تار و پود عاشقی : چگونگى تعامل همسران با یكديگر، خانواده ها، خويشاوندان و دوستان

[مهراوه* باران اشک *]

چگونگی مواجهه با والدین وابسته پرور
اشاره

گونۀ سومِ مواجهۀ پدر و مادرها، رفتار «حمایتیِ وابسته پرور» است که در آن، والدین برخلاف گونۀ قبلی، از فرزندان خود به طور کامل حمایت می کنند. این والدین سختی هایی را که زندگی برای فرزندشان به وجود می آورد، به جان می خرند و صرفاً شیرینی های زندگی را در اختیارش قرار می دهند. این کار، گاهی از روی دلسوزی است و گاهی به این دلیل که فرزندشان را آمادۀ مواجهه با سختی ها نمی بینند. این فرزندان، برخلاف فرزندان گروه قبلی، کمترین زمینه را برای حفظ استقلال در اختیار دارند.
ص: 40

[مهراوه* باران اشک *]

فرزندان

این گروه، دچار آسیب های جدی در فرایند اجتماعی شدن(1) هستند؛ به طوری که توقعات زیادی از دیگران دارند و زیرِبار مسئولیت های خودشان نمی روند. اگر شما یکی از این افراد باشید و احیاناً قبول کنید که به تغییر نیاز دارید، باید این الگوهای فکری و رفتاری را که در ادامه می آید، پیگیری کنید:
1. پذیرش سختی ها
باید این واقعیت را بپذیرید که زندگی سختی های زیادی داشته و والدین شما نگذاشته اند آن ها را تجربه کنید. قطعاً دیر یا زود با سختی های بیشتر و البته پیچیده تری روبه رو خواهید شد که خانواده ممکن است نتواند در آن موقعیت ها به شما کمک کند؛ بنابراین لازم است از الان خود را آمادۀ پذیرش این سختی ها کنید. علاوه براین، توجه داشته باشید که استقلال و پیشرفت و تجربۀ انسان در دلِ همین سختی ها به دست می آید و لذت های زندگی نیز در پسِ این سختی ها به مراتب شیرین تر خواهد شد.
شما باید «مواجهۀ مستقیم اجتماعی» را تجربه کنید و از والدینتان بخواهید در سختی ها کمی از حمایتتان دست بکشند تا بتوانید خودتان مشکلات را تجربه کنید. در این مواقع، تلاش کنید راه حلی برای مشکلتان بیابید و آن را به نحوی شایسته حل کنید.
ص: 41

---

1- به شکل گیری خصوصیات و رفتار فرد تحت تأثیر آموزش هایی که محیط اجتماعی فراهم می کند، «Socialization» گویند.

[مهراوه* باران اشک *]

2. پرهیز از دریافت حمایت های والدین

به هر بهانۀ ممکن، از حمایت والدینتان دور شوید؛ مثلاً اگر می خواهند خرید مایحتاج خانۀ شما را برعهده بگیرند، مودّبانه به آن ها بگویید: «برای من زشت است پدر و مادرم نیاز خانه ام را تأمین کنند.» اگر گفتند: «ما آنچه لازم بوده است، خریده ایم. بیا خودت ببر که جلوی همسرت زشت نباشد»، بااحترام بگویید که منظورتان این است که برای شخص شما زشت است؛ چون شما مرد شده اید. اگر مادرتان می خواهد هرچند روز یک بار، برای تمیز کاری و رسیدگی به کارهای خانۀ شما، پیشتان بیاید، قبل از آمدنش همه چیز را مرتب کنید و بگویید: «لطفاً دست به چیزی نزنید تا خودم مرتبشان کنم. من دیگر خودم یک زن هستم، مثل شما.»

