پرتوی از عظمت امام حسین علیه السلام

[طهورا*کنیز فاطمه زهرا(س)*]

يك اتّصال واقعي روحي، و همفكري تمام عيار و يگانگي خالص لازم است تا پيغمبر(صلی الله علیه وآله) آن را اين گونه شرح دهد جمله «أَنا سِلْمٌ لِمَنْ سَالَمْتُمْ وَحَرْبٌ لِمَنْ حَارَبْتُمْ» صريح است در اينكه طرز تفكّر و سلوك و روش آنها با وضع سلوك و روش
ص: 36

---

1- . خوارزمي، المناقب، ص63؛ رزندي، نظم دررالسّمطين، ص100؛ متّقي هندي، کنزالعمّال، ج12، ص101؛ قندوزي، ينابيع المودة، ج1، ص322؛ ج2، ص334، 443.
2- . ابن ماجه قزوینی، سنن، ج1، ص52؛ ترمذي، سنن، ج5، ص360 (باب ما جاء فی فضل فاطمه).
پيغمبر(صلی الله علیه وآله)يكي است، و هيچ گونه فرق و تفاوتي ندارد، كردار و رفتار و جنگ و صلح آنها دقيقاً همان كردار و رفتار و جنگ و صلح رسول خدا(صلی الله علیه وآله) است.
ما وقتي اين اخبار را مطالعه ميكنيم، و از شدّت علاقه و دوستي پيامبر(صلی الله علیه وآله) به امام حسين(علیه السلام) آگاه ميشويم، نبايد فراموش كنيم كه گوينده اين كلمات و الفاظ، پيغمبر خداست، و او كسي است كه در دوره زندگاني با گزاف گويي و سخنان دور از حقيقت و مدح بيجا مبارزه داشت؛ سخنان و كارهايش براي بشر حجّت و قانون و شريعت بوده و آنچه فرموده ترجمان حقيقت است.
پيامبر اعظم(صلی الله علیه وآله) غير از فاطمه(علیها السلام) دختران ديگر، و غير از علي(علیه السلام) نيز عموزادهها و خويشاوندان بسياري داشت، پس چرا اين همه اظهار علاقه و محبّت، مخصوص به فاطمه و علي و فرزندان آنها شد؟ و چرا پيغمبر(صلی الله علیه وآله) از همه كسان و اصحاب خود، آنها را برگزيد؟
براي اينكه اين چهار تن نماينده صفات، روحيات، اخلاق و كمالات او بودند.
براي يك نفر مسلمان مؤمن بهترين معرّف عظمت امام حسين(علیه السلام) همين سخنان پيغمبر(صلی الله علیه وآله) است.

[طهورا*کنیز فاطمه زهرا(س)*]

ازجمله احاديثي كه از اين دوستي و علاقه پيغمبر(صلی الله علیه وآله) حكايت ميكند. حديث «يعلي بن مرّه»(1) است كه در خدمت پيغمبر(صلی الله علیه وآله) به مجلس ميهماني كه به آن دعوت شده بودند ميرفتند، ناگاه به حسين(علیه السلام) برخورد كردند كه در كوچه بازي ميكرد.پيغمبر(صلی الله علیه وآله) جلو همراهان رفت، و دست هاي خود را گشود (بغل باز كرد) كودك از اين سوي به آن سوي ميگريخت، و پيغمبر(صلی الله علیه وآله) او را ميخندانيد تا وي را گرفت، پس يك دستش را زير چانه حسين و دست ديگرش را پشت سر او گذارد، و او را بوسيد و فرمود:
ص: 37

---

1- . ابن ماجه قزوینی، سنن، ج1، ص51؛ ترمذی، سنن، ج5، ص324؛ بغوی، مصابیح السنه، ج2، ص459؛ ابن طلحه شافعی، مطالب السّؤول، ص377؛ ابن اثیر جزری، اسدالغابه، ج2، ص19؛ ج5، ص130.
«حُسَيْنٌ مِنِّي وَأَنَا مِنْ حُسَيْنٍ أَحَبَّ اللهُ مَنْ أَحَبَّ حُسَيْناً، حُسَيْنٌ سِبْطٌ مِنَ الْأَسْبَاطِ»؛
«حسين از من است، و من از حسينم؛ هرکس حسين را دوست بدارد خدا او را دوست مي دارد؛ حسين نواده اي از نوادگان است».

