۩♥*♥۩ روشهای نگهداری و بهداشت مواد غذایی .۩♥*♥۩

[خادمه زینب کبری(س)]

روغن زیتون مرغوب کدام است؟



همیشه شنیده‌ایم که مصرف روغن زیتون موجب کاهش سکته‌های قلبی و مغزی می‌شود. آیا یافته‌های جدیدی درباره مزیت‌های مصرف آن به دست آمده است؟ ...
جدیدترین پژوهش‌ها نشان می‌دهد که افزودن مقادیر زیادی روغن زیتون به رژیم غذایی در برابر آسیب سلولی كه می‌تواند به سرطان منجر شود، اثر محافظتی دارد.
در عین حال، روغن زیتون حاوی اسیدهای چرب از جمله اسید اولئیک، اسید پالمیتیک، اسید لینولئیک (اسید چرب امگا 3 ) و مقدار بسیار اندکی اسید لینولنیک (اسید چرب امگا 6) و مواد آنتی‌اکسیدان، کاروتنوئیدها و ویتامین‌های A و E است که مصرف آن همواره توصیه می‌شود.

چگونه یک روغن زیتون مرغوب انتخاب کنیم؟

- برای انتخاب روغن مرغوب، بهتر است اول آن را ببویید.
روغن زیتون خوب باید بوی زیتون یا سبزی یا سیب بدهد که مربوط به نوع زیتون یا زمان برداشت آن است. اگر بوی فلزی احساس کردید، بدانید که روغن، نامرغوب یا فاسد است.
مصرف روغن زیتون موجب کاهش سکته‌های قلبی و مغزی می‌شود.

- مرحله بعدی، چشیدن روغن است.
برای این کار طوری روغن را روی زبان بریزید که سقف دهان را نپوشاند. مزه روغن نامرغوب روی زبان به کندی پخش می‌‌شود. برخی روغن‌های خوب در عقب دهان مزه تندی ایجاد می‌کند که نشانه برداشت زیتون نارس است و با افزایش رسیدگی، مقدار تندی آن کاهش می‌‌‌یابد.

- فراموش نکنید رنگ روغن زیتون معیار مناسبی برای تعیین کیفیت روغن نیست. زیرا به راحتی می‌توان در آن تقلب کرد.



به علاوه هر نوع میوه زیتون، رنگ مخصوص خود را دارد و یا حتی اگر مقدار برگ‌های همراه دانه آن زیاد باشد، رنگ روغن حاصل را تغییر می‌دهد.

در عین حال، گاهی فروشندگان شیشه‌های روغن زیتون را در پشت ویترین یا در قفسه در معرض نور قرار می‌دهند و بدون آنکه توجه داشته باشند همه خواص این روغن مفید را از آن می‌گیرند زیرا نور موجب از بین رفتن بسیاری از مواد آنتی اکسیدان موجود در روغن زیتون می‌شود که برای مقابله با امراض و بیماری‌ها لازم‌ است.

نکات مهم:

* از مصرف روغن‌هایی که در ظروف شفاف و در معرض نور و حرارت نگهداری شده، خودداری کنید و در منزل آن را در جای خشک و خنک و تاریک قرار دهید.

* در ظرف را بلافاصله بعد از مصرف ببندید زیرا روغن زیتون به سرعت بو و مزه غذاهای مختلف را به خود می‌‌گیرد و در اثر تماس با اکسیژن هوا فاسد می‌شود.

* برای نگهداری روغن، ظروف سرامیکی یا پلاستیکی تیره بهتر از ظروف پلی‌اتیلنی شفاف هستند.

* روغن را در شرایط مناسب می‌توان 120 تا 190 روز نگهداری کرد.

دکترمسعود كیمیاگر
مدیرگروه تغذیه دانشگاه شهید بهشتی تهران

[خادمه زینب کبری(س)]

خورش‌های جا افتاده ویتامین کمتری دارند






خورش‌ها جزو غذاهای مطلوبی به شمار می‌روند که از تركیب حبوبات، گوشت و انواع سبزیجات تهیه، آماده و مصرف می‌شوند. خوردن مخلوط حبوبات و سبزیجات كه سرشار از پروتئین گیاهی، فیبر، املاح معدنی و ویتامین ها هستند از نظر علم تغذیه به عنوان یك عادت غذایی خوب و كامل شناخته شده است.
به طور معمول بیشتر خورش‌ها با گوشت پخته می‌شوند؛ همان ماده غذایی ارزشمندی كه سرشار از پروتئین با كیفیت، و آهن است. در برخی از شهرهای شمالی کشورمان به جای گوشت قرمز یا مرغ، تخم مرغ یه خورش اضافه می‌شود (مانند باقلاقاتق و ترش‌تره) كه البته آن هم غذای كاملی است؛ زیرا مخلوط یك نوع غله مثل برنج یا گندم (نان) با انواع حبوبات و سبزیجات و یکی از منابع غذایی پروتئین حیوانی(گوشت یا تخم مرغ) ،به كامل بودن یك غذا و نهایتاً برنامه غذایی روزانه كمك می‌كند...
طبخ خورش ها

