ممکن است؟
    نماز در خم آن ابروان محرابی
    کسی کند که به خون جگر طهارت کرد
    نماز، پاکی از زشتی ها و پلیدی های روح است و وضو، مقدمه آن است. «نماز، سفری معنوی است؛ یک سیاحت ملکوتی. برای این سفر ناچاریم مقدمات را فراهم کنیم. طناب های گناه را از بال و پر روح باز کنیم و دام های دل بستگی را که پای دل را زمین گیر و از آسمانی شدنش جلوگیری کرده است، بگشاییم. مگر نه این است که نماز مایه عروج است و گذر از سرای طبیعت به کوی حقیقت؟ آیا جز با پاکی جسم و صفای درون می توان از این ظلمتکده گذر کرد؟»(1)
    باید حجاب ها را پاره کرد و پرده ها را درید و نزدیک شد. خداوند همواره با ماست و این ماییم که از او دوریم و میان خود و خدایمان پرده و حجاب ساخته ایم.
    جمال یار ندارد نقاب و پرده، ولی
    غبار ره بنشان تا نظر توانی کرد
    غبار و تیرگی راه، جز با نور الهی محو نمی شود و وضو، نورانیت دل است. شستن سر و پا؛ یعنی آمادگی برای فنا. «تخصیص آب و خاک اندر طهارت آن است که هرجا آتش افتد، زخم آن را به آب و یا خاک بنشانند و
    ص:41
    ________________________________________
    1- . جواد چناری، آبشار رحمت، قم، ستاد اقامه نماز، 1374، ص 37.
    مؤمن را دو آتش در پیش است: یکی آتش شهوت در دنیا و دیگری آتش عقوبت در عقبی. خداوند آب و خاک را سبب طهارت وی گردانید تا امروز آتش شهوت او را بنشاند و فردا آتش عقوبت».(1)
    آب، مایه حیات جسم است و بندگی و طاعت، مایه حیات دل. به فرموده امام صادق علیه السلام، آب با هر چیز آمیخته می شود بدون اینکه ماهیتش عوض شود. مؤمن نیز با مردم معاشرت می کند و در عین حال، صفای دل و پاکی نیت و خلوص او مانند آب می ماند. در خاک نیز تواضع و فروتنی نهفته است. اینجاست که آب و خاک را برای طهارت مخصوص گردانید.
    سِر ترتیب شستن اعضا در وضو
    برخی از بزرگان گفته اند: «هر کدام (از اعضا) که سریع تر و زودتر در معرض گناه واقع شود، در مقام شستنِ بیشتر است. چون روی آدمی از همه اعضای وی بیشتر قابل مخالفت است، مثل دهان که آفاتش بسیار و چشم و بینی که گناهش بی شمار است، ابتدا شسته می شود و پس از آن، دست ها را می شویند که پس از زبان و چشم از همه اعضا بیشتر سبک سر است. پس از آن، سر که همسایه رخسار است و چون گناه آن گناه مجاورت است، به مسح کشیدن آن بسنده شده (است). خلاصه اینکه شستن تمام آن باعث سختی و دشواری است».(2)
    از نظر بهداشتی نیز وضو و مستحبات آن فایده های زیادی دارد. برای
    ص:42
    ________________________________________
    1- . تفسیر ادبی و عرفانی قرآن، ج 1، ص 239.
    2- . فرید نهاوندی، رموز نماز، ص 212.
    مثال، مسواک کردن در هنگام وضو، از نظر بهداشت دهان و دندان بسیار شایسته و از سنت پیغمبران است.