[مهراوه* باران اشک *]

3. پیش دستی در حمایت از والدین

پیش از اینکه والدینتان کارهای حمایتی را آغاز کنند، شما پیش قدم شوید. می توانید بعد از ازدواجتان به پدر و مادرتان کمک کنید و طوری از خودتان شایستگی نشان دهید که آن ها را به تعجب وادار کنید. وقتی شما با لیاقت عمل کنید و نشان دهید که می خواهید یا می توانید بخشی از کارهای خانۀ پدری تان را هم برعهده بگیرید، زمینۀ خوبی را برای استقلال خودتان فراهم کرده اید. در این صورت، کمک های آن ها نوعی همدلی و همکاری محسوب می شود و وابسته پروری نیست.
ص: 42

[مهراوه* باران اشک *]

چگونگی مواجهه با والدین حمایتگرِ استقلال بخش

گونۀ چهارم ارتباط والدین با فرزندان، یعنی رفتار «حمایتیِ استقلال بخش»، شامل حمایت های عاطفی و فکری و حتی مالیِ سنجیده است؛ به طوری که به تدریج به استقلال فرزندان منتهی شود. پدر و مادرهایی که محبت و عواطف خود را مدیریت کرده و خیلی از کارها را برای فرزندشان انجام نمی دهند، بسیار عاقلانه رفتار کرده و شایستۀ تقدیرند؛ چون سعی می کنند فرزندشان رفاه زده و وابسته بار نیاید تا بتواند روی پای خودش بایستد. این کار ممکن است در ابتدا باعث ذهنیت منفی و دلخوری فرزندان شود، اما آن ها باید بدانند که این روش برای استقلالشان بسیار سودمند است.در
این مواقع، فرزند نباید حمایت های والدین را وظیفۀ آن ها بداند؛ بلکه باید قدرشناس بوده و به گونه های مختلف، درصدد جبران این حمایت ها برآید؛ مثلاً با مشورت کردن با آن ها سعی کند ضریب خطا و شکست خود و نارضایتی آن ها را کاهش داده و اعتماد والدین به خودش را تقویت کند. ازطرفی باید مراقب باشد که به حمایت آن ها عادت نکند و توقع ادامه و افزایش آن را نداشته باشد تا باعث وابستگی اش نشود و خود نیز تلاش کند و خلاقیت فکری داشته باشد.

[مهراوه* باران اشک *]

خانۀ پدری یا مسکن مستقل؟

اگر پسری در نظر دارد پس از ازدواج در خانۀ پدری زندگی کند، الزاماً در جلسات خواستگاری باید این مطلب را بگوید. اگر دختر نیز به دلایلی، به دنبال زندگی مستقل است و به هیچ وجه زندگی با خانوادۀ همسر
ص: 43
را نمی پسندد، باید این مطلب را در جلسۀ خواستگاری بیان کند. چنانچه این بحث ها در جلسات خواستگاری مطرح نشود، اگرچه از نظر حقوقی، تأمین و تعیین مسکن با مرد است، باز هم بهتر است در این زمینه، نه دختر و نه پسر، بر خواستۀ خود اصرار نکنند و متناسب با موقعیت خویش و ضمن درنظرگرفتن مطالب پیشِ رو به تفاهم برسند:
* در ابتدای زندگی که احتمالاً شرایط اقتصادی پسر مناسب نیست، زندگی در خانۀ پدری بسیاری از هزینه های زوج را کاهش خواهد داد: هزینه های مهمی مثل اجاره بها و هزینه های تعمیر و نگه داری منزل و برخی هزینه های جاری. علاوه براین سختی های اجاره نشین بودن، مثل تمدید مدت اجاره و اضافه شدن اجاره بها، بداخلاقی و ایرادگیری های احتمالی صاحب خانه ها، جابه جایی های هرساله، هزینه های نقل مکان و تخریب وسایل جهیزیه بر اثر اثاث کشی، نگرانی های مهمی است که معمولاً با بودن در خانۀ پدری موضوعیت پیدا نمی کند.
* خانه محلی برای آرامش است؛ بنابراین اگر برای تشکیل زندگیِ مشترک، بین سکونت در خانۀ پدری یا خانۀ مستقل مردّد مانده اید، تنها ملاکتان آرامش باشد. در این زمینه، صرفاً به جنبه های اقتصادی آن فکر نکنید؛ بلکه بسنجید در کدام محل، آرامش بیشتری خواهید داشت! آرامش شما در گروِ استقلال شماست و مَسکن، مولّفه ای مهم برای استقلال است؛ پس به شرطی خانۀ پدری مناسب است که به استقلال شما آسیب نزند.