تنها مشكل این غذاها طبخ نادرست آنهاست؛ زیرا در برخی روش‌های طبخ سنتی، سبزیجات و حبوبات با گوشت یا مرغ سرخ می‌شوند؛ مثلاً در برخی شهرها، سبزی خورش قورمه را آن‌قدر در روغن سرخ می‌كنند كه به جای مواد مغذی تنها تفاله‌ای از آن باقی می‌ماند كه روغن زیادی را جذب كرده و خواص یك غذای كامل را ندارد.





بنابراین، برای تهیه یك خورش مطلوب، بهتر است سبزیجات را به جای سرخ كردن فقط كمی‌تفت دهید تا آبش كشیده شده و حجمش كمتر شود،سپس خورش را با حداقل روغن مصرفی در ظروفی كه احتیاج به ریختن روغن چندانی ندارند، طبخ كنید.
اشتباه دیگر در طبخ خورش‌ها، زیاد پختن یا به اصطلاح جا افتادن غذا بر اثر ماندن طولانی مدت آن روی حرارت است كه این روش نیز از ارزش مواد غذایی و ویتامینی آن كم می‌كند. همان‌طور كه می‌دانید سبزیجات سرشار از ویتامین A هستند و این ماده مغذی نسبت به حرارت حساس است و در حرارت زیاد از بین می‌رود، در نهایت شما چیزی به جز تفاله سبزی به مصرف نمی‌رسانید. از این رو، برای تهیه انواع خورش‌ها باید در مدت زمان كمتر و در روغنی اندك خورش را پخته و از سرخ كردن آن اجتناب كنید.
به علاوه، برای طبخ خورش ها از مخلوط ادویه‌هایی نظیر دارچین ، زردچوبه و فلفل استفاده می کنند که باعث طعم مطلوب و حفظ ارزش مواد غذایی آنها می شود، به ویژه زردچوبه كه طبق آخرین تحقیقات، ادویه‌ای با ارزش است و خاصیت ضد سرطانی دارد و نیز زنجبیل که ادویه معتدلی است و در بعضی شهرها و كشورها از آن به جای فلفل استفاده می‌كنند. فلفل قرمز هم بر فلفل سیاه كه محرك است، ارجحیت دارد زیرا سرشار از ویتامین C بوده و می‌تواند مكمل خوبی برای سبزیجاتی كه در اثر حرارت ویتامین C شان كاسته می‌شود، باشد.
به عنوان آخرین نكته، خورش جزو غذاهای سنگین و پرحجم شمرده می‌شود از خوردن آن در شب خودداری کنید زیرا غذای شب باید غذایی سبك باشد.
در ضمن، برای تكمیل كردن وعده غذایی كه خورش جزو اصلی آن است، استفاده از انواع ترشی و سبزی خوردن، پیاز یا دیگر سبزیجات توصیه می‌شود كه ‌این عمل به هضم و جذب مواد پروتئینی و ویتامینی موجود در غذای مصرفی كمك خواهد كرد.

دكتر نسرین امیدوار
متخصص تغذیه و رژیم درمانی

[خادمه زینب کبری(س)]

شرایط نگهداری گوشت در خانه



6 شرط در نگه داری گوشت:

بشر زمانی به مصرف گوشت روی آورد كه با حیوانات مختلف و زندگی آنها آشنا شد و ادوات مختلفی برای شكار ابداع کرد.سپس با الگوبرداری از حیوانات درنده، گوشت شكار خود را درید و مصرف كرد. در طول حیات بشری طی اعصار مختلف نقش گوشت و شكار به عنوان یك ركن غذایی حفظ شد و با پیچیده‌تر شدن جوامع و پیدایش تمدن، حوزه تولید، فرآوری، عرضه، نگهداری و طبخ آن به یك صنعت پایا و پویا تبدیل شد...
گوشت یك ماده پروتئینی منحصر به فرد است و نمی‌توان جایگزین كاملی برای آن برگزید. این روزها به دلیل مشكلات جوامع صنعتی و احساس نیاز و همچنین رغبت خانواده‌ها به ذخیره سازی برخی اقلام غذایی از جمله گوشت و محصولات پروتئینی، مساله‌ بهداشت و نگهداشت این غذای پروتئینی در اماكن عرضه و منازل حایز اهمیت است. آنچه در پی می‌آید، نكاتی است در مورد باید‌ها و نبایدهای نگهداری از گوشت در خانه:
1- اول باید از سلامت ماده غذایی مطمئن شد زیرا بهترین تدابیر نگهداری از گوشت نیز در مواردی كه خرید ما كیفیت نداشته باشد هیچ ارزشی ندارد. پس نیازهای خود را از فروشگاه‌های بهداشتی و خوشنام تهیه كنید و دقت كنید كه زنجیره سرما در آنها رعایت شود یعنی گوشت داخل یخچال بوده باشد. سعی كنید گوشت را از نزدیك‌ترین محل معتبر عرضه خریداری كنید.

