جهاد علمی – فرهنگی ماموریت پیامبر(ص)
بیگمان در دنیایی که مرتبه پست تنزلات انوار صفات الهی است، نمیتوان حق خالص را یافت؛ زیرا هر چند که همه هستی، مظاهر تجلیات اسماء الله و انوار الله است(نور، آیه 35)، اما به سبب آنکه کمترین ظهور برای انوارالله در عالم دنیا است، نوعی ظلمت باطل با نور حقیقت، همچون کف روی آب خودنمایی میکند که باید آن را شناخت و کنار زد تا آب و نور حقیقت به تمام و کمال تجلی کند.(رعد، آیه17)
از نظر آموزههای قرآن، در دنیا «حق و باطل» اینگونه به هم آمیخته است؛ بلکه حتی میتوان گفت که باطل به سبب پوچی همانند حباب و کف آب است که روی آب بیشتر و قویتر از خود آب دیده میشود.(همان) از همین رو بیشتر مردم چون اهل تفقه و تعقل نیستند، حتی ممکن است آب را نبینند و به همین ظواهر حباب بسنده کنند که برآب مسلط شده است. اینگونه است که بیشتر مردم در دام باطل میافتند تا جایی که بیشترین آسیبها را در ساحتاندیشه شناختی و انگیزه عملی همین تودههای افتاده در کوره فتنههای الهی متحمل میشوند که بدون تفقه و تعقل به کاری دست میزنند و از روی جهالت علمی و عقلی و ظنون غیر معتبر رفتار میکنند.
البته همه انسانها در شرایط اعتدال، آفریده شدهاند و نفس آنان توانایی شناختی و گرایشی مناسبی دارد تا حق را بشناسد و به سوی آن گرایش یابد؛ اما بسیاری از مردم آن توانایی ذاتی و الهی خویش را دفن میکنند و تغییر میدهند؛ از همین رو دیگر نمیتوانند در شرایط فتنه حق را بشناسند و بدان گرایش یابند.(طه، آیه 50؛ شمس، آیات 7 تا 10)
به هر حال، به هر دلیلی شرایط در دنیا به گونهای است که حق و باطل به هم آمیخته است؛ بنابراین، لازم است تا حق از باطل بازشناخته شود. از همین رو پیامبر(ص) مامور میشود تا به جهاد تبیین علمی همت گمارد: وَجَاهِدْهُمْ بِهِ جِهَادًا كَبِيرًا؛ علیه کافران، با قرآن به جهادى بزرگ بپرداز.(فرقان، آیه 52)
پیامبر(ص) از سوی خدا مامور و مسئول است تا به جهاد تبیین بپردازد و حق را از باطل جدا سازد و اجازه ندهد تا متشابهات موجب شود تا مردم گمراه شوند؛ از همین رو خدا میفرماید: و اين ذکر قرآن را به سوى تو فرود آورديم تا براى مردم آنچه را به سوىشان نازل شده است تبیین کنی و توضيح دهى، اميد كه آنان بينديشند.(نحل، آیه ۴۴)
البته پیامبر(ص) در جهاد تبیین خویش نیز بهرهمند از وحی الهی است؛ زیرا کلام و نطق ایشان تنها به وحی است(نجم، آیات 3 و 4)؛ از همین رو خدا در ساحت تبیینگری پیامبر(ص) آن را مستند به خود دانسته و میفرماید: ثُمَّ إِنَّ عَلَيْنَا بَيَانَهُ؛ سپس بيان و توضيح آن نيز بر عهده ماست.(قیامت، آیه ۱۹)
از نظر قرآن، اگر جهاد تبیین پیامبر(ص) مبتنی بر وحی قرآنی نباشد، مردم در شناخت حقیقت بهویژه در هنگام فتنه و در موارد متشابه گرفتار میشوند و به هلاکت میافتند.