2- امكان افزايش نعمت يا عذاب برزخي
امكان بازگشت به دنيا جهت انجام دادن اعمال صالح وجود ندارد؛ ولي نكته مهم اين است كه انسان پس از مرگ نيز ممكن است از نتيجه اعمال قبلي خود در دنيا برخوردار شود؛ به اين معنا كه اگر آثار اعمالي كه قبلاً خود در دنيا انجام داده، هنوز وجود داشته باشند، اين آثار موجب افزايش نعمت ها يا عذاب هاي برزخي او شوند. چنانكه خداوند متعال در قرآن كريم مي فرمايند:
(إِنَّا نَحْنُ نُحْيِي الْمَوْتَى وَنَكْتُبُ مَا قَدَّمُوا وَآثَارَهُمْ وَكُلَّ شَيْءٍ أحْصَيْنَاهُ فِي إِمَامٍ مُبِينٍ )(1)
«همانا ماييم كه مردگان را زنده مي كنيم و آن چه را از پيش فرستاده اند با آثار و اعمالشان مي نويسيم و هر چيزي را در لوح محفوظ بر مي شماريم.»
روشن است كه منظور از «ما قدموا» اعمال دنيوي انسان است اما واژه «آثارهم» كه مورد بحث ماست، مصاديقي دارد مثلا كسي كه سنت خبري را پايه ريزي مي كند تا وقتي كه به آن عمل مي شود در ان دنيا از آن بهره مند مي شود؛ يا هدايت شدن افراد توسط او و يا آثار علمي او، استفاده از بناهاي خيريه اي كه در دنيا ايجاد كرده. همچنين گمراه شدن افراد به وسيله كتاب هاي گمراه كننده، به فساد و تباهي كشاندن ايمان و عقايد افراد در اثر مراكز فسادي كه متوفي در دنيا ايجاد كرده و... كه طبق آيه شريفه چنين آثاري نيز در نامه عمل منظور خواهد شد.