2- اگر خرید شما بسته‌بندی‌شده و تمیز است و قصد دارید 2 تا 4 روز بعد از خرید، آن را مصرف كنید، نیازی به تغییر بسته‌بندی نیست و می‌توانید آن را در همان شكل تا زمان مصرف در یخچال نگهداری کنید. اگر گوشت را تمیز، خرد و در كیسه‌های پلاستیكی بسته‌بندی كرده‌اید تا 2 روز می‌توانید آن را در یخچال (دمای زیر 2 درجه سانتی‌گراد) نگه دارید و البته به شرط بسته‌بندی در پاكت‌های آلومینیومی‌(فویل) یا كاغذ مومی‌ می‌توانید تا 4 روز به این روند ادامه دهید. بسته‌بندی مناسب گوشت علاوه بر ممانعت از نشت آلودگی و نفوذ بوی گوشت در سایر مواد، موجب حفظ رطوبت مطلوب آن می‌شود.

3- فریز كردن و انجماد یك روش مناسب برای نگهداری طولانی مدت از گوشت است. هر چند كه مقادیر جزیی از مواد مغذی مثل املاح، پروتئین‌ها و ویتامین‌های محلول در آب طی روند خارج كردن گوشت از حالت انجماد (دیفراست ) از بین می‌روند اما گوشت عمده خواص فیزیكی مثل طعم، بو، بافت و ارزش غذایی‌اش را حفظ می‌كند. دمای فریزر حدوداً باید پایین‌تر (سردتر) از 17- درجه سانتی گراد باشد. بسته‌بندی مناسب و مطمئن ضمن ممانعت از تبادلات هوا و رطوبت، گوشت را در مقابل فریزسوختگی ( خشكی بیش از حد سطح گوشت) محافظت می‌كند.



4- طولانی بودن زمان قرارگیری گوشت در معرض اكسیژن و نور موجب پدیده‌ای بنام اكسیداسیون چربی‌ها در ساختمان گوشت می‌شود كه یكی از عوامل ایجاد طعم نامطلوب در گوشت است. برای دوری از چنین مشكلاتی قبل از فریز این محصولات، چربی‌های اضافی آن را تا حد ممكن پاك کرده و در استحكام و نفوذناپذیری بسته‌ها وسواس به خرج دهید. حجم گوشت هر بسته باید متناسب با مصرف یک یا در نهایت دو وعده غذایی باشد،به طوری كه مجبور نباشید محتوی باقی مانده بسته را مجدداً فریز كنید. محصولات فرآوری شده با ادویه و نمك را فقط به شكل وكیوم می‌توان فریز كرد و گرنه در عرض چند روز طعم ترشیدگی پیدا می‌کنند.
5 - غذاهای گوشتی مانده را هرچه سریع‌تر به یخچال یا فریزر منتقل كنید. اگر مقدار غذای اضافی‌تان زیاد است، آن را در ظرف‌های كوچك و كم‌عمق ریخته تا هرچه سریع‌تر سرد شوند.
6 - فریز كردن گوشت راه نسبتاً آسان و مطمئنی برای نگهداری محصولات غذایی است اما باید از صحت كار فریزر نیز اطلاع داشت. به این منظور می‌توان هر از چند گاهی با آزمایشی ساده به این اطمینان رسید. دماسنجی را بین بسته‌های داخل فریزر جاسازی کرده، 5 تا 8 ساعت بعد دماسنج را بیرون آورده و دما را بخوانید. دقت داشته باشید كه قبل از به كارگیری، دماسنج باید دمای صفر را نشان بدهد.

4 سوال متداول

آیا فریز كردن گوشت، تمام میكروب‌های آن را از بین می‌برد؟
نه، ولی با سردسازی و انجماد می‌توان از رشد و حیات معمولی میكروب‌ها جلوگیری کرد.

آیا می‌توان گوشت خارج شده از فریزر را مجدداً منجمد كرد؟
این كار مگر به شرط پخت توصیه نمی‌شود؛ زیرا كیفیت گوشت در هر بار انجماد و ذوب کاهش می‌یابد. با علم به این نكته كه بافت گوشت محتوی درصد بالایی آب است، انجماد موجب ایجاد كریستال‌های یخ در ساختار آن می‌شود. این كریستال‌ها به هنگام ذوب بسته گوشتی، فیبرهای ساختمانی گوشت را پاره كرده و موجب راه افتادن خونابه می‌شوند. اگر فریز تكرار شود، ساختار گوشت بسیار خشك خواهد شد. همچنین تكرار عمل فریز می‌تواند خطر آلودگی میكروبی گوشت را افزایش دهد.

