راز خوشبختی دختران و پسران

[خادمه زینب کبری(س)]

در عین حال باید اذعان داشته باشیم که «ازدواج یکی از سه واقعه مهم زندگی است این سه واقعه عبارتند از: تولد، ازدواج و مرگ.
تولد در اختیار ما نیست ولی برای دو واقعه دیگر می توانیم آمادگی، برنامه ریزی و روشن بینی داشته باشیم.»(3)
ص: 25

---

1- مظاهری، علی اکبر، جوانان و انتخاب همسر، نشر: پارسایان، چاپ بیست و هفتم ص 56.
2- نیلی پور، مهدی، فرهنگ جوان، نشر: سلسبيل، چاپ اول ص 70.
3- مظاهری، علی اکبر، جوانان و انتخاب همسر، نشر پارسایان، چاپ بیست و هفتم.
ص: 26
بخش دوم: اهمیت ویژه و جایگاه والای ازدواج
اشاره
ص: 27
دختران و پسران به این امر مهم وافقند که در سنین جوانی و هنگامی که انواع بلوغ برای آنان حاصل شد بررسی نمودها و اصول ازدواج، ضروری است. از آن روی باید به اهمیت آن پی برده و سپس روش های اصولی و اسلوب صحیح آن را بکار گیرند.
زندگی زناشویی و روابط نیکو در خانواده بر پایه ازدواج موفق استوار است و این یکی نیز شناخت ضرورت ازدواج را می طلبد پس باید اهمیت والای زندگی زناشویی و عواقب ناگوار تنهایی را دریابیم.
اصل ازدواج
ازدواج؛ در هم آمیختن شرعی زن و مرد از سر آگاهی برای لذت بردن، تولید نسل و رسیدن به زندگی برتر برای خروج از تنهایی و گرایش به تأهل (1)
ص: 28

---

1- نیلی پور، مهدی، بهشت اخلاق، جلد اول، نشر: ولیعصر، چاپ چهارم ص 373، با تصرف.
است. و زن و مرد با پیوند خویش زندگی زناشویی را تشکیل داده و با رشد و تکامل مراحل شخصیتی خویش را طی می نمایند.
انواع ازدواج
ازدواج انواعی دارد که عبارت است از:
1.ازدواج موفق
2. ازدواج ناموفق
از نظر شرعی ازدواج دو نوع است:
1.دائم
2. موقت

[خادمه زینب کبری(س)]

اهمیت ازدواج
باریتعالی همه موجودات عالم را اعم از انسان ها، حیوانات و گیاهان به صورت زوج، نر و ماده، آفریده است. و هیچ موجودی به صورت تنها و مجرد به وجود نیامده است. (1)
به همین دلیل و بنابر حکم غریزه و فطرت زنان و مردان تأهل را انتخاب نموده و از تنهایی گریزانند.
بدین جهت همان گونه که در بخش قبل متذكر شدیم، زن و مرد برای رشد، ترقی و تکامل در راه سعادت ازدواج می کنند تا هم به فرامین الهی گردن نهاده و از ائمه اطهار الگو بگیرند و هم از مزایای ازدواج بهره مند گردند.
ص: 29

