نکاتی درباره برده داری
نکته اول:
اسلام در سرزميني ظهور كرد كه از فرهنگ و تمدن اجتماعي و اخلاقي بي بهره و عاري بود. فرهنگ رايج آن روزگار را, فرهنگي مبتني بر بي فرهنگي , نه بر اصول انساني بايد دانست .
نکته دوم:
يكي از آن رسوم جاهلي , برده داري و استثمار وجود انسان بود كه ريشه در تبعيض نژادي و خود برتر بينيِ قومي داشت .
نکته سوم:
پيش از ظهور اسلام , مردم آزاد يا عبد بودند, و هر فرد آزادي (حّر) مي توانست صدها برده و كنيز داشته باشد.برده ها نشانه اقتدار, ثروت و مكنت صاحب خود بودند. آنان هيچ گونه حقي از حقوق انساني نداشتند و در رديف حيوانات به شمار مي رفتند
نکته چهارم:
اولين گام اسلام , در ريشه كن ساختن اين ذهنيت و بازگرداندن شخصيت انسانيِ بردگان به آنان , اين بود كه بردگانِ مسلمان , اعم از زن و مرد را بر كفار آزاد برتري داد.
قرآن در سوره بقره آیه 221 درباره انتخاب همسر به مؤمنان و مسلمانان مي فرمايد:
قطعاً كنيز با ايمان از زن (آزاد) مشرك بهتر است ..... و قطعاً برده با ايمان از مرد (آزاد) مشرك بهتر است
برتري بخشيدن بردگان مسلمان بر اَشراف مشرك , اين نكته مهم را گوشزد مي كند كه اساس برتري ها در اسلام فقط ايمان و تقوا است .
نکته پنجم:
اسلام بسيار درباره حقوق بردگان و كنيزان , به مسلمان سفارش نمود و در مراعات حقوق بردگان توصيه بليغ نمود.
حضرت علی به ارزشي كه اسلام به مسلمانان حتي بردگان آن ها داد, در خطبه 105نهج البلاغه اشاره مي كند ومي فرمايد: .
اسلام روح برده داري را در ميان اعراب دگرگون ساخت و بردگان را كرامت بخشيد
نکته ششم:
بهترين راه براي ريشه كن ساختن برده داري , آزاد ساختن آنان بود. اسلام آزاد ساختن بردگان را بسيار ستود وآن را كفاره بعضي گناهان قرار داد. رسول خدا و اهل بيت طاهرش :, به اين سنت حسنه بسيار مقيد بودند.اگر تاریخ را مطالعه کنید این جریان را در تاریخ خواهید دید
نکته هفتم:
رفتار و سيره اهل بيت در باره بردگان , از درخشان ترين فضايل اسلام در برخود با زير دستان مي باشد. همين رفتار شايسته , سبب شده بود غلامان و كنيزانِ ائمه , از آزادي خود خوشحال نشوند و تقاضا كنند براي هميشه غلام آن بزرگواران باقي بمانند. اكثر بردگان در خانه اهل بيت با معارف ديني و احكام الهي آشنا مي شدند و از محضر آنان استفاده هاي علمي و عملي بسياري مي نمودند, لذا پس از آزادي , انسان هايي نمونه , مؤمن و حقيقت جو بودند;بسياري از آنان نيز به خاطر عشق به مولاي خود, به درجه رفيع شهادت رسيدند
نکته هشتم:
نتیجه:
بنابراين , همان طور كه گذشت , داشتن غلام و كنيز براي رسول خداو ائمه اطهار را, نمي توان در تضاد با نفي برده داري در اسلام دانست , زيرا اين نوع برده داري به رابطه پدر و فرزندي بيش تر شباهت دارد تا به رابطه مولا و برده !