بسته‌های وكیوم گوشت چه مزیتی دارند؟
بسته‌بندی وكیوم گوشت، زمان ماندگاری را افزایش می‌دهد؛ زیرا با حذف هوا از محیط گوشت، رشد میكروب‌ها متوقف می‌شود. ممكن است این نوع حفاظت، موجب ایجاد بوی مخصوصی در گوشت شود ولی این خطری ندارد و در حین پخت و پز از بین خواهد رفت.

اگر نگهداری در فریزر بیش از زمان توصیه شده باشد، چه اتفاقی می‌افتد؟
زمان نگهداری محصولات گوشتی به شكل یخ زده، به علت مهار رشد میكروبی، بالاست. این زمان بیش از آنكه به سلامت غذا مربوط باشد، به كیفیت مورد نظر خانواده‌ها ارتباط پیدا می‌كند. بعد از یك مدت زمان خاص علی‌رغم رعایت تمامی نکات، گوشت فریزشده شروع به خشك شدن می‌كند و این موضوع موجب از بین رفتن طعم مورد انتظار این ماده غذایی خواهد شد.

دکتر حامد حیدری‌والا

[خادمه زینب کبری(س)]

نکاتی در رابطه با نگهداری مواد غذایی



اگرچه نگهداری مواد غذایی یک دانش روز است و روش ‌های علمی‌ متعددی برای حفظ کیفیت و سلامت غذا وجود دارد که در تمام دنیا هم مورد استفاده قرار می ‌گیرد، اما این یک امر مسلم است كه مصرف غذای تازه، سالم ‌تر از مصرف غذایی است که مدت ‌ها قبل تهیه شده و در یخچال یا فریزر نگهداری شده است.
به دلیل تحولاتی که در سال‌های اخیر در نحوه زندگی رخ داده(تحولاتی نظیر حضور فعال تر زنان در مشاغل اجتماعی)، به هرحال نمی‌ توان گفت که همچنان تهیه غذای تازه کار آسانی است. اما با توجه به تمهیداتی که دکتر محمدرضا وفا، متخصص تغذیه و رژیم درمانی، در رابطه با شیوه نگهداری غذا در یخچال و فریزر توصیه می ‌کند، می‌ توان پذیرفت که در این شرایط نیز می ‌شود از غذایی با کیفیت بالا استفاده کرد. وی می‌ گوید: "نگهداری غذا موجب بروز بیماری‌ نمی ‌شود؛ بلکه مشکل زمانی به وجود می آید که رعایت اصول علمی‌ نگهداری غذا(چه صنعتی، چه خانگی) نادیده گرفته شود."
در بحث نگهداری غذا اولین نکته ‌ای که باید به آن دقت شود، تفاوت حساسیت گروه ‌های مختلف غذایی در برابر آلودگی است. دکتر وفا در این رابطه می گوید: "گوشت و لبنیات و مخصوصا گوشت سفید به شدت در معرض فساد و مسمومیت غذایی هستند. میوه و سبزی نیز در صورتی که به ‌طور نا مناسبی در یخچال نگهداری شوند، احتمال فساد شان افزایش پیدا می‌ کند. بنابراین باید با استفاده از کیسه ‌های شفاف مخصوص داخل یخچال، آن ها را نگهداری كرد."

اصل اول، شستن

شستن مرتب و ماهانه یخچال و تنظیم دمای آن در محدوده 2 تا 6 درجه سانتی ‌گراد(به طور متوسط 4 درجه سانتی‌ گراد) از نخستین توصیه‌ هایی است که فوق تخصص میکروب شناسی مواد غذایی، دكتر ابوالفتح شجاعی، برای کاهش آلودگی یخچال توصیه می‌ کند: "برای این که میکروب‌ های حاصل از میوه و سبزی در محیط یخچال پخش نشوند، باید پس از شستن و خشک شدن کامل، آن ها را در یخچال قرار داد."
براساس توصیه‌ های دکتر شجاعی، هر ماده غذایی قبل از قرارگیری در یخچال، باید شسته شود و تنها استثنای این توصیه، تخم ‌مرغ است که شستن آن، به از بین رفتن پوشش محافظ پوسته‌ اش منجر می ‌شود.
نگهداری غذا موجب بروز بیماری‌ نمی ‌شود؛ بلکه مشکل زمانی به وجود می آید که رعایت اصول علمی‌ نگهداری غذا(چه صنعتی، چه خانگی) نادیده گرفته شود.
در رابطه با لبنیاتی چون پنیر نیز حتما باید انواع فله ‌ای پنیر را در آب و نمک قرار داد ولی پنیرهای تخمیری نیازی به این مراقبت ندارند. از موارد دیگری که دکتر شجاعی، رعایت آن را ضروری می‌ داند، این است که اگر غذایی از مواد خام فریزری تهیه شده، باید در همان وعده مصرف شود و غذای حاصل از این مواد نباید مجددا در فریزر یا یخچال نگهداری شوند زیرا فریزر باعث کریستاله شدن آب داخل مواد غذایی می ‌شود و چون کریستال‌ ها نسبت به آب در حالت مایع، فضای بیشتری را اشغال می‌ کنند، بر همین اساس این کریستال ‌ها باعث انفجار دیواره سلولی می ‌شوند. حال اگر غذای حاصل از این مواد مجددا داخل یخچال قرار گیرند، هضم و جذب غذای اخیر، بسیار مشکل خواهد بود.