---

1- ملک محمودی، امیر، راهنمای ازدواج، نشر: منشور وحی، چاپ بیست و چهارم ص 22.
اهمیت و ضرورت ازدواج سعادتمندانه
تشکیل خانواده از نظر اسلام، بسیار اهمیت دارد زیرا سنگ اول بنای حیات و جامعه است و هرگونه اقدام و رشد اجتماعی در سایه آن حاصل می شود.
خانواده عامل ثبات و سازش اجتماعی است و سعادت جامعه تا حدود زیادی در گرو آن است.
خانواده کانونی است که در آن ارزش های اخلاقی، باورهای دینی و معیارهای اجتماعی از نسلی به نسل دیگر انتقال می یابد و زمینه ی رشد عاطفی و تربیت اخلاقی و اجتماعی اعضای خانواده فراهم می گردد.
خانواده ها، به مثابه ی اصلی ترین پایگاه های رشد و شکوفایی شخصیت و پرورش مهارت های اجتماعی کودکان و نوجوانان، اساسی ترین سهم را در سلامت و اعتلای جوامع بشری بر عهده دارند و بخش بزرگی از شکل گیری شخصیت، تبلور رفتارهای اجتماعی و تعاملات بین فردی و مسئولیت پذیری انسانها حاصل چگونگی بازخوردها، بینشها و تجارب آنان در زندگی خانوادگی است.
بنابراین از طریق ازدواج و تشکیل خانواده، همدلی و همدمی پدید آمده و انزواجویی و گریز از حیات از میان می رود.
بر اثر آن سازندگی و خلاقیت پدید می آید و آدمی با تشکیل خانواده، به حقیقت وظیفه مهم و خطیر خود، که همان پیشرفت مدنیت و فرهنگ بشری است، نائل می شود. (1)
ص: 30

---

1- همان منبع ص 23.

[خادمه زینب کبری(س)]

ضرورت ازدواج از دیدگاه آیات الهی
اشاره
ضرورت و اهمیت ازدواج بر پایه های زیر استوار است:
1.پاسخ به ندای فطرت
بی گمان، غریزه جنسی، غریزهای نیرومند و ریشه دار است که براساس نظام حکیمانه الهی در نهاد بشر قرار گرفته است.
به طور طبیعی هر دختر و پسری که به حد بلوغ و رشد رسیده باشد، یک کشش باطنی به جنس مخالف در خود احساس می کند که این کشش و جاذبه نهان و ناپیدا با گذشت زمان و بارور شدن توان جوانی، به تدریج تمایلی شدید می گردد تا آنجا که به صورت ناخواسته ای حتمی و ضروری خودنمایی می کند؛ تنها راهی که می تواند به همه خواسته های جنسی مرد و زن پاسخ مناسب دهد و روح پر التهاب آنان را کاملا معتدل و آرام سازد ازدواج است. (1)
قرآن کریم می فرماید:
(وَتَذَرُونَ مَا خَلَقَ لَكُمْ رَبُّكُمْ مِنْ أَزْوَاجِكُمْ)(2)
«و (آيا) همسرانی را که خدا برای شما آفریده است رها می سازید؟»
ص: 31

---

1- انوار درخشان، حسینی همدانی، ج 4 ص 294 و بیان در علوم و مسائل کلی قرآن هاشم زاده، هریسی ص 101، حسین زاده، محمدرضا، ازدواج و خانواده ص 22.
2- سوره شعرا، آیه 166.
از این آیه و مانند آن برمی آید که زن و مرد برای یکدیگر خلق شده اند. از این رو آنها گرایش باطنی نسبت به یکدیگر دارند بنابراین ازدواج و تشکیل خانواده ریشه در فطرت انسان دارد.(1)(2)

[خادمه زینب کبری(س)]

2.تکامل

بی گمان، انسان موجودی تکامل طلب است و از سویی نحوه آفرینش او به گونه ای است که دو جنس زن و مرد، مکمل و مایه شکوفایی و نشاط و پرورش معنوی یکدیگرند، تا آنجا که هر یک بدون دیگری ناقص است، یعنی دو جنس مخالف از نظر روحی و جسمی، به یکدیگر نیازمند هستند. خداوند در این باره می فرماید:
(هُنَّ لِبَاسٌ لَكُمْ وَأَنْتُمْ لِبَاسٌ لَهُنَّ) (3)
« آنان {زنان} برای شما لباسی هستند و شما {نیز} برای آنان لباسی هستید.»
همان گونه که لباس، انسان را از سرما و گرما حفظ کرده، زشتیها و عیوب او را می پوشاند و زینتی برای تن آدمی است، دو همسر نیز در زندگی زناشویی باید مکمل یکدیگر باشند.(4)
ص: 32

