دوازده مادر: نگاهی به زندگی مادران اهل‌بیت علیهم السلام

[اشک مهتاب*خادمه فاطمه زهرا(س)تا ابدالدهر*]

[اشک مهتاب*خادمه فاطمه زهرا(س)تا ابدالدهر*]

بِسمِ اللَّهِ الرَّحمَنِ الرَّحِيمِ

ما همواره بايد خدا را شكر كنيم كه دل هاى ما را آكنده از عشق محمّد(صلى الله عليه وآله)و عشق خاندان او قرار داده، به راستى كه اين نعمت، سرآمد همه نعمت هاست، اين عشق آسمانى همان چيزى است كه به زندگى ما، معنا مى دهد و هويّت ما را شكل مى دهد و در سايه سار اين عشق آسمانى ما در ساحل آرامش نشسته ايم و معناى زندگى را يافته ايم، در حالى كه مى بينيم ديگران در دردِ بى معنايى زندگى مى سوزند و راه به جايى هم نمى برند.
مدّتى قبل در فكر فرو رفته بودم و از خودم مى پرسيدم: چرا ما به مادران آنان كمتر توسّل پيدا مى كنيم؟ چرا نام مادران آسمانى، كمتر در ميان ما رواج دارد؟ چرا از زندگى آنان كمتر مى دانيم؟ آن روز كه اين سؤال ها را از خود پرسيدم فهميدم كه من هم رسالت خود را انجام نداده ام، پس حس شرمسارى همه وجود مرا گرفت، با خود گفتم: بعد از سال ها نويسندگى، چرا كتابى درباره مادران اهل بيت(عليهم السلام) ننوشته ام؟
همان شب بود كه قلم در دست گرفتم و شروع به نوشتن كردم، اكنون خدا
ص: 3
را شكر مى كنم كه اين خجالت و شرمسارى، مدّت زيادى طول نكشيد و اكنون اين كتاب، مهمان دست هاى مهربان شماست.
اعتراف مى كنم اين كتاب، گام اوّل است، شما بايد به ميدان بياييد و ايده «زنده كردن ياد دوازده مادر» را تبديل به فرهنگى عمومى كنيد. پيشاپيش دست همه شما را مى بوسم زيرا باور دارم شما در اين مسير كارى خواهيد كرد كارستان!
مهدى خدّاميان
دى ماه سال 1399 هجرى شمسى
ص: 4

[اشک مهتاب*خادمه فاطمه زهرا(س)تا ابدالدهر*]

اميدى تازه
وقتى بر دستان تو بوسه مى زنم جانم زنده مى شود، در كنار تو، احساس آرامش و خوشبختى مى كنم. امروز روز مادر است و من كنار تو نشسته ام و تو برايم سخن مى گويى، صداىِ تو، زيباترين صداى زندگى من است و حس غريبى به من مى دهد كه نمى توانم آن را بازگو كنم.
تو برايم جلوه بهار هستى و وسعت آسمان را برايم به تصوير مى كشى! اى كه نامت برتر از همه كلمات است...
* * *

[اشک مهتاب*خادمه فاطمه زهرا(س)تا ابدالدهر*]

مادر! من چقدر محتاج آنم كه به چهره تو نگاه كنم، زيرا هيچ عبادتى برتر از آن نيست، شنيده ام كه پيامبر در جمع يارانش چنين فرمود: «وقتى فرزندى به چهره پدر و مادرش با محبّت نگاه كند، خدا براى هر نگاه او، ثواب يك حجّ مى نويسد». كسانى كه اين سخن را شنيدند تعجّب كردند،
ص: 5
آخر چگونه چنين چيزى ممكن است؟ يكى پرسيد: «اى رسول خدا! اگر فرزندى در يك روز، صد بار به صورت پدر و مادر خود نگاه كند، آيا خدا به او ثواب صد حجّ مى دهد؟»، جواب پيامبر چنين بود: «آرى».(1)
پيامبر آن روز به همه ياد داد كه چگونه مى توان به خدا نزديك شد و پلّه هاى كمال و معنويت را پيمود.
مادر! برايم سخن بگو! امروز روز توست، روز مادر! روزى كه من بايد بيشتر به تو احترام بگذارم، آرى، امروز روز ولادت حضرت فاطمه(عليها السلام) است، همان كسى كه بهترين مادر بود، همان كسى كه تاريخ تشيّع وامدار اوست. «أشهَدُ اَنَّ عليّاً وَلىّ الله»، هر كس در هر جاى جهان اين جمله را مى گويد وامدار اوست، او مادر مهربان مكتب تشيّع است...