اصل دوم، مدت نگهداری

دکتر شجاعی، درباره مدت زمان نگهداری مواد غذایی می ‌گوید: "به ‌طور كلی، فرآورده ‌های گوشتی چربی‌ دار(سوسیس و کالباس) برای مدت سه ماه و فراورده ‌هایی مانند گوشت قرمز و گوشت سفید کم ‌چربی برای مدت شش ماه داخل فریزر(در دمای منهای 18 درجه سانتی‌ گراد) قابل نگهداری هستند. سبزی‌ های خام حداکثر یک هفته و سبزی‌ های پخته حداکثر 2 تا 3 روز می توانند داخل یخچال نگهداری شوند."
اما از آنجا که با وجود تمام‌ این تمهیدات، فرار از دست آلودگی ‌های ناشی از یخچال غیرممکن بوده و در بسیاری از موارد، تشخیص آن با چشم غیرمسلح امکان پذیر نیست؛ دکتر شجاعی تاکید می‌ کند که: "غذاهای مایع مثل شیر باید پس از خروج از یخچال حداقل 3 دقیقه جوشانده شوند و غذاهای جامد نیز باید پس از حرارت دیدن کافی و گرم شدن میل شوند."

اصل سوم، موارد قطعی عدم مصرف

در كل دسترسی به یخچال عاری از میکروب، تقریبا محال است. در بسیاری از موارد، مواد غذایی داخل یخچال و فریزر تحت تماس با انواع میکروب‌ ها هستند و می ‌توانند دچار فساد یا مسمومیت غذایی شوند.



هر چند در بحث فساد غذایی الزاما با مسمومیت غذایی رو به رو نیستیم(مثل سیب یا موزی که در یخچال قهوه‌ای شده‌اند) اما دكتر شجاعی توصیه به عدم مصرف غذاهایی دارد که دچار چنین فسادهایی شده ‌اند.
در این شرایط اگر چه خوردن آن ها به بیماری خاصی منجر نمی ‌شود، اما در این حالت، غذا به گونه ‌ای تغییر می ‌کند که قابلیت مصرف ندارد.
به هر حال، فساد یا مسمومیت غذایی توسط میکروب ‌ها ایجاد می‌ شود و این میکروب‌ های داخل یخچال بر اساس اظهارات دکتر شجاعی، فوق تخصص میکروب‌شناسی مواد غذایی، شامل سه گروه‌ اند:
باکتری‌ ها، اسپور قارچ‌ ها و میکروارگانیسم ‌های سرمادوست.
به‌ علاوه، در صورت رعایت نکردن نکات بهداشتی، ابتلا به برخی بیماری‌ ها مثل اسهال و استفراغ و انواع سرطان، دور از انتظار نخواهد بود.
میکروارگانیسم‌ ها در صورت فعال شدن در بسیاری از موارد، ردپاهایی از خود بر جا می‌ گذارند که در شناسایی این عوامل فساد کمک ‌کننده هستند. به محض مشاهده شواهد فساد مواد غذایی(تغییر رنگ غذا، تغییر قوام، طعم و بوی غذا) باید از مصرف این مواد غذایی پرهیز كرد.

افسانه بهرامی
هفته نامه سلامت

[خادمه زینب کبری(س)]