    حلیة المتقین از امام صادق علیه السلام روایت است که فرمود:
    در مسواک، دوازده خصلت است: از سنت پیغمبران است؛ پاک کننده دهان است؛ جلادهنده چشم و موجب خشنودی پروردگار است و بلغم را دفع می کند و حافظه را زیاد می کند؛ دندان ها را سفید می کند و حسنات را مضاعف می گرداند. پوست انداختن و پوسیدن دندان را می برد و بن دندان را محکم می کند و اشتهای طعام را زیاد می کند و ملایکه به آن خشنود می شوند.(1)
    وضو و آب که منشأ پاکیزگی و حیات است، از بروز بیماری های گوناگونی که ممکن است در چشم، بینی، دهان، پوست و صورت ایجاد شود، جلوگیری می کند؛ زیرا چهار حس از مجموع حواس پنج گانه انسان در پیوند کامل با صورت هستند. در بُعد نمادین و از دیدگاه زیبایی شناسی، مسح سر و پا در پایان وضو، نمادی از پاکیزگی جسم از سر تا پا و از فرق تا قدم به شمار می آید و عامل یادآوری کننده مسلمانان به پاکیزگی تمام بدن تلقی می شود.(2)
    2. اذان، موسیقی آسمانی
    اشاره
    وَ مَنْ یُعَظِّمْ شَعائِرَ اللّهِ فَإِنَّها مِنْ تَقْوَی الْقُلُوبِ. (حج: 32)
    و هرکس شعایر خدا را بزرگ دارد، در حقیقت، آن نمادی از پاکی
    ص:43
    ________________________________________
    1- . محمد باقر مجلسی، حلیة المتقین، ص 129.
    2- . همان.
    دل هاست.
    اذان، حرکتی معنوی و سیری روحانی است که از خدا آغاز و به او ختم می شود. اذان، حرکت از خدا به سوی خدا و طنین دل نواز وحدانیت است. اذان، فریاد بر ضد معبودهای خیالی و معرفی عقیده و شعار ناب اسلام است. اذان، جذبه روحانی عشق است. بانگ بیداری است. آهنگ رحیل است. اعلام حضور اسلام است. بانگ روح نواز اذان، موسیقی دل نوازی برای دل های خسته عاشقان عالم ملکوت و سالکان بارگاه ربوبی است. این لحن دل نواز و این موسیقی آسمانی، سالک را مجذوب و شیفته می کند. اذان، آواز روان بخش و نوازش دهنده دل های عاشقان است. ترنم های آهنگین صدای مؤذن، آدمی را به وجد می آورد. بانگ روح بخش اذان و انعکاس ترنم های روح بخش آن، که الحانش، موسیقی روح افزاست، آدمی را برای عالی ترین سیر روحانی آماده می کند.
    اذان، آغاز تخلیه درون و برون از غیر خدا و آراستن جان با نام و یاد باری تعالی است. اذان، راز جاودانگی دین اسلام است. بی جهت نیست که گلادستون - سیاستمدار انگلیسی - در پارلمان آن کشور گفته بود:
    تا نام محمد صلی الله علیه و آله بر فراز مناره ها بلند است و تا کعبه پا برجاست و قرآن، کتاب راهنمای مسلمانان است، امکان ندارد سیاست ما در سرزمین های اسلامی استوار شود.(1)
    آوای دل نشین مؤذن تا مرز آسمان ها پیش می رود و اهل آسمان درشگفتند و از این نوای دل نشین به وجد می آیند. پیامبر اکرم
    ص:44
    ________________________________________
    1- . محسن قرائتی، راز نماز، قم ستاد اقامه نماز، 1374، ص 48.
    صلی الله علیه و آلهمی فرماید:
    به یقین، اهل آسمان از اهل زمین چیزی جز صورت اذان نمی شنوند.(1)
    اذان، فریاد بیداری است. باید به بلندای شعارها در اذان، توجه کرد. اذان اعلام بندگی است. دوره کاملی از توحید، نبوت و ولایت در قالب عبارت هایی زیبا و آهنگین و با لحنی ملایم و حزین ابراز می شود.