[اشک مهتاب*خادمه فاطمه زهرا(س)تا ابدالدهر*]

* * *
اكنون برايم سخن مى گويى و من به سخنت گوش مى دهم: پسرم! من چقدر خوشحال مى شوم كه مى بينم عشقِ به فاطمه(عليها السلام) در وجود تو ريشه دوانده است، چقدر دعا كردم كه تو بتوانى براى مكتب تشيّع بنويسى، اين را بدان كه اهل بيت(عليهم السلام)به هر كسى اجازه نمى دهند كه براى آنان بنويسد، تو بايد همواره از خدا بخواهى توفيق نوكرى اين آستان را از تو نگيرد!پسرم! مى دانم كه مدّتى است گرفتار شده اى، نگاه به چهره ات كه مى كنم مى فهمم كه غصه اى به دلت است. گرفتارى تو اين است كه قلم تو قفل شده است و ديگر نمى توانى بنويسى. پسرم! بعد از اين كه تعدادى كتاب نوشتى نزديك بود كه دچار غرور شوى! براى همين از تو توفيق نوشتن را
ص: 6

---

1- . ابن عبّاس قال: «قال رسول الله(ص): ما ولد بارّ نظر إلى أبويه برحمة ، إلاّ كان له بكلّ نظرة حجّة مبرورة، فقالوا: يا رسول الله وإن نظر في كلّ يوم مئة نظرة؟ قال: نعم، الله أكبر وأطيب»: الأمالي للطوسي ص 307، بحار الأنوار ج 71 ص 73.
گرفته اند تا به درد غرور و خودبينى گرفتار نشوى، هيچ چيز بدتر از خودبينى نيست، من چقدر براى تو دعا كرده ام و خدا را شكر كه تو را از پليدى خودبينى دور كرده اند.

[اشک مهتاب*خادمه فاطمه زهرا(س)تا ابدالدهر*]

* * *
مادر! سخنان تو اميدى تازه در دلم نشاند و راه را به من نشان داد، از تو مى خواهم باز هم برايم سخن بگويى! تو از دردِ جانكاهى كه گرفتارش شده بودم باخبر بودى و مى دانستى كه اين روزها چقدر بر من سخت گذشته است، نوشتن، هويّت من است، وقتى كه نمى توانم بنويسم مانند كسى مى شوم كه هويّت خود را از دست داده و خودش را گم كرده است، من نمى دانم الان بايد چه كنم؟ مدت هاست كه درها به روى من بسته شده است، گرفتار شده ام! نمى دانم چه كنم تا بار ديگر اهل بيت(عليهم السلام) به من نظر مهربانى كنند...

[اشک مهتاب*خادمه فاطمه زهرا(س)تا ابدالدهر*]

* * *
پسرم! اگر كسى خواسته اى از تو داشته باشد و بخواهد كارى كند كه تو آن را بپذيرى مى دانى بايد چه كند؟ بهترين راه اين است كه از من كه مادر تو هستم بخواهد تا با تو سخن بگويم، آن وقت است كه تو خواسته او را قبول مى كنى چون مرا واسطه خود قرار داده است، هر پسرى تلاش مى كند كه روى مادرش را زمين نگذارد، هر پسرى تا آنجا كه ممكن است سخن مادرش را قبول مى كند. به اين مثالى كه براى تو زدم خوب دقّت كن! اگر مى خواهى اهل بيت(عليهم السلام) به تو نظر مهربانى كنند به مادران آنان توسّل پيدا
ص: 7
كن! از مادران آنان بخواه و آنان را واسطه قرار بده، اميد داشته باش كه به حاجت خود مى رسى.

[اشک مهتاب*خادمه فاطمه زهرا(س)تا ابدالدهر*]

