تار و پود عاشقی : چگونگى تعامل همسران با یكديگر، خانواده ها، خويشاوندان و دوستان

[مهراوه* باران اشک *]

اساساً قرار نیست پسرها و دخترها، قبل از ازدواج به کمال برسند و بعد، ازدواج کنند؛ بلکه رسیدن به بخش زیادی از کمالات، در مرحلۀ ازدواج و تشکیل زندگیِ مشترک اتفاق می افتد؛ نه پیش از آن. امتیازاتی که همسر ما بعد از ازدواج کسب می کند، برای ما به مراتب شیرین تر از امتیازاتی است که با خود به زندگی مشترک می آورد؛ چراکه ما شاهد سیر تکاملی و رسیدن او به امتیازاتِ بیشتر بوده ایم و به همین دلیل، قدر امتیازی را که وی کسب کرده است، بیشتر و بهتر می دانیم؛ چنان که محبتی که خدا به انسان دارد، به مراتب از حبّی که به مَلَک دارد، بیشتر است؛ چراکه مَلَک از آغاز، قلّه نشین بود؛ اما انسان در درّه آفریده شد؛ اما فاتح قلّه ها شد. این بِدان معناست که حتی اگر همسر نامناسب هم دارید، باید بتوانید با توانمندی، بر روابط خود تأثیر بگذارید و زندگی تان را بسازید. یادتان هم باشد که شروع زندگی، وقت مناسبی برای داوری نیست و معمولاً داوری ها در این مرحله، قضاوتی عجولانه خواهد بود.
تصویر

ص: 22

[مهراوه* باران اشک *]

علت کاهش امتیازات

در روایتی، پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرموده اند: «حُبُّکَ لِلشَّیْءِ یُعْمِی وَ یُصِمُّ.»(1)
(عشق تو به چیزی، کور و کرَت می کند.) این روایت به خوبی نشان می دهد نمره ای که از روی علاقه و حب و احساسات داده می شود، بسیار بیشتر از نمرۀ واقعی است. ازطرفی، امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) نیز فرموده اند: «به خدا قسم! اگر پرده های پوشانندۀ عیوب برداشته می شد و شما به عیب دیگران آگاه می شدید، حتی جنازۀ [برزمین افتادۀ] همدیگر را نیز دفن نمی کردید!»(2)
بنابراین، نمرۀ ما با فرض ستّاریت الهی داده می شود و اگر پرده کنار برود، دیگر برای هیچ کس امیدی به کسب نمره های بالا نیست.

[مهراوه* باران اشک *]

براساس این دو نکتۀ ظریف که اشاره شد، می توان دریافت که چرا بعد از ازدواج، نمره های فرد در نزد همسرش تنزّل می یابد. در اوایل آشنایی و جلسات خواستگاری، بین دختر و پسر، علقه و محبتی به وجود می آید که باعث می شود بسیاری از عیوب، از نظرشان پنهان بماند و از یکدیگر شناختی دقیق و مطابق با واقعیت به دست نیاورند. ازطرف دیگر، بعد از ازدواج، کمی از پردۀ ستر نیز کنار می رود و چیزهایی در نظرزوجین آشکار می شود که حتی در نزد پدر و مادرشان هم آشکار نبوده و نیست؛ زیرا اکنون همسر از پدر و مادر نیز به شخص نزدیک تر است. با این دو مقدمه، طبیعی است که نمره های زوجین در نظر یکدیگر، بعد از ازدواج نسبت به قبل از آن، بسیار کاهش پیدا کند. همان گونه که بیان شد، نمرۀ
ص: 23
________________________________________
1- محمدبن علی بن بابویه قمی (شیخ صدوق)، کتابُ من لا يحضره الفقيه، ج4، ص308.
2- محمدبن علی بن بابویه قمی (شیخ صدوق)، امالی الصدوق، ص446.
اول ازدواج، بیشتر از نمرۀ واقعی و نمرۀ بعد از ازدواج، کمتر از نمرۀ واقعی است؛ درنتیجه نه برآورد قبل از ازدواج می تواند ملاک قرار گیرد و نه برآورد بعد از ازدواج.