    الف) اللّه اکبر
    بزرگ ترین شعار زنده امت اسلامی و مظهر اتصال به کانون قدرت بی پایان الهی است. «اللّه »، اسم اعظم الهی است و «اشاره است به ذاتی کامل و جامع با تمامی اوصاف که به جای هزار اسم باری تعالی حکومت می کند». «اکبر»، فصیح ترین و بلیغ ترین واژگان است. «اللّه اکبر من أن یوصف؛ خداوند بزرگ تر از آن است که به وصف آید». عقل از درکش عاجز و وهم از وصفش ناتوان است. اللّه اکبر، اعتراف به عظمت مطلق برای خدا و رمز ناچیز و فقیر بودن انسان است: «یا ایها الناس انتم الفقراء الی الله».
    درباره سِرّ آغاز و انجام اذان به کلمه «اللّه»، از امام رضا علیه السلام نقل شده است که فرمود:
    چون این عمل برای جلب رضایت حضرتش انجام می شود و لازم است که نمازگزار خویش را متوجه این نکته سازد و بداند که عمل نماز، تنها برای خشنودی اوست. ازاین رو، در ابتدا و هم در آخر هریک از دو اذان و اقامه باید به کلمه «الله» تکلم کرد.(2)
    ص:45
    ________________________________________
    1- . میزان الحکمه، ج 1، ص 82.
    2- .رموز نماز، ص 303.
    امام خمینی رحمه الله در سِرّ اینکه در همه جای نماز، تکبیر «الله اکبر» گفته می شود، می فرماید:
    این اعلان عجز خود از قیام به ثنای ذات مقدس است و اعلام قصور خود از اقامه نماز است.
    سرّ اینکه چهار تکبیر در افتتاح اذان گفته می شود، شاید اعلان عظمت حضرت ربوبیت بر آفاق وانفس است و یا شاید اشاره نمازگزار به این نکته است که:
    من همان دم که وضو ساختم از چشمه عشق
    چار تکبیر زدم یکسره بر هرچه که هست
    حافظ
    شاید چهارتکبیر در آغاز نماز نوعی زنگ بیداری باشد؛ زیرا مردم به دنیا مشغول شده اند و دل کندن از آن آوای جرسی می خواهد. امام رضا علیه السلام فرمود:
    عبارت های اذان و اقامه به منظور اعلام و آمادگی و باخبر ساختن مردم است و چون در ابتدا، ممکن است با گفتن دو «اللّه اکبر» برخی متوجه نشوند و از این دعوت الهی غافل بمانند، ازاین رو، مقرر شد که کلمه «الله اکبر» واقع در آغاز اذان را چهار مرتبه تکرار کنند تا اگر با تکبیر اول و دوم، غفلت برطرف نشد، در تکبیر سوم و چهارم به کلی برطرف گردد.(1)
    ب) اشهد ان لا اله الا اللّه
    توحید خالص است. مؤذن با ضمیر باطن و از سر صدق و صفا به
    ص:46
    ________________________________________
    1- . همان، ص 304.
    یگانگی حضرت حق شهادت می دهد. تنها به او دل بسته است و کمال انقطاع از دنیا و ظواهرش را به دست آورده است. بت نفس و ثروت و مقام را شکست داده و سرفراز از تمام کشمکش ها، بیرون آمده است. پس بر فراز چکاد آزادی، فریاد آزادگی سر می دهد. او که از قید و بندها و غل و زنجیرها رهایی یافته است، به قول عطار نیشابوری، همه جا را محضر خدا می بیند:
    خداوند جهان پیوسته ناظر
    تو از وی غایب و او با تو حاضر
    ج) اشهد ان محمدا رسول اللّه
    محمد صلی الله علیه و آله نه تنها رسول خداست، بلکه دلیل آفرینش مخلوقات است: «لولاک لما خلقت الافلاک» و این تجلی نور محمدی است که باب عروج عاشقان شده است. بنده نمازگزار، در ابتدای سفری بی منتهاست و این سفر هولناک، حضور قلب می خواهد و هادی، عشق می طلبد و راهنما و پیامبر، رحمة للعالمین و واسطه فیض و هادی کل است. امام باقر علیه السلام می فرماید:
    اگر کسی شب ها را به عبادت قیام کند و روزها را روزه بگیرد و تمام مالش را تصدق دهد و در تمام عمر حج به جای آورد، ولی ولایت ولی الله را نشناسد تا موالات او کند و جمیع اعمالش به دلالت او باشد، برای او پیش خداوند ثوابی نیست.(1)
    عبور از این تنگنا، گذرنامه می خواهد؛ گذرنامه ای که مهر اخلاص، صدق، تقوا و معرفت و در یک کلمه، «فضیلت» بر آن زده شده باشد. نمازگزار با راهنمایی این واسطه فیض و رحمت، یک گام به سوی مقصود نزدیک
    ص:47
    ________________________________________
    1- . محمدبن یعقوب کلینی، اصول کافی، تهران، اهل البیت قم، 1360، ج 3، ص 30.