وقتی کنسروها خطرناک می‌شوند




با پیشرفت صنایع غذایی، طیف گسترده‌ای از غذاهای کنسروی ظهور پیدا کرد و راهی آسان برای استفاده از موادغذایی گوناگون به ارمغان آورد.
این روزها مصرف کنسرو به دلیل در دسترس بودن و استفاده ی آسان، روز به روز افزایش یافته و این در حالی است که به تازگی شاهد نسل جدیدی از این کنسروها که حاوی غذاهای سنتی ایرانی هستند نیز هستیم، اما باید در نظر داشت با وجود تمام این مزایا، در صورت عدم رعایت اصول بهداشتی، این گونه محصولات می‌توانند فوق‌العاده خطرناک باشند.
میکروب "کلستریدیوم بوتولینوم" یا همان "بوتولیسم" در شرایطی که اکسیژن وجود نداشته باشد، می‌تواند سمی کشنده ترشح کند که مقدار کمتر از 2/0 میکروگرم آن قادر به کشتن یک فرد بالغ است. داخل قوطی کنسروهای مواد غذایی چون سبزیجات، گوشت و غذاهای دریایی اکسیژن ندارند.
علائم مسمومیت که ممکن است بعد از 12 تا 36 ساعت بعد از خوردن سم ظاهر شوند، شامل سستی، خستگی، سردرد، گیجی، اشکال در بلع و تکلم، اختلال بینایی (دوبینی)‌ و یبوست هستند که نهایتا به مرگ بر اثر فلج شدن عضلات دستگاه تنفسی منجر خواهند شد و چنانچه بیمار با تشخیص به موقع، مورد درمان قرار گیرد، بهبود به کندی اتفاق خواهد افتاد.
مهم‌ترین مشکل، تشخیص وجود این میکروب و سم آن در کنسرو است، زیرا وجود آن هیچ تغییری در طعم، مزه و شکل ظاهری ماده غذایی کنسرو شده ایجاد نمی‌کند. بنابراین، دقت در هنگام خرید کنسرو و رعایت اصول بهداشتی بعد از خرید می‌تواند از بروز این مسمومیت جلوگیری کند.چه باید کرد؟


- سم این میکروب با جوشاندن کنسرو به مدت 15 تا 20 دقیقه از بین می‌رود. قوطی کنسرو را در ظرف محتوی آب قرار دهید، طوری که آب کاملا قوطی را احاطه کند. باید توجه داشت که زمان 20 دقیقه از شروع جوشیدن آب محاسبه می‌شود.
- هرگز قوطی را مستقیم روی شعله اجاق گاز قرار ندهید؛ زیرا میکروب به طور کامل از بین نمی‌رود و حرارت مستقیم منجر به ترکیدن قوطی کنسرو و پاشیدن محتویات داخل آن به اطراف می‌شود.
- قبل از جوشاندن قوطی کنسرو، در آن نباید متورم باشد. تورم نشان‌دهنده وجود میکروب است. (البته قوطی بعد از جوشاندن متورم می‌شود.)
- قوطی کنسرو باید کاملا سالم و فاقد هرگونه نشتی باشد. از مصرف کنسروهایی که لعاب داخلی قوطی آن خورده شده، خودداری کنید.
- از نگهداری قوطی کنسرو در یخچال‌ و محیط‌های مشابه اجتناب کنید، زیرا رطوبت موجود در یخچال می‌تواند منجر به زنگ‌زدگی و ایجاد آلودگی میکروبی و فساد باکتریایی در کنسرو گردد. همچنین باقیمانده محتوی کنسرو را در ظروف شیشه‌ای و در یخچال نگهداری کنید.

-

از مصرف کنسروهایی که تغییر رنگ، طعم و بو داده‌اند، خودداری کنید و از خرید کنسروهایی که فاقد تاریخ و شماره پروانه بهداشتی هستند، اجتناب کنید.

- اگر در مسافرت یا ماموریت‌های کاری، قصد استفاده از محصولات کنسروی را دارید، قبل از عزیمت به تعداد مورد نیاز آنها را خریداری کرده و بجوشانید تا در مسافرت با مشکل جوشاندن مواجه نشوید.

* نکته:


برخی افراد به تصور اینکه سم بوتولینوم تنها در کنسرو ماهی وجود دارد، از جوشاندن کنسروهای دیگر خودداری می‌کنند. قابل ذکر است این سم در تمامی کنسرو سبزیجات، گوشت، خاویار، غذاهای مختلف دریایی و ... وجود دارد. تنها میوه‌ ها که به صورت شربت کنسرو می‌شوند، جزو این دسته نیستند.
ناگفته نماند این سم بسیار خطرناک است و بسیاری از افراد در نتیجه مزه کردن غذاهای آلوده و فاسد، جان خود را از دست داده اند.

روزنامه جام جم

[خادمه زینب کبری(س)]

کنسرو کردن مواد غذایی



همواره تامین و نگهداری غذا یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های بشر بوده است. نیاز به دسترسی به غذای سالم، انسان را بر آن داشته است که زمانی را به بررسی درباره چگونگی حفظ مواد غذایی اختصاص دهد. از روش‌های ابتدایی مانند نمک سود کردن تا روش‌های صنعتی و پیچیده‌ای مانند پرتودهی مواد غذایی، همه و همه برای نگهداری مواد غذایی بوده است که به دست آوردن آن همیشه به سادگی میسر نیست.
کنسرو کردن مواد غذایی از جمله روش‌های خوب نگهداری مواد غذایی است که در صورت رعایت اصول تهیه، ماندگاری خوبی برای بسیاری از اقلام غذایی ایجاد می‌کند.

