تجسم شيطان
از صـحـنـه هـايـى كـه مـحـتـضـر مـشـاهـده مـى كـنـد تـجـسـم و تـمـثـل شـيـطـان و اعـوان اوسـت . شـيطان كه طبق صريح آيات قرآن سوگند مؤ كد ياد كرده كه انسان را در هر فرصت مناسب و ممكنى كه پيش آيد گمراه ساخته ، و از مسير هدايت و خداپرستى دور كـنـد.(44) در ايـن ميان ، روشن است كه از آخرين فرصت مناسب ، يعنى هنگام احتضار نـيـز بـه طور مسلم نخواهد گذشت . بلكه تمام تلاش و كوشش ممكن را بكار خواهد گرفت ، تا هـر طـورى كـه شـده بـه اهـداف پـليـد و شـوم خـود نـسـبـت بـه انـسـان جـامـه عمل پوشانيده ، و در اين حالت بحرانى محتضر را فريب داده ، بى ايمان بميراند.
روايات زيادى در زمينه تجسم و تمثل شيطان در هنگام مرگ وارد شده است ، كه در اينجا به ذكر چند نمونه بسنده مى كنيم .(45)
امام جعفر صادق (ع ) مى فرمايد:
((ما مِنْ اَحَدٍ يَحْضُرُهُ الْمَوْتُ اِلاّ وَكَّلَ بِهِ اِبْليسُ مِنْ شَياطينِهِ مَنْ يَاءْمُرُهُ بِالْكُفْرِ وَ
يُشَكِّكُهُ فى دينِهِ))(46)
هـيـچ كـسـى به حال احتضار نمى افتد مگر اين كه ابليس شيطانى از شياطينش را ماءمور مى كند تا محتضر را به كفر وادارد و در ايمان و اعتقاد دينى او شك و ترديد ايجاد كند.
باز آن حضرت فرمود:
((اِنَّ الشَّيـْطانَ لَيَاءْتِى الرَّجُلَ مِنْ اَوْلِيائِنا عِنْدَ مَوْتِهِ، يَاءْتيهِ عَنْ يَمينِهِ وَ عَنْ يَسارِهِ لِيَصُدَّهُ عَمّا هُوَ عَلَيْهِ فَيَاْبَى اللهُ لَهُ ذلِكَ))(47)
شـيـطـان هـنگام مرگِ مردى از دوستان (و شيعيان ) ما حاضر مى شود، و از طرف راست و چپش وارد مـى گـردد تـا مـيـان او و اعـتقاداتش جدايى بيندازد، ولى خدا براى او آن (جدايى او از دينش ) را نمى پسندد (و شياطين را از كارشان باز مى دارد).