    می شود، ولی هنوز سرگردان است و باید به صدق ولایت ابرمردی گواهی بدهد که «نور ولایی» او سبب بقای هستی است.
    «اشهد ان محمدا رسول الله» رمز بقای نام رسول الله صلی الله علیه و آله و رفعت مقام ایشان است: «وَ رَفَعْنَا لَکَ ذِکْرَکَ». (انشراح: 4)
    د) اشهد ان علیا ولی الله
    علی علیه السلام، چراغ هدایت و حجت خداست. اقرار به ولایت علی علیه السلامدر اذان جزئی از ایمان است و مستحب است که گفته شود.
    ه) حی علی الصلوة
    دعوت صریح به نماز است. هنگام نماز درگاه الهی به روی نمازگزار باز شده است و ندای دعوت الهی او را به معراج و مقام قرب الی الله می کشاند.
    و) حی علی الفلاح
    تأکید دوباره بر دعوت به نماز است. سعادت و رستگاری سالک بسته به موفقیت او در این سیر روحانی دارد.
    قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ. الَّذِینَ هُمْ فِی صَلاَتِهِمْ خَ-شِعُونَ؛ (مؤمنون:1)
    هر آینه مؤمنان رستگار شدند؛ کسانی که در نماز خشوع دارند.
    ز) حی علی خیرالعمل
    مؤذن، در این بند از اذان، مسلمانان را به انجام بهترین عمل فرامی خواند.
    ح) الله اکبر و لا اله الا الله
    این دو عبارت برای اعتنای بیشتر به توحید و خداشناسی است. همچنان که در آغاز اذان و اقامه به وحدانیت خداوند شهادت داده می شود، نمازگزار در آخر اذان نیز به یگانگی خداوند اقرار می کند. تکرار چهار مرتبه این عبارت، به خاطر رعایت سنخیت بین آغاز و پایان اذان و اقامه است. سِر
    ص:48
    دیگر اینکه عبارت آغازین با «الله» شروع می شود و عبارت پایانی نیز باید به «الله» ختم می شود.
    3. نیت؛ روح عمل
    اشاره
    روح عبادت، نیت است و هر چه نیت انسان خالصانه تر باشد، عبادتش، او را بیشتر به خدا نزدیک می سازد.
    نیت مراتبی دارد. گاه انسان از روی ترس و طمع به طاعت و عبادت خداوند سبحان می پردازد. خداوند در قرآن می فرماید: «یَدْعون رَبِّهم خوفا و طمعا؛ پروردگارشان را از روی ترس (از عذاب) و طمع (به بهشت) می خوانند». (سجده: 16)
    اهل معرفت و کسانی که شناخت بیشتری نسبت به خدای سبحان دارند، به واسطه شکوه و عظمت حضرتش به عبادت و طاعت می پردازند. چنان که رسول خدا صلی الله علیه و آله می فرماید:
    خدای را عبادت کن؛ آن چنان که گویی او را می بینی، پس اگر تو او را نمی بینی، بی گمان او تو را می بیند.(1)
    برخی دیگر خدای متعال را از سر شوق و محبت عبادت می کنند. چنان که رسول خدا صلی الله علیه و آله می فرماید:
    برترین مردم کسی است که به عبادت عشق ورزد، آن را در آغوش کشد و به دل دوست بدارد.(2)
    امام صادق علیه السلام می فرماید:
    ص:49
    ________________________________________
    1- . بحارالانوار، ج 74، ص 74، ح 3.