[مهراوه* باران اشک *]

آقا یا خانمی که قبل از ازدواج، از خانواده و دوستان و جامعه نمرۀ خوبی می گرفته است، اکنون از همسرش همان نمره را نخواهد گرفت! معمولاً تنش های خانوادگی از همین جا آغاز می شود. در این موقعیت، فرد احساس می کند که همسرش هنگام آشنایی، جور دیگری خود را به او معرفی کرده یا خودش دربارۀ ارزیابی صحیح از همسرش ناتوان بوده است. در چنین موقعیتی، مشابه این عبارات زیاد به کار می رود: «قبل از ازدواج، همه از تو تعریف می کردند و من به واسطۀ همان شناخت با تو ازدواج کردم؛ درحالی که الان، آن گونه نیستی» یا «من با آقایی ازدواج کردم که به دیانت مشهور بود؛ اما حالا که با او زندگی می کنم، می بینم آن قدرها هم متدیّن نیست!»
حال برای حل این مسئله که خواه ناخواه برای بیشتر افراد رخ می دهد، چه باید کرد؟ برای تعدیل این پیشامد، به سه نکتۀ مهم توجه کنید:
1. نگاه و برداشت اولیۀ خود را خیلی جدی نگیرید؛ چراکه معمولاً شناخت ما در آغاز، متأثر از علقه و هوس و احساسات بوده است.
2. اساساً برای ازدواج، نباید عالی ترین نمره را ملاک قرار دهید. همواره به خاطر داشته باشید ما با شخصی ازدواج نمی کنیم که همه چیزش مثبت است؛ بلکه با شخصی ازدواج می کنیم که امتیازات و ویژگی های مثبت فراوان و ارزشمندی دارد؛ یعنی باید بپذیریم که این آقا یا خانم، حتماً ضعف ها و ایرادهایی هم دارد؛ اما به سبب
ص: 24
قوّت های اوست که برای ازدواج انتخابش می کنیم.
3. بپذیرید که همیشه افراد ضعف هایی دارند و جز معصومین (علیهم السلام) هیچ کس ایده آل نیست. اگر پذیرش این مطلب برایتان سخت است، کافی است به ایرادهای خودتان فکر کنید. در وجود شما هم عیوب و ضعف های بسیاری وجود داشته که همسرتان در ابتدا به سبب علاقه و محبت اولیه، متوجه آن ها نشده است؛ البته اگر ایرادی در خودتان پیدا نکردید، احتمالاً جزو افرادی هستید که به آن ها خودشیفته می گویند.
با این نگاه، انتظارات ما از ازدواج و همسرمان واقعی تر و درنتیجه، آسیب پذیری مان بعد از ازدواج کمتر می شود.

[مهراوه* باران اشک *]

حفظ خودباوری در مواقع شکست

همواره تلاش کنید که خودباوری خود و همسرتان را حفظ کنید. خودباوری در مواقع شکست دچار آسیب می شود. برای اینکه بتوانید از خودباوری خود و همسرتان و در آینده از خودباوریِ فرزندانتان حمایت کنید، باید در مواقعِ شکست این مراقبت ها را انجام دهید:
* شکست را به همۀ زندگی خود تسرّی ندهید. لازم نیست در چنین موقعیت هایی که معمولاً شکست های دیگرتان را به خاطر می آورید، لازم نیست فکر کنید همیشه شکست خورده اید؛ بلکه باید به موفقیت های پیشین خود نیز فکر کنید.
* همۀ مسئولیت شکست را خودتان برعهده نگیرید. عوامل بیرونیِ شکست ها را نیز درنظر بگیرید؛ البته مراقب باشید که همۀ مشکلات را با فرافکنی به دیگران نسبت ندهید.
* فرصت های جبرانِ پیش رو را درنظر بگیرید و در مواقع مشاهدۀ اشتباه دیگران، به آن ها هم فرصت جبران بدهید.