کنسرو کردن

کلمه "کنسرو" از لغتی یونانی به ‌معنی "حفظ کردن" مشتق شده است. کنسرو کردن فرآیندی است که در آن مواد غذایی در شیشه‌ها یا قوطی‌های حلبی قرار داده شده و حرارت داده می‌شوند تا میکروب‌ها و آنزیم‌های غیرفعال نابود شوند. پس از این حرارت و سرما دادن، یک خلا در بسته‌بندی مواد ایجاد می‌کنند. این خلا، از فساد مجدد غذای درون شیشه یا قوطی جلوگیری می‌کند.
مواد غذایی با اسیدیته بالا مانند میوه‌ها، می‌توانند در آب جوش کنسرو شوند، در حالی‌که سبزی‌ها و گوشت که اسیدیته پایین دارند، باید با دستگاه کنسروکننده در 116درجه سانتی‌گراد کنسرو شوند.

تاریخچه

در تاریخچه این صنعت به رویدادهای بسیاری می‌توان اشاره کرد که از مهم ترین آن ها، موارد زیر است:
* (1820) از این سال تولیدات کنسرو که در گذشته برای تأمین نیاز ارتش‌ها و دریانوردان و کاشفان مورد استفاده قرار می ‌گرفت، به‌ صورت صنعتی درآمد و مورد استفاده عمومی ‌قرار گرفت.
* (1823) در این سال قوطی‌های حلبی نازک برای کنسرو متداول شد.
* (1851) با قرار دادن بسته‌های کنسرو در آب محتوی املاح، درجه استرلیزاسیون افزایش داده شد.
* (1876) در این سال از بخار تحت فشار برای استریل کردن استفاده شد. در همین سال برای اولین بار افزایش درجه حرارت بخار تحت فشار شناخته شد.

انواع ظروف کنسرو

در کشور ما از ابتدای کار، کلمه کنسرو در صنایع بسته بندی کردن مواد غذایی با قوطی های فلزی استفاده شد و هنوز هم به غلط در میان ما متداول است ( یعنی استفاده از شیشه یا پلاستیک نیز نوعی کنسرو است).



اولین کارخانه کنسروسازی در سال 1316 هجری شمسی برای تولید کنسرو ماهی در بندر عباس تأسیس شد و در حال حاضر، تعداد کارخانه‌های کنسروسازی کشور متجاوز از 170 واحد است که در نقاط گوناگون کشور مستقر هستند.

شیشه

هنوز هم در پاره‌ای از صنایع غذایی، از شیشه برای نگهداری برخی مواد استفاده می‌شود، مثل انواع ترشی، مربا، سس‌ و غذای کودک.



قوطی ‌های فلزی

در حال حاضر، قوطی های فلزی اولویت خود را حفظ کرده اند و تغییرات قابل توجهی در سهولت استفاده و باز کردن آن ها به‌عمل آمده است، ‌طوری که در یک انتهای بعضی از قوطی‌ها، ابزاری نصب شده که با کشیدن آن ها، به ‌راحتی در قوطی باز می‌شود و این نوع قوطی‌ها در کشور ما به قوطی های کلیددار معروفند.

بسته ‌بندی های پلاستیکی سخت

مشکلات استفاده از شیشه از یک طرف و کمبود مواد اولیه قوطی‌های فلزی از طرف دیگر موجب شده که در حال حاضر، استفاده از پلاستیک برای بسته ‌بندی ‌های کنسرو مطرح شود. برای تولید این بسته‌ها از موادی مانند پلی‌اتیلن و پلی‌پروپیلین و پلی‌وینیل کلراید استفاده می‌شود.

بسته ‌بندی های قابل انعطاف و مقاوم در مقابل حرارت

این بسته ‌بندی ها نوعی بسته ‌بندی چند لایه‌ای قابل انعطاف هستند که می ‌توان آن ها را مانند قوطی‌های فلزی کنسرو استریل نمود و موقع مصرف در آب جوش گرم کرد. در مجموع این بسته‌بندی‌ها به شکل کیسه یا پاکت هستند و در مقابل حرارت 132 درجه سانتی ‌گراد و عوامل مکانیکی مقاوم بوده و پاره و سوراخ نمی ‌شوند و محل چسب آن در شرایط عادی فرآیندهای کنسروسازی، باز نمی‌شود.