    2- . اصول کافی، ج 3، ص 131.
    من، او را به دلیل دوست داشتنش عبادت می کنم و این عبادت کریمان است.(1)
    همه عالم و آدم، تسبیحگوی خداوندی و عبادت کننده حضرتش است. عبادت برخی برای دنیاخواهی است، ولی برخی دیگر آخرت می خواهند و گروهی دیگر در پی وصال معشوقند. هر که در عبادت هایش در پی خدا باشد، خدا نیز او را دوست می دارد و این معنای اخلاص در نیت و خالصانه بودن عمل برای خداست.
    نیت به مثابه جان است و عمل به مثابه تن. نیت، مغز و جان عمل است. نیت است که به عمل روح و جهت می بخشد:. «لَا عَمل اِلاّ بینّةٍ.»(2) نیت، پالایشگاهی برای خالص کردن نماز است. در روایت آمده است که: «نیَّةُ المومن خَیر مِنْ عَمَلِه؛ نیت انسان مؤمن از عمل او بهتر است.»؛(3) هیچ عملی بدون نیت نیست. زیرا نیت، جان عمل است و همان گونه که تن آدمی شریف است به جان آدمیت، شرافت عمل آدمی نیز به جان آدمی بستگی دارد.
    بدین ترتیب، هسته اصلی عبادت و محور ارزش آن، نیت صحیح است که عامل اصلی تقرب به خدا به شمار می رود. با نیت صحیح، عبادت ارزش می یابد و به هر نوع اندیشه و رفتار فردی و جمعی، اعتبار لازم را می بخشد. قرآن کریم می فرماید:
    وَ ما اُمِرُوا اِلاّ لِیَعْبُدُوا اللّهَ مُخْلِصِینَ لَهُ الدّین. (بینه: 5)
    ص:50
    ________________________________________
    1- . وسائل الشیعه، ج 1، ص 45؛ کتاب الطهارة، ح 2.
    2- . اصول کافی، ج 2، ص 84.
    3- . همان.
    فرمان نیافتند جز اینکه خدا را عبادت کنند، در حالی که به توحید گراییده اند.
    روح نیت، اخلاص است. قصد قربت و نیتِ همراه با توجه و اخلاص، کمال توحید است. اخلاص، دُرّ گران بهای دریای بندگی و پاک کننده درون از آلودگی ها و پستی هاست. اخلاص، انتقال از مرحله گفتار به مقام حال و از ظاهر به باطن است. اخلاص، پاره کردن حجاب های خودپسندی و کنارگذاشتن دیوسیرتی و زشت خویی است. اخلاص، آراستن ظاهر و باطن آدمی به لباس یک رنگی است. اگر ظاهرِ انسان در نماز باشد، جز به عالم طبیعت نمی رسد و اگر باطن او نیز در نماز باشد، پرده از اسرار ملکوت و جبروت برای او برداشته می شود. به فرموده امام خمینی رحمه الله:
    کشتی عقلت در دریاهای خیرات و برکات به حرکت درآید و به ساحل های نجات برسد و تو را از گرداب های هلاک نجات بخشد.(1)
    اخلاص، طرد شهوت های پست و لذت های آنی وفانی است. با این حال، بایدپرسید: اخلاص چگونه به دست می آید؟ اکنون راهکار دست یابی به اخلاص را برمی شماریم:
    الف) دل نبستن به دنیا
    گذشتن از صورت فریبنده دنیا، بی توجهی به مقام و مال و ثروت و کمال انقطاع از محبت به دنیا موجب اخلاص است؛ یعنی بریدن از غیرخدا و پیوستن به او. حافظ می گوید:
    ص:51
    ________________________________________
    1- . سید روح الله موسوی خمینی، شرح دعای سحر، ترجمه: احمد فهری، تهران، نهضت زنان مسلمان، 1359، ص 21.