[مهراوه* باران اشک *]

* حفظ حرمت پدر و مادر واجب است. گاهی ممکن است ماندن در خانۀ پدر، درگیری ها و مشکلاتی را پیش بیاورد که آرامش شما و همسر و والدینتان را تهدید کند. دراین باره بسیار سنجیده عمل کنید. قبل از هر اقدامی، ظرفیت همسر و خانوادۀ خود را به درستی بسنجید تا رنجشی پیش نیاید و حرمتی شکسته نشود. گاهی افراد به سبب دلتنگیِ والدین، از زندگی در خانۀ مستقل صرفِ نظر می کنند؛ ولی بعد از گذشت چند سال، به خاطر حفظ حرمت آن ها مجبور به ترکشان می شوند.

[مهراوه* باران اشک *]

* اگر در خانۀ پدری زندگی می کنید، بهتر است سهم خودتان را از هزینه های مشترک بپردازید. اصلاً نگاه دائمی به این خانه نداشته باشید؛ حتی اگر از بودن در آن، کاملاً احساس رضایت دارید. چنین نگاهی شما را از توانمندی مالی و استقلال اقتصادی در آینده دور می کند.
* نکند به علت نداشتنِ اعتمادبه نفس، ترجیح دهید که در خانۀ پدر و مادرتان زندگی کنید! گاهی زوجین به سبب ناتوانی در تأمین نیازهای عادی خانه که تا قبل از ازدواج، برعهدۀ پدر و مادرشان بوده است، تصمیم به چنین اقدامی می گیرند یا احساس می کنند به خوبی از پسِ حوادث و مشکلات احتمالی که ممکن است برای هر خانواده ای پیش آید، برنخواهند آمد. هراس از چنین وقایعی و درنتیجه، اصرار بر ماندن در خانۀ پدر، چه از جانب والدین باشد و چه از جانب فرزندان، بسیار نابجا و خطرناک است.به کارهای جزئی بپردازید تا کم کم خودکارآمد شوید. مهم این است که شما مسئولیت را برعهده بگیرید، نه اینکه بی خیال باشید یا ندانید چه باید کرد! درهرحال، وقتی مسئولیت را برعهده گرفتید، راهی برای آن پیدا خواهید کرد: یا خودتان دست به کار می شوید یا از فرد دیگری کمک خواهید گرفت.
ص: 45

[مهراوه* باران اشک *]

* گاهی برخلاف نکته های پیش گفته، شما به دلایلی مانند ازدنیارفتن پدر یا مادر یا ناتوانی یا کهولت آن ها، وظیفۀ خود می دانید که در خانۀ پدری تان زندگی کنید. اگر پیش از ازدواج، این موضوع را با همسر آیندۀ خود مطرح نکرده اید، باید بتوانید او را با زبان خوش متقاعد کرده و با خود همراه سازید. اگر این همراهی اتفاق نیفتاد، از فرد فهمیده و باتجربه ای که شما و همسرتان به او اعتماد دارید، کمک بگیرید؛ ضمناً تلاش کنید حمایت هایتان از والدین به گونه ای باشد که تدریجاً وابستگی آن ها به شما کمتر شود.(1)
* گاهی خانۀ مشترک به گونه ای است که حمام آن نیز مشترک است یا اتاق های آن بسیار به هم نزدیک است. چنین وضعیتی بسیار مشکل آفرین است و این مشکلات، بیش ازهمه باعث تشدید نارضایتی می شود؛ چون به علت محدودیت های موجود،
ص: 46