اگر به جامعه نگاه كنى مى بينى كه مردم خيلى كم به ياد مادران اهل بيت(عليهم السلام)هستند در حالى كه آن مادران، نزد خدا مقامى بس بزرگ دارند، مادرِ امام شدن، شايستگى زيادى مى خواهد، آنان بهترين زنان روزگار خود بوده اند و شايستگى آن را پيدا كردند كه امام معصوم را در دامن خود پرورش دهند. به جاست اگر بگوييم آنان شاهكار آفرينش هستند!
دقّت كن به راستى چقدر مردم با «سُوسن» آشنا هستند؟ همان بانوى بزرگوارى كه مادر امام حسن عسكرى(عليه السلام)است، او مادربزرگ امام زمان است و در روزگارى كه فتنه بر پا شد نقش مهمى در هدايت جامعه شيعه به عهده گرفت. ما چقدر كم اين بانوى بزرگوار را مى شناسيم در حالىكه امام زمان(عليه السلام)به او علاقه زيادى دارد و چقدر خوب است ما از «سُوسن» بخواهيم تا واسطه ما و نوه اش امام زمان(عليه السلام)بشود، تو تا به حال چند نفر را ديده اى كه به آن بانوى گرامى متوسّل بشوند؟ جامعه ما از مادران اهل بيت(عليهم السلام) شناخت زيادى ندارد. من چقدر غصّه مى خورم وقتى مى بينم جوانان شيعه نام بازيگران صدا و سيما را به خوبى حفظ هستند و درباره زندگى آنان مى توانند سخن هاى زيادى بازگو كنند ولى مادران اهل بيت(عليهم السلام)اين قدر غريب و ناشناخته هستند.
پسرم! مگر تو نمى خواستى قفل قلمت باز شود، خوب. امروز كه روز مادر است قلم در دست بگير و كتابى درباره مادران اهل بيت(عليهم السلام) بنويس! كار را از
ص: 8
همين امروز شروع كن! يقين داشته باش كه اين كار باعث خشنودى همه اهل بيت(عليهم السلام) خواهد شد، آن مادران مهربان را واسطه قرار بده و حاجت خود را بخواه، اين بهترين راه توسّل است، اگر كار تو با اخلاص همراه باشد مى تواند جوانان شيعه را با حقيقتى بزرگ آشنا سازد، به اميد روزى كه توسّل به آن مادران، تبديل به فرهنگ عمومى در ميان شيعيان بشود و در كتاب خودت اين نكته را هم يادآور شو كه وقتى شيعيان به آن مادران توسّل پيدا مى كنند اولين حاجت آنان، ظهور امام زمان(عليه السلام) باشد...
ص: 9

[اشک مهتاب*خادمه فاطمه زهرا(س)تا ابدالدهر*]

راز توسّل
من مطالعه را آغاز مى كنم، براى نوشتنِ كتاب، بايد سختى كشيد، ساعت ها مطالعه كرد، با بزرگان سخن گفت و از سخن آنان بهره برد، من اين مسير را مى خواهم بپيمايم...
خدمت يكى از بزرگان مى رسم، ماجرا را براى او بازگو مى كنم، او برايم مى گويد كه گاهى توسّل به مادر امامان زودتر از توسّل به خودِ امامان جواب مى دهد، او برايم مى گويد: افراد زيادى را مى شناسد كه با توسّل به نجمه(عليها السلام)زودتر به حاجت خود رسيده اند، «نجمه» مادر امام رضا(عليه السلام)است.
شخصى حاجت مهمى داشت، او مدّتى به حرم امام رضا(عليه السلام) رفت و در آنجا دعا كرد ولى به حاجت خود نرسيد، گويا مصلحت بر آن بوده است كه او ديرتر به حاجت خود برسد، او خيلى براى رسيدن به حاجت خود عجله داشت، پس به نجمه(عليها السلام) توسّل پيدا كرد و سريع به حاجت خود رسيد.
ص: 10
به راستى چه رازى در ميان است كه گاهى توسّل به مادر امام زودتر جواب مى دهد؟ رمز و راز آن را اين گونه مى توان بازگو كرد: امام رضا(عليه السلام)همانند خورشيدى است كه همه دنيا را روشن كرده است، همه مردم، عظمت آن حضرت را مى شناسند، امّا خيلى ها مقام «نجمه» را نمى شناسند، وقتى من به «نجمه» توسّل پيدا مى كنم خداوند اراده مى كند تا حاجت مرا زودتر برآورده كند تا من مقام آن بانو را بيشتر بشناسم.
آرى، وقتى من به حاجت خود مى رسم ماجرا را براى فرزندان و دوستان خود تعريف مى كنم و اين گونه است كه مقام آن بانو بيشتر آشكار مى شود، در ميان شيعيان، مقام امام رضا(عليه السلام) نيازى به معرفى ندارد، همه مقام و عظمت او را مى شناسند، ولى نجمه را خيلى ها نمى شناسند، اينجاست كه مصلحت خدا بر آن قرار مى گيرد كه حاجت مرا بدهد تا زمينه معرفى بيشتر آن بانو فراهم گردد. آنچه درباره نجمه(عليها السلام) گفتم درباره همه مادران اهل بيت(عليهم السلام)صدق مى كند. دقّت به اين نكته مى تواند ما را به توسّل بيشتر به آن مادران مهربان رهنمون سازد.