    جان نهادم به میان، شمع صفت، از سر شوق
    کردم ایثار تن خویش ز روی اخلاص
    امام صادق علیه السلام می فرماید:
    کارتان را برای خدا قرار دهید، نه برای مردم؛ زیرا هرچه برای خداست، به سوی خدا بالا می رود و هرچه برای مردم است، به سوی خدا بالا نمی رود.(1)
    خاقانی شروانی می گوید:
    مرا با عشق تو، در دل هوای جان نمی گنجد
    مرا یک رخش در میدان، دو رستم برنمی تابد
    در روایت ها نیز آمده است: «اَصل الاخلاصِ ألْیَأسُ مِمّا فِی أَیدِی النّاسِ؛ ریشه اخلاص، قطع امید از دیگران است».(2) یا «اَلْقَلبُ حَرَمُ اللّه و لاتُسکِنُوا حَرَمَ الله غیرَاللّهِ؛ دل حرم خداست و در حرم خدا، غیرخدا را راه ندهید».(3)
    چون دل، سرای توست نه بیگانه
    در راه دل نشسته و دربانم
    حاشا که جز تو ره به دلم یابد
    جانم فدایت ای همه جانانم
    دل، جایگاه خداست و بس. نمی شود هم به دنیا دل بست و هم امید به وصال داشت؛ زیرا این دو با هم جمع نمی شوند. به قول مولوی:
    کوزه بودش، آب می نامد به دست
    ص:52
    ________________________________________
    1- . وسائل الشیعه، ج 1، ص 11.
    2- . محمدی ری شهری، میزان الحکمه، دارالحدیث، چ 1، ج 1، ص 759.
    3- . بحارالانوار، ج 67 ، ص 25.
    آب را چون یافت، خود کوزه شکست
    اگر نور الهی بر دل خسته نمازگزار بتابد، جایی برای غیر نمی ماند:
    خلوتِ دل نیست جای صحبت اضداد دیو چو بیرون رود، فرشته درآید
    بایستی ظاهر و باطن انسان مؤمن یکی باشد. مگر می شود اسمای ذات و صفات ربوبی را لقلقه زبان قرار داد و خود بازیچه دست شهوات و رذایل بود. آیا این چیزی جز ریا و نفاق است؟ جُنید می گوید:
    هرکس به زبان یاد خدا دارد و به نام او نازد، آن گاه دل خویش به مهر دیگری پردازد، تازیانه عتاب سیاست در قیامت بدو رسد. شگفتا کسی که او را یافت، دیگری چه جوید و آن که او را شناخت، دیگری چون پردازد.(1)
    ب) یقین، مایه اخلاص
    یقین از دیگر عوامل اخلاص است. هرچه انسان به عظمت و قدرت پرورگارش یقین یابد، بیشتر به او عشق می ورزد و همواره خانه دل را حریم دوست می گرداند. وی با تمام وجود درمی یابد که: «یَعْلَمُ خائِنَةَ اْلأَعْیُنِ وَ ما تُخْفِی الصُّدُورُ؛ (غافر: 19) او نگاه های دزدانه و آنچه را دل ها نهان می دارند، می داند». (غافر: 19)
    آگاهی و یقین، اخلاص می زاید و هرچه یقین بیشتر شود، اخلاص افزون تر می شود:
    در ضمیر ما نمی گنجد به غیر از دوست، کس
    هر دو عالم را به دشمن ده که ما را دوست بس
    4. تکبیره الاحرام
    ص:53
    ________________________________________
    1- . تفسیر ادبی و عرفانی قرآن، ج 1، ص 107.