[طهورا*کنیز فاطمه زهرا(س)*]

و نيز همين حديث را بخاري،(1) ترمذي،(2) ابن ماجه(3) و حاكم(4) به اين لفظ روايت كرده اند:
«حُسَيْنٌ مِنِّي وَأَنَا مِنْهُ أَحَبَّ اللهُ مَنْ أَحَبَّ حُسَيْناً، اَلْحَسَنُ وَالْحُسَيْنُ سِبْطَانِ مِنَ الْأَسْباطِ».
«شرباصي» بعد از اينكه از قاموس نقل كرده كه:
«حُسَيْنٌ سِبْطٌ مِنَ الْأَسْبَاطِ: اُمَّةٌ مِنَ الْاُمَمِ».
ميگويد: معناي «سبط»، جماعت و قبيله است، و شايد معناي حديث اين باشد كه حسين در رفعت و بلندي مقام، مرتبه يك امّت را دارد؛ يا اينكه اجر و ثواب او مثل اجر يك امّت است براي عظمت فضيلت و عظمت كاري كه از او صادر شد.(5)مسلم و ابن عبدالبرّ و شبلنجي از ابوهريره روايت ميكنند كه پيغمبر(صلی الله علیه وآله) در حقّ حسن و حسين(علیهما السلام) فرمود:
«اَللَّهُمَّ إِنِّي اُحِبُّهُمَا فَأَحِبَّهُمَا وَأَحِبَّ مَنْ يُحِبُّهُمَا»؛(6)
ص: 38

---

1- .[1] بخاري، الادب المفرد، ص85؛ همو، التاریخ الکبیر، ج8، ص414 - 415.
2- . ترمذي، سنن، ج5، ص324.
3- . ابن ماجه قزوینی، سنن، ج1، ص 51.
4- . حاکم نيشابوري، المستدرک، ج3، ص177.
5- . شرباصي، حفيدةالرسول، ص40.
6- . مسلم نیشابوری، صحیح، ج7، ص129؛ ابن عبدالبر، الاستيعاب، ج1، ص391؛ شبلنجی، نورالابصار، ص268.
«خدايا من آن دو را دوست ميدارم پس (تو نيز) آنها را دوست بدار، و هركس كه آنها را دوست بدارد دوست بدار».
بغوي، ترمذي،(1) ابن اثير،(2) نسائي،(3) ابن حجر عسقلانی،(4) و سيد احمد زيني(5)

[طهورا*کنیز فاطمه زهرا(س)*]

از اُسامه روايت كرده اند كه گفت: يك شب در خانه پيغمبر(صلی الله علیه وآله) براي عرض حاجتي رفتم پيغمبر(صلی الله علیه وآله) بيرون آمد درحالي كه چيزي را در عباي خود پيچيده بود كه من ندانستم چيست، چون حاجتم را به عرض رساندم پرسيدم اين چيست كه عبا بر آن پيچيدهاي؟ عبا را به يك سو كرد، حسن و حسين را ديدم؛ فرمود:
«هَذَانِ ابْنَايَ وَاِبْنَا ابْنَتِي اَللَّهُمَّ إِنِّي اُحِبُّهُمَا فَأَحِبَّهُمَا وَأَحِبَّ مَنْ يُحِبُّهُمَا»؛
«اين دو، پسران من و پسرهاي دخترم هستند. خدايا! من آنها را دوست ميدارم پس آنها را، دوست بدار و هركس که آنها را دوست بدارد دوست بدار».
و ترمذي از براء نقل كرده كه، فرمود:«اَللَّهُمَّ إِنِّي اُحِبُّهُمَا فَأَحِبَّهُمَا».(6)
ترمذي(7) و بغوي(8) از انس روايت كرده اند كه از پيغمبر(صلی الله علیه وآله) سؤال شد كدام يك از اهل بيت را بيشتر دوست ميداري؟
ص: 39

---

1- . ترمذي، سنن، ج5، ص322.
2- . ابن اثير جزري، اسدالغابه، ج2، ص11.
3- . نسائي، خصائص اميرالمؤمنين(علیه السلام)، ص123.
4- . ابن حجر عسقلانی، الاصابه، ج2، ص61.
5- . زینی دحلان، السیرة النبويه، ج3، ص313.
6- . ترمذي، سنن، ج5، ص322.
7- .[2] ترمذي، سنن، ج5، ص323.
8- . بغوي، مصابيح السنه، ج2، ص459.
فرمود: «حسن و حسين را».