[مهراوه* باران اشک *]

3. تغییر و تحولات در نظم شخصی و ارتباط با خود
بعضی افراد قبل از ازدواج، زندگیِ درهم ریخته و نابسامانی دارند. دیگران به آن ها توصیه می کنند ازدواج کنند تا سامان پیدا کنند؛ چراکه ازدواج به خودیِ خود، به شما ساختار خواهد داد. البته افرادی هم هستند که در دوران مجردی، در بعضی از جنبه ها برای خودشان برنامۀمنظمی دارند؛ مثلاً برنامۀ ویژۀ ورزشی، برنامۀ تفریحیِ منظم، برنامۀ درسی و مطالعاتیِ خاص یا برنامۀ تغذیۀ مشخصی دارند. گاهی ساختار ازدواج، این برنامه های آن ها را به هم می ریزد و احساس می کنند سیر رشد و تکامل دوران مجردی شان دچار خدشه شده است؛ حتی گاهی شنیده می شود کسانی که در دوران تجرّد، در امور عبادی، برنامۀ خاصی داشته اند، می گویند: «ازدواج کردیم که نصف دینمان کامل شود؛(1)
اما نصف دیگرش هم از دست رفت!»

[مهراوه* باران اشک *]

طبیعی است که هر تحول اساسی در زندگی انسان، مانند مهاجرت و تغییر شغل و دیگر شکوفایی ها یا شکست های علمی و اقتصادی، قطعاً برنامه های منظم زندگی را تحت الشعاع خود قرار خواهد داد. ازدواج نیز به عنوان تحولی بزرگ، چنین اثری دارد. مهم این است که در وسط معرکۀ تحوّل، برنامۀ انسان تنظیم شدنی نیست: نه می تواند نظم قبلی را حفظ کند و نه می تواند نظم جدیدی ایجاد کند؛ بلکه باید فرصت بدهد تا هیجان و نقطۀ اوج مراحل اولیۀ این تحول بگذرد؛ سپس، پس از آشناشدن با وضعیت جدید و پایدار زندگی، به تدریج برنامه های قبلی خود را متناسب با این موقعیت،
ص: 19
________________________________________
1- نک: حسین نوری طبرسی (محدث نوری)، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج14، ص154.
بازتنظیم کند. در این صورت، روشن است که وقفۀ کوتاه مدتی در برنامۀ فرد ایجاد می شود؛ ولی خواهید دید اگر برنامۀ جدید درست طراحی شود، به سبب آرامش و استقلالی که با ازدواج به دست می آید، بازدهی برنامه های جدید او بسیار بیشتر از قبل خواهد بود.

[مهراوه* باران اشک *]

4. حفظ زندگی نوپا به کمک شبکۀ روابط

پیوند یک دختر و پسر جوان، مانند نهالی است که نیاز به مراقبت دارد. ازدواج صِرف کاشتن یک نهال و رهاکردن آن نیست؛ بلکه این رابطه، به حمایت و حفاظت دقیق نیاز دارد؛ به خصوص در سال های اول که دچار افت وخیزهای طبیعی خواهد شد. برای مثال،
با شروع ازدواج، یکی از مشکلات مهم و رایج همسران، آن است که شروط و اقتضائات قبل و بعد از ازدواج را به درستی در نمی یابند و در ارزیابی از یکدیگر دچار مشکل و بعضاً در حُسن انتخاب خود گرفتار تردید می شوند.
معمولاً شاگردهای متوسطی که برای امتحان خیلی زحمت کشیده اند، از نمره ای که خواهند گرفت، تخمین درستی ندارند. چنین شاگردانی به امید نمرۀ 20 و با خوش حالی و رضایت، برگه را تحویل می دهند؛ اما بعد متوجه می شوند سؤالِ پشت برگه را ندیده اند. کمی که می گذرد، از گفت وگوی دوستانشان می فهمند که سؤال دیگری را هم اشتباه پاسخ داده اند و وقتی در خانه، کتاب را ورق می زنند، متوجه چند غلط دیگر نیز می شوند؛ با این حساب، نهایتاً نمره شان که در آغاز 20 پیش بینی کرده بودند، به 14 یا 15 تنزّل پیدا می کند. این اتّفاق بی شباهت به نمره ای نیست که قبل و
ص: 20
بعد از ازدواج، به همسرتان می دهید. در آشنایی های اولیه، می اندیشید که او تمام امتیازهای لازم را دارد و همان فرد ایده آل شماست؛ اما بعد از ازدواج که تعامل ها و تعهدها آغاز می شود، متوجه می شوید که این امتیازها یک به یک پایین می آیند و نمرۀ 20 او کم کم به 13و14 تنزّل پیدا می کند. دلیلش روشن است: شما هنگام انتخاب، به نکاتی توجه نکرده اید و به نکاتی هم که توجه کرده اید، امتیازی بیشتر از امتیاز واقعی داده اید که دلایل این اتفاق بعداً بیان خواهد شد؛ حال آنکه در نمره دادنِ قبل و بعد از ازدواج، تفاوت بسیاری وجود دارد.در نمره دادنِ قبل از ازدواج، باید سخت گیر بود؛ اما بعد از ازدواج، اگر معدلِ نمرات، پایین تر از برآورد ما بود، نه باید سخت بگیریم و نه باید نگران شویم. در اینجا نگاه و نوع مواجهۀ ما، باید با زمان خواستگاری متفاوت باشد. برای پذیرش در دانشگاه، داشتن نمرات بسیار خوب الزامی است؛ اما برای ماندن در دانشگاه و اخراج نشدن، کسب نمرات عالی ضرورت ندارد و اگر معدل نمرات تا 12 هم پایین بیاید، اخراجی در کار نیست؛ ولی با همین معدل 12، معمولاً کسی را به دانشگاه راه نمی دهند. نمره دادن به شریک زندگی هم باید همین گونه باشد؛ یعنی لازم است در آغاز سخت بگیریم، اما بعد از ازدواج، سهل.