    تکبیره الاحرام، نخستین گلوله ای است که به سمت شیطان رها می شود. تکبیره الاحرام؛ یعنی با دوست محرم شدن و دریچه دل را به روی نامحرمان بستن.(1)
    «الله اکبر» به انسان شخصیت می دهد و روح او را بزرگ می گرداند. کسی که «الله اکبر» را به خودش تلقین کرده است، هرگز از هیچ کس و هیچ چیزی نمی هراسد. «الله اکبر»؛ یعنی خدا را به عظمت می شناسم و هرچه هست، اوست. امام علی علیه السلاممی فرماید: «عَظُمَ الْخالِقُ فِی اَنفُسِهم فصَغُرَ ما دُونَهَ فی اَعْیُنِهِمْ؛ خدا به عظمت، در روح اهل حق جلوه کرده است. بنابراین، غیرخدا در نظرشان کوچک است».(2)
    شهید مطهری می نویسد:
    این الله اکبر را وقتی شما می گویید، اگر از عمق روح و دل بگویید، عظمت الهی در نظرتان تجسم پیدا می کند. وقتی که عظمت الهی در دل شما پیدا شد، محال است کسی به نظرتان بزرگ بیاید. محال است از کسی تملق بگویید، برای کسی چاپلوسی کنید، محال است از کسی بترسید، در مقابل کسی خضوع و خشوع کنید، این است که بندگی خدا آزادی آور است. اگر انسان، خدا را به عظمت بشناسد، بنده او می شود و لازمه بندگی خدا، آزادی از غیرخداست.(3)




    امضاء




  11. Top | #30

    عنوان کاربر
    عضو حرفه‌ ای
    تاریخ عضویت
    October 2022
    شماره عضویت
    14944
    نوشته
    2,475
    تشکر
    3,860
    مورد تشکر
    4,246 در 1,977
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض






    رسول خدا صلی الله علیه و آلهفرمود:
    لاصلوة لِمَنْ لَمْ یُطِعْ الصَّلوةَ وَ طاعَةُ الصَّلوةِ أنْ تَنتهی عَنِ الفَحْشاءِ وَ الْمُنکِر.(2)
    نماز کسی که نماز خود را اطاعت نمی کند، نماز نیست و اطاعت نماز این است که از فحشا و منکر دست بردارد.
    ص:37
    ________________________________________
    1- . ترجمه تفسیرالمیزان، ج 16، ص 198.
    2- .همان، ص 211.
    نمازگزار با یاری جستن از نماز، توانایی مهار غرایز خود را فزونی می بخشد و آتش سوزاننده و پرلهیب فحشا را با آب عفافِ سرچشمه گرفته از نماز خاموش می کند.(1)
    نماز، ایمان و باور قلبی را در انسان زنده نگه می دارد و وجدان انسان را بیدار می سازد. در نتیجه، انسان به سوی خوبی ها گرایش می یابد و از زشتی ها دوری می جوید.
    نماز، کارخانه انسان سازی است؛ انسانی که از بند حاکمیت طاغوت آزاد است؛ حاکمیتی که از مهم ترین مصداق های منکر است. نماز، دل بریدن از غیرخدا و نفی حاکمیت طاغوت است.
    نمازگزار در عالم ملکوت سیر می کند و در عالم ملکوت، فحشا و منکرات معنا ندارد؛ هرچه هست، فضیلت است و بس. دنیای نمازگزار واقعی، دنیایی است که از هرگونه پلیدی و زشتی به دور است؛ زیرا تمامی کردارهای بنده، تابع نماز او است.(2)


    امضاء




صفحه 3 از 10 نخستنخست 1234567 ... آخرینآخرین

اطلاعات موضوع

کاربرانی که در حال مشاهده این موضوع هستند

در حال حاضر 1 کاربر در حال مشاهده این موضوع است. (0 کاربران و 1 مهمان ها)

کلمات کلیدی این موضوع

مجوز های ارسال و ویرایش

  • شما نمیتوانید موضوع جدیدی ارسال کنید
  • شما امکان ارسال پاسخ را ندارید
  • شما نمیتوانید فایل پیوست کنید.
  • شما نمیتوانید پست های خود را ویرایش کنید
  •  
© تمامی حقوق از جمله طراحی قالب برای سایت آیه های انتظار محفوظ می باشد © طراحی و ویرایش Masoomi