[طهورا*کنیز فاطمه زهرا(س)*]

و سيوطي و مناوي نقل كرده اند كه، ميفرمود:
«أَحَبُّ أَهْلِ بَيْتي إِلَيَّ الْحَسَنُ وَالْحُسَيْنُ».(1)
و نيز ترمذي و بغوي از انس حديث كرده اند، كه پيغمبر(صلی الله علیه وآله) به فاطمه(علیها السلام) ميفرمود:
«اُدْعِي لِي إِبْنَيَّ فَيَشُمُّهُمَا وَيَضُمُّهُمَا إِلَيْهِ»؛(2)
«پسرهايم را صدايشان كن تا پيش من بيايند، پس آن دو را ميبویيد و به سينة خود ميچسبانيد».
احمد بن حنبل روايت كرده كه پيامبر(صلی الله علیه وآله) فرمود:
«اَللَّهُمَّ إِنِّي أُحِبُّ حُسَيْناً فَأَحِبَّهُ، وَأَحِبَّ مَنْ يُحِبُّهُ»؛(3)
«خدايا من حسين را دوست ميدارم، پس هركس او را دوست بدارد او را دوست بدار».
ابن ابي شيبه نيز از آن حضرت روايت كرده كه فرمود:
«اَللَّهُمَّ إِنّي اُحِبُّهُما فَأَحِبَّهُما وَأَبْغِضْ مَنْ يُبْغِضُهُما»؛(4)«خدايا! من حسن و حسين را دوست ميدارم، پس دوست بدار آنها را، و دشمن بدار هركسي را كه آنها را دشمن بدارد».
صبّان از ابوهريره روايت كرده كه، گفت:
ص: 40

---

1- . سيوطي، الجامع الصّغير، ج1، ص37. «محبوب ترين خاندانم نزد من حسن و حسين هستند».
2- . ترمذي، سنن، ج5، ص323.
3- . مناوی، كنوزالحقائق، ج1، ص44.
4- . ابن ابی شیبه کوفی، المصّنف، ج7، ص511 - 513؛ مناوی، كنوزالحقائق، ج1، ص44؛ قندوزی، ینابیع الموده، ج2، ص71.
رَأَيْتُ رَسُولَ اللهِ يَمْتَصُّ لُعَابَ الْحُسَيْنِ كَمَا يَمْتَصُّ الرَّجُلُ التَّمْرَةَ؛(1)
ديدم رسول خدا(صلی الله علیه وآله) را که آب دهان حسين را ميمكيد همان گونه كه کسي خرما را ميمكد.
محبّ الدين طبري از ابن بنت منيع و او نيز از يزيد بن ابي زياد حديث كرده كه گفت: پيغمبر(صلی الله علیه وآله)
از خانه عايشه بيرون آمد، پس بر خانه فاطمه(علیها السلام) عبور فرمود، صداي گريه حسين(علیه السلام) را شنيد فرمود:
«أَلَمْ تَعْلَمِي أَنَّ بُكَاءَهُ يُؤذِينِي»؛(2)
«آيا نميداني که گريه او مرا اذيّت ميكند».

[طهورا*کنیز فاطمه زهرا(س)*]

از اين گونه احاديث بسيار است كه براي نمونه آنچه نقل شد كفايت ميكند، و از اخبار ديگر كه در فصل هاي بعد ميآوريم نيز محبّت و شدّت علاقه و جوشش عاطفه پيغمبر(صلی الله علیه وآله) نسبت به حسين(علیه السلام) معلوم ميشود.
3- حسين(علیه السلام)، ريحانهݘ پيغمبر(صلی الله علیه وآله)

[طهورا*کنیز فاطمه زهرا(س)*]

گروه بسياري از محدّثين نامدار اهل سنّت از علي(علیه السلام)، ابن عمر، ابوهريره، سعيد بن راشد، و ابوبكره روايت كرده اند كه پيغمبر(صلی الله علیه وآله) فرمود: «حسن و حسين(علیهما السلام) دو ريحانه من از دنيا هستند»، و از اختلاف الفاظ حديث معلوم ميشود كه آن حضرت مكرّر اين مضمون را به الفاظ مختلف فرمودهاند؛ زيرا لفظ حديث در بعضي روايات:
«إِنَّ الْحَسَنَ وَالْحُسَيْنَ هُمَا رَيْحَانَتَايَ مِنَ الدُّنْيَا»؛(3)
ص: 41