---

1- پسری نزد من آمده بود و می گفت دختری را عقد کرده است و می خواهد مراسم عروسی برپا کند؛ اما مادر پیر هفتادساله ای دارد که بسیار به او وابسته است و نمی تواند او را دل شکسته رها کند و زندگی مستقلی تشکیل دهد. به او گفتم که چون فاصله سِنّی مادرش با همسرش زیاد است، این وضعیت ممکن است برای هردوی آن ها مشکل آفرین باشد؛ بنابراین باید به دنبال بهانه ای باشد تا از مادرش جدا شود. از او پرسیدم که خانه شان چه وضعی دارد؟ پاسخ داد: «بسیار قدیمی است و باید از نو ساخته شود.» گفتم: «اگر اکنون مادرت از رفتن تو دل شکسته می شود، ممکن است بعدها به خاطر مشکلاتی که پیش خواهد آمد، بیش ازپیش رنجیده شود؛ ازاین رو، اینکه خانه تان باید دوباره ساخته شود، بهترین بهانه است. این موضوع را با خواهر و برادرهایت نیز درمیان بگذار. مادر را به یکی از خواهرها که واحد مسکونیِ اضافه دارد، بسپار و هم زمان با ساخت وساز خانه، مراسم عروسی را برگزار کن. در چنین حالتی، اوضاع از هر نظر برای استقلال تو و همسرت آماده است؛ البته هوای مادرت را هم داشته باش؛ مثلاً با همسرت توافق کن که روزهایی از هفته و حتی گاهی اوقات، شبی را نزد مادرت بمانی.»
زن و مرد، بهرۀ کمتری از روابط عاشقانه و لذّت های عاطفی در زندگی مشترک می برند؛ درنتیجه، زمینۀ ناسازگاری شان به وجود آمده و این امر، سبب بروز ناراحتی های دیگری بین زن و شوهر می شود.(1)
* گاهی خانوادۀ دختر، به دامادشان پیشنهاد می کنند که زندگی را در کنار آن ها آغاز کند. اگر هیچ گونه امکانی برای تهیۀ مسکن به نحوی دیگر نباشد، می توانید از این راه استفاده کنید؛ اما در نظر بگیرید که این مسئله هرچند کمک مالیِ مناسبی در ابتدای زندگی است، درعین حال ممکن است به همان میزان، استقلال و عزتِ نفس شما را نیز تهدید کند؛ پس به غیراز مواقع خاص، بهتر است از پذیرفتن این پیشنهاد صرفِ نظر کنید. البته این موقعیت خاص ممکن است مربوط به نیاز ضروری خانوادۀ عروس نیز باشد و در این صورت، مشروط به این است که خاطرجمع باشید فضای فرهنگی و ارتباطی آن ها به گونه ای است که می توانید در کنار هم زندگی کنید و تنش خاصی در زندگی تان ایجاد نمی شود.
ص: 47

---

1- پسری به من مراجعه کرد و انواع مشکلات با همسرش را برای من برشمرد. از او خواستم که خانه شان را برایم توصیف کند. او گفت که از اول زندگی، همراه با والدینش در خانه ای زندگی می کنند که حمام آن مشترک است. گفتم: «بااین اوصاف، هیچ وقت فرصتی برای همسرت نبوده است که انتظارات تو را برآورده کند. طبیعی است که این زن دل مرده باشد و حتی به ظاهر خودش نیز توجّهی نداشته باشد.» به او توصیه کردم که حتی اگر مجبور به گرفتن قرض و وام هم باشد، حتماً یک اتاق اجاره ای برای خود و همسرش فراهم کند و مطمئنش کردم که در این صورت، بسیاری از مشکلاتشان حل خواهد شد.

[مهراوه* باران اشک *]

توجه داشته باشید که این کار به معنای بُریدن از پدر و مادر و کم توجّهی به آنان نیست. این پسر می تواند نزدیک به آن ها منزلی اجاره کند که هم از زندگی خود، بهرۀ بیشتری ببرد و هم به والدین خود به اندازۀ لازم توجه کند. او همین کار را کرد و خوشبختانه مشکلات پیچیدۀ زندگی اش، یکی پس از دیگری حل شد و حالا احساس رضایت و خوشبختی دارد.
معایب:
- زمینه سازی دخالت والدین
- محدودیت در روابط عاشقانه
- زمینۀ بیشتر برای تنش
- تأخیر در کسب استقلال
مزایا:
- کمک به والدین و حمایت از آن ها
- رهایی از دغدغه های اجاره نشینی
- کاهش هزینه های زندگی
- آسیب ندیدن جهیزیه
ترازوی آرامش؛ حفظ حرمت والدین و رفاه همسر
ص: 48