[مهراوه* باران اشک *]

باید قبول کرد که امتیاز هیچ کس، کامل نیست: خود شما هم نمرۀ کاملی ندارید؛ البته این را هم در نظر بگیرید که این نمرۀ فعلی همسر شماست و قرار نیست پیوسته در همین سطح باقی بماند. او تا قبل از ازدواج به این سطح رسیده است؛ اما بعد از ازدواج باید طوری رفتار کنید که هم نمرۀ او و هم نمرۀ شما به 20 نزدیک شود.
ص: 21
اساساً قرار نیست پسرها و دخترها، قبل از ازدواج به کمال برسند و بعد، ازدواج کنند؛ بلکه رسیدن به بخش زیادی از کمالات، در مرحلۀ ازدواج و تشکیل زندگیِ مشترک اتفاق می افتد؛ نه پیش از آن. امتیازاتی که همسر ما بعد از ازدواج کسب می کند، برای ما به مراتب شیرین تر از امتیازاتی است که با خود به زندگی مشترک می آورد؛ چراکه ما شاهد سیر تکاملی و رسیدن او به امتیازاتِ بیشتر بوده ایم و به همین دلیل، قدر امتیازی را که وی کسب کرده است، بیشتر و بهتر می دانیم؛ چنان که محبتی که خدا به انسان دارد، به مراتب از حبّی که به مَلَک دارد، بیشتر است؛ چراکه مَلَک از آغاز، قلّه نشین بود؛ اما انسان در درّه آفریده شد؛ اما فاتح قلّه ها شد. این بِدان معناست که حتی اگر همسر نامناسب هم دارید، باید بتوانید با توانمندی، بر روابط خود تأثیر بگذارید و زندگی تان را بسازید. یادتان هم باشد که شروع زندگی، وقت مناسبی برای داوری نیست و معمولاً داوری ها در این مرحله، قضاوتی عجولانه خواهد بود.
تصویر

ص: 22

[مهراوه* باران اشک *]

علت کاهش امتیازات
در روایتی، پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرموده اند: «حُبُّکَ لِلشَّیْءِ یُعْمِی وَ یُصِمُّ.»(1)
(عشق تو به چیزی، کور و کرَت می کند.) این روایت به خوبی نشان می دهد نمره ای که از روی علاقه و حب و احساسات داده می شود، بسیار بیشتر از نمرۀ واقعی است. ازطرفی، امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) نیز فرموده اند: «به خدا قسم! اگر پرده های پوشانندۀ عیوب برداشته می شد و شما به عیب دیگران آگاه می شدید، حتی جنازۀ [برزمین افتادۀ] همدیگر را نیز دفن نمی کردید!»(2)
بنابراین، نمرۀ ما با فرض ستّاریت الهی داده می شود و اگر پرده کنار برود، دیگر برای هیچ کس امیدی به کسب نمره های بالا نیست.