---

1- . صبان، اسعاف الرّاغبين، ص155؛ نیز ر.ک: صالحی شامی، سبل الهدی و الرّشاد، ج11، ص72.
2- . طبري، ذخائرالعقبي، ص143.
3- . ترمذی، سنن، ج5، ص322؛ مناوی، کنوزالحقائق، ج1، ص63.
ميباشد، و در بعضي ديگر:
«اَلْوَلَدُ رَيْحَانَةٌ وَرَيْحَانَتَيَّ الْحَسَنُ وَالْحُسَيْنُ».(1)
است، و در حديث ديگر فرمود:
«إِنَّ ابْنَيَّ هَذَيْنِ رَيْحَانَتَايَ مِنَ الدُّنْيَا»؛(2)
«اين دو پسر من دو گل خوشبوي من از دنيا هستند».
و در جاي ديگر فرموده:
«هُمَا رَيْحَانَتَايَ مِنَ الدُّنْيَا».

[طهورا*کنیز فاطمه زهرا(س)*]

و به الفاظ ديگر نيز اين حديث نقل شده است.(3)سعيد بن راشد نقل كرده كه حسن و حسين(علیهما السلام) به سوي پيغمبر(صلی الله علیه وآله) ميدويدند، پيغمبر يكي از آنها را در يك بغل گرفت و ديگري را نيز در بغل ديگر گرفت، و فرمود:
«هَذَانِ رَيْحَانَتَايَ مِنَ الدُّنْيَا مَنْ أَحَبَّنِي فَلْيُحِبَّهُمَا»؛(4)
«اين دو، دو گل خوشبوي من از دنيا هستند هركس مرا دوست دارد بايد آن دو را دوست بدارد».
مناوي از ديلمي در فردوس الاخبار روايت كرده كه پيغمبر(صلی الله علیه وآله) به علي(علیه السلام) فرمود:
ص: 42

---

1- . متّقی هندی، کنزالعمّال، ج12، ص120؛ قندوزی، ینابیع الموده، ج2، ص84؛ مناوی، کنوزالحقائق، ج2، ص151.
2- . ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ج13، ص202؛ متّقی هندی، کنزالعمّال، ج13، ص667.
3- . بخاري، صحيح، ج4، ص217؛ ج7، ص74؛ ترمذي، سنن، ج5، ص322؛ ابن اثیر جزری، اسدالغابه، ج2، ص19؛ ابن حجر عسقلانی، الاصابه، ج2، ص68؛ بغوی، مصابيح السنه، ج2، ص459؛ مناوی، كنوزالحقائق، ج1، ص63؛ ج2، ص151؛ زرندی، نظم دررالسّمطين، ص211 - 212؛ ابن طلحه شافعی، مطالب السؤول، ص335، 377؛ ابن حجر هیتمی، الصّواعق المحرقه، ص191.
4- . ابن عساکر، تاريخ مدينة دمشق، ج13، ص212؛ ج14، ص149؛ طبري، ذخائرالعقبي، ص124.
«سَلَامُ اللهِ عَلَيْكَ أَبَا الرَّيْحَانَتَيْنِ»؛(1)
«سلام خدا بر تو اي پدر دو ريحانه».

[طهورا*کنیز فاطمه زهرا(س)*]

علاوه بر اين احاديث، روايات ديگري نيز هست مثل:
«أُوْصِيكَ بِرَيْحَانَتَيَّ خَيْراً»؛(2)
«سفارش ميكنم به تو كه با دو ريحانه من به نيكي رفتار كني».
كه جهت رعايت اختصار به آنچه نقل شد قناعت ميكنيم.

[طهورا*کنیز فاطمه زهرا(س)*]

4- حسين(علیه السلام) شبيهترين اهل بيت(علیهم السلام) به پيغمبر(صلی الله علیه وآله)

بخاري و ابن اثير روايت كرده اند كه وقتي سر حسين(علیه السلام) را نزد عبيدالله بن زياد آوردند سر مطهّر را در طشتي قرار داد، و با شمشير يا چوب دستي خود بر آنچشم و بيني نازنين ميزد، و سخني هم از نيكويي و زيبايي آن حضرت گفت. انس گفت: شبيهترين ايشان (يعني اهل بيت) به پيغمبر خدا(صلی الله علیه وآله) بود.(3)
در البدء و التاريخ نقل شده كه عبيدالله به روي مبارك آن حضرت ميزد و ميگفت رويي به اين زيبايي نديدهام. انس بن مالك گفت: آگاه باش كه او شبيه پيغمبر(صلی الله علیه وآله) بود.(4)
5- پيامبر(صلی الله علیه وآله) حسين(علیه السلام) را میبوسيد