---

1- الميزان، ترجمه موسوی همدانی، ج 15 ص 436.
2- حسین زاده، محمدرضا، ازدواج و خانواده، نشر: جمال، چاپ اول ص 22
3- سوره بقره، آیه 187
4- ر.ک به تفسیر نمونه، ج 1 ص 650؛ جوانان و انتخاب همسر، علی اکبر مظاهری، پرتویی از قرآن، سید محمد طالقانی، ج 2 ص 139؛ انوار درخشان، حسینی همدانی، ج 7 ص 140.
این تعبیر زیبای قرآن و در نهایت ارتباط معنوی مرد و زن و نزدیکی آنها به یکدیگر و همچنین برابری هر دو را در این موارد، به خوبی آشکار می سازد. (1)

[خادمه زینب کبری(س)]

3. سنت آفرينش

موجودات عالم به صورت زوج، نر و ماده، وجود دارند. قرآن کریم در آیات فراوانی این سنت را به عنوان، قانون آفرینش بیان کرده است.
«پاک و منزه است خدایی که همه ممکنات عالم را جفت آفریده چه از نباتات و چه از نفوس بشر و دیگر مخلوقات، که شما از آن آگاه نیستید.»(2) از آیات دیگری زوجیت انسانها به عنوان قانون آفرینش بیان شده است:
«و خدا از جنس خودتان برای شما جفت آفرید و از آن جفتها پسران و دختران و دامادان و نوادگان برای شما خلق فرمود و از نعمت های پاکیزه لذيذ روزی داد. آیا مردم باز به باطل می روند و به نعمت خدا کافر می شوند؟»

[خادمه زینب کبری(س)]

4.طبيعت اجتماعی

با توجه به اینکه انسان اصالتا موجودی اجتماعی است، نخستین و مهم ترین بستر فعلیت یافتن این ویژگی در انسان، کانون مقدس خانواده است.
بی گمان، خانواده با پیمان ازدواج و پیوند مقدس زن و مرد پایه گذاری می شود، یعنی با «ازدواج» ستون اصلی و حیاتی ترین نهاد اجتماعی شکل می گیرد، نهادی که خواستگاه آن در ذات انسان است.
ص: 33

---

1- حسین زاده، محمدرضا، ازدواج و خانواده ص 22 و 23.
2- سوره یس، آیه 36.
خداوند متعال نیز در این رابطه در قرآن کریم می فرماید:
(وَمِنْ آيَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْوَاجًا لِتَسْكُنُوا) (1)
«و از نشانه های او این که همسرانی از جنس خودتان برای شما آفرید، تا در کنار آنان آرامش یابید.»

[خادمه زینب کبری(س)]

5. نياز بدیهی

ازدواج، از جمله اموری است که در همه جوامع از بدیهیات است و سيره و عملی همه مردم، با هر دین و آیین است؛ زیرا اساس ازدواج، میل و نیاز طبیعی، روحی و زیستی مرد و زن نسبت به یکدیگر است و در بیان ضرورت آن به آیه و حدیثی نیاز نیست.(2)
امام رضا علیه السلام فرمود:
«اگر درباره ازدواج آیه ای محکم و سنتی پیروی شده از رسول خدا صلی الله علیه و آله هم نبود، موضوع نیکی به خویشاوندان و انس با بیگانه که خداوند در این امر و قرار داده است، انگیزه ای بود که خردمندی صاحب دل به ازدواج رغبت کند و عاقل درست اندیش برای آن بشتابد.»(3)(4)
ص: 34

---

1- پرتویی از قرآن، سید محمود طالقانی، ج 2 ص 151؛ المیزان، ترجمه موسوی همدانی، ج 2 ص 493؛ ازدواج و خانواده، حسین زاده، محمدرضا ص 21
2- الميزان، ترجمه موسوی همدانی، ج 15 ص 20؛ ر.ک تفسیر علیین سیدعباس سیدکریمی ص 609، حسین زاده، محمدرضا، ازدواج و خانواده ص 23.
3- طبرسی مکارم الاخلاق ص 206؛ محمدی ری شهری، میزان الحکمة، ج 2 ص 1178
4- حسین زاده، محمدرضا، ازدواج و خانواده ص 23.