[اشک مهتاب*خادمه فاطمه زهرا(س)تا ابدالدهر*]

* * *
در اين كتاب مى خواهم از مادران اهل بيت(عليهم السلام) سخن بگويم تا توسّل به آنان تبديل به فرهنگ عمومى در ميان شيعيان شود، هدف من اين است، آرمانى بزرگ در سر دارم، قدم اوّل را برمى دارم، وقتى اين كتاب نوشته شد و در اختيار مشتاقان قرار گرفت، هر كسى به سهم خود،آن طور كه مى تواند به ميدان خواهد آمد و گوشه اى از كار را به عهده خواهد گرفت، روزى
ص: 11
خواهد آمد كه در هر كوى و برزن، نام و ياد آن مادران مهربان جلوه گر خواهد شد و شيعيان بيش از پيش، ياد آنان را گرامى خواهند داشت و به آنان توسّل پيدا خواهند كرد. روزى مى آيد كه نام آن مادران، زينت بخش مجالس باشد، من روزى را مى بينم كه در مجالس روضه بر روى پرچمى زيبا، نام آنان جلوه نمايى خواهد كرد و مشتاقان به آن پرچم تبرّك خواهند جُست.
اكنون كه روشن شد هدف من، پر رنگ كردن توسّل و تبرّك به آن مادران است، پس لازم است در همين جا درباره توسّل و تبرّك بيشتر سخن بگويم و خاطره اى مهم را بازگو كنم:
چند سال قبل كه به «مدينه» رفته بودم، بعد از زيارت حرم پيامبر به سوى قبرستان بقيع رفتم، صورتم را به پنجره هاى بقيع گذاشتم و اشكم جارى شد. قبر امام حسن، امام سجّاد، امام باقر و امام صادق(عليهم السلام) در چند قدمى من بود، در حال و هواى خودم بودم و آرام آرام زمزمه مى كردم: «سلام بر شما اى فرزندان رسول خدا! من رو به شما نموده ام و شما را در درگاه خدا وسيله قرار داده ام و دست توسّل به عنايت شما زده ام».
صدايى توجّه مرا به خود جلب كرد، جوانى چفيه قرمزى به سر داشت به سمت من آمد و با تندى با من سخن گفت، او اعتقاد داشت توسّل و تبرّك، كار غطلى است.
من براى او توضيح دادم كه اگر من به اين قبرها احترام مى گذارم به اين دليل است كه پيامبر به ما دستور داده است تا فرزندان او را دوست داشته
ص: 12
باشيم. من اين گونه عشق و علاقه خود را به فرزندان پيامبر نشان مى دهم و ما آن ها را بندگان خدا مى دانيم.
آن جوان به من گفت: چرا تو صورت خود را بر اين پنجره ها گذاشته اى؟ اين كار غلط است، آن وقت بود كه من به ياد آيه اى از قرآن افتادم. آنجا كه وقتى برادران يوسف به مصر مى آيند و برادر خود را مى شناسند يوسف به آن ها مى گويد: «پيراهن مرا نزد پدرم ببريد تا آن را به چشمان خود بكشد كه او به اذن خدا بينا خواهد شد».
من به آن جوان گفتم: آيا قبول دارى كه وقتى يعقوب(عليه السلام) آن پيراهن را بر چشم خود گذاشت بينا شد؟ او گفت: آرى، قرآن به اين نكته اشاره مى كند. گفتم: چرا يوسف پيراهن خود را فرستاد؟ حتماً در اين پيراهن اثرى بوده است، در حالى كه خدا مى توانست بدون پيراهن هم چشمان يعقوب(عليه السلام) را بينا كند. قرآن گواهى مى دهد كه پيراهن يوسف(عليه السلام) به اذن خدا شفا مى دهد. چطور وقتى يعقوب(عليه السلام) پيراهنى را به صورت مى كشد و شفا مى گيرد، مُشرك نيست; امّا اگر من بخواهم به قبر فرزندان پيامبر تبرّك بجويم، مُشرك شده ام!قرآن در سوره يوسف، آيه 98 مى گويد: «وقتى پيراهن يوسف را بر چهره يعقوب(عليه السلام) انداختند، يعقوب(عليه السلام) بينا شد».
وقتى يعقوب(عليه السلام) چشمش با پيراهن يوسف شفا گرفت، پس خدا شفا را در اين پيراهن قرار داده است. اين همان تبرّكى است كه من به آن اعتقاد دارم. اگر من در اين نيمه شب اينجا ايستاده ام، براى اين است كه اينجا قبر
ص: 13
عزيزان پيامبر است و خود خدا به من دستور داده است كه خاندان پيامبر خويش را دوست بدارم.
آن جوان به سخنان من گوش مى داد، فرصت را غنيمت شمردم و به او گفتم: «اگر تو باور دارى توسّل، شرك است پس بايد خليفه دوّم (عُمَر) را نيز مشرك بدانى»، او با تعجّب گفت: «اين چه حرفى است كه مى زنى؟»، من پاسخ دادم: «در كتاب صحيح بخارى كه معتبرترين كتاب شماست چنين آمده است: يك سال در مدينه خشكسالى شد، عمر چنين دست به دعا برداشت: «خدايا! ما به عموىِ پيامبر توسّل پيدا مى كنيم، پس باران براى ما بفرست!».