[خادمه زینب کبری(س)]

ضرورت ازدواج از دیدگاه راهبران مذهبی
اشاره
پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و ائمه اطهار علیهم السلام اهمیت ویژه ای برای ازدواج قائل شده اند و در احادیث متواتری مسلمانان را به این امر مهم تشویق نموده اند:
1.ازدواج سنت پیامبرصلی الله علیه و آله
یکی از ضرورت های ازدواج دستور مؤکد پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله است که آن را سنت خویش نامیده و طی احادیث متواتر به آن امر فرموده؛ بنابراین از احادیث فراوان معصومین علیهم السلام درباره این اصل مهم معلوم می گردد که بعد معنوی آن بسیار حائز اهمیت است.
حضرت علی علیه السلام در گفتاری فرمود:
«ازدواج کنید؛ زیرا رسول خدا صلی الله علیه و آله فراوان می فرمود: هر که دوست دارد از سنت من پیروی کند، ازدواج نماید؛ زیرا ازدواج سنت من است.» (1)
2.ترک ازدواج
عدم تأهل در سنین بالا از منظر بزرگان دین مطرود است، بنابراین باید ازدواج به شیوه صحیح انجام گرفته و در زمان مناسب به وقوع بپیوندد، در غیر این صورت نه تنها دردی را درمان نمی کند بلکه خانمان برانداز است.

[خادمه زینب کبری(س)]

الف) امام رضا علیه السلام می فرماید:
«زنی به امام باقر علیه السلام عرض کرد: خدایت نیکو گرداند، من زنی تارک دنیا هستم. حضرت فرمود: منظورت از ترک دنیا چیست؟ عرض کرد: نمی خواهم
ص: 35

---

1- لبحارالانوار، 93 / 220 ، برگرفته از محمدی ری شهری، میزان الحکمة، ج 5 ص 2249.
هرگز ازدواج کنم. حضرت پرسید: چرا؟ عرض کرد: دنبال کسب فضیلت هستم. حضرت فرمود: دست بردار، اگر در این کار فضیلتی بود، فاطمه از تو سزاوارتر به آن بود. هیچ کس نیست که در فضیلت بر او سبقت گیرد.» (1)
ب) پیامبر خدا صلی الله علیه و آله از مردی به نام عكاف پرسید: آیا همسر داری؟
عرض کرد: خیر ای رسول خدا.
پرسید: آیا کنیزی داری؟ عرض کرد: نه، ای فرستاده خدا.
پرسید: آیا توان مالی داری؟ عرض کرد: آری.
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: ازدواج کن وگرنه از گناهکاران هستی!(2)
3. تشويق به ازدواج
اسلام ازدواج موفقیت آمیز را دوست داشتنی و گرانبها توصیف نموده و به آن بها داده است. چرا که ویژگی های فراوانی داشته و موجب خوشبختی است.(3)
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود: در اسلام هیچ بنایی ساخته نشده که نزد خدای عزوجل محبوب تر و ارجمندتر از ازدواج باشد.(4)

[خادمه زینب کبری(س)]

4. حفظ نصف دين

حفظ نصف دین به واسطه زندگی زناشویی اهمیت والا و جایگاه ویژه ازدواج را به ما نشان میدهد که به سادگی از آن نباید گذشت.
ص: 36

---

1- البحارالأنوار، 130، 219، 13، برگرفته از محمدی ری شهری، میزان الحکمة، ج 5 ص 2253
2- البحار الانوار، 27 / 221 ، برگرفته از محمدی ری شهری، میزان الحکمة، ج 5 ص 2253
3- به بخش سوم مراجعه شود.
4- المحجة البيضاء، 53 / 3 ، محمدی ری شهری، میزان الحکمة، ج 5 ص 2249.
پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله می فرماید:
«هر که زن بگیرد یک نیمه ایمان خویش را کامل کرده از خدا درباره نیم دیگر بترسد.» (1)