روش‌های نامطمئن کنسرو کردن

روش سنتی

این روش قدیمی و منسوخ، روشی نامطمئن و ناسالم محسوب می‌شود. در این روش مواد غذایی درون یک کتری حرارت داده شده و سپس درون شیشه‌ها ریخته شده و دری هم روی شیشه گذاشته می‌شود. هیچ فرآیند خاص مواد غذایی روی آن انجام نمی‌شود. با این روش اغلب مواد غذایی فاسد می شوند. در این حالت باکتری ‌ها، مواد غذایی را فاسد می‌کنند، زیرا شیشه و ظروفی که مواد غذایی در آن ها ریخته شده، به طور کامل از باکتری‌ها پاک نشده‌اند.
رشد این میکروارگانیسم‌ها به‌اضافه فساد مواد غذایی، اغلب از طریق درپوش‌ شیشه‌ها و ظروفی که مهر و موم شده‌اند، اتفاق می‌افتد. این روش کنسرو کردن، یک خطر واقعی برای ایجاد مسمومیت کشنده ی "بوتولیسم" محسوب می‌شود.



کنسرو کردن با بخار
این روش کمی جدیدتر است، اما هنوز هم مطمئن و سالم نیست. شیشه‌ها و ظروف با بخار حرارت داده می‌شوند. این روش، هم برای مواد غذایی با اسیدیته بالا و هم برای مواد غذایی با اسیدیته پایین توصیه نمی‌شود. مواد غذایی کنسرو شده با اسیدیته پایین، به علت فساد و مسمومیت کشنده، خطرناک هستند.

کنسرو کردن بر اساس ارتفاع
با افزایش ارتفاع، آب در درجه حرارت پایین‌تری به جوش می‌آید. چون دمای پایین‌تر برای از بین بردن باکتری‌ها کمتر اثر می کند، بنابراین مدت زمان جوشاندن آب برای کنسرو کردن باید زیاد شود.
دستورالعمل‌های کنسرو کردن غذا اغلب برای ارتفاع صفر تا 300 متری در نظر گرفته می‌شوند.
بنابراین اگر شما در ارتفاع بالای 300 متر مواد غذایی را کنسرو می کنید، باید تغییر ارتفاع را در مورد کنسرو کردن هر نوع از مواد غذایی بررسی کنید.
دیگر متدهای نامطمئن
کنسرو کردن غذا در ماکروفرها، اجاق‌های برقی و چراغ‌های خوراک ‌پزی بی نهایت خطرناک است، به‌خصوص در مورد غذاهایی با اسیدیته ی پایین این روش توصیه نمی‌شود. پودرهای کنسروسازی به عنوان مواد نگه دارنده، بی ‌فایده و بی‌اثر هستند و جای فرآیند صحیح کنسروسازی را به هیچ وجه نمی‌گیرند.

محمدباقر اظهری

[خادمه زینب کبری(س)]

غذاهای‌ تان را بخارپز کنید


بخارپز کردن، یکی از روش ‌های مفید پخت غذا است که البته بیشتر در مورد سبزیجات به کار برده می ‌شود؛ البته سبزیجاتی که کنار غذا مورد استفاده قرار می‌ گیرند بهتر است به شیوه ی بخارپز طبخ شوند تا ویتامین ‌های‌ شان حفظ شود.



در روش‌ های دیگر پخت، ویتامین‌ ها کاملا یا تا حدی از بین می ‌روند ولی در روش بخارپز بیشتر مواد مغذی از جمله ویتامین‌ های حساس به حرارت باقی می ‌مانند. به همین علت بخارپز کردن را بیشتر برای سبزیجات استفاده می ‌کنیم تا هم نرم‌ تر شود و هم هضم ‌شان راحت ‌تر باشد و هم ارزش تغذیه ‌ای خود را حفظ کنند.

البته اگر از لحاظ زمانی امکان تهیه ی باقی مواد غذایی به روش بخارپز وجود داشته باشد، این مواد هم مزه ی بهتری خواهند داشت و هم مواد مغذی بیشتری در آن ها حفظ می ‌شود. حتی فرض کنید برنج را می‌ توان به روش بخارپز با استفاده از دستگاه بخارپز تهیه کرد.

در روش‌ های دیگر پخت، ویتامین‌ ها کاملا یا تا حدی از بین می ‌روند ولی در روش بخارپز بیشتر مواد مغذی از جمله ویتامین‌ های حساس به حرارت باقی می ‌مانند


بهترین کار این است که یک سبد فلزی را روی قابلمه قرار دهید، سبزیجات را داخل سبد بچینید و در قابلمه را ببندید و اجازه بدهید همراه با پخت غذا سبزیجات مورد نظر نیز پخته شوند یا یک ظرف آب روی گاز بگذارید و در یک فاصله بسیار کم غذا را روی این ظرف قرار دهید و در آن را هم ببندید تا با بخار آب مواد غذایی بپزند.



یادتان باشد که انواع سبزیجات سالادی(که اگر خام مصرف شوند نفاخ خواهند بود) را می ‌توان با این روش آماده خوردن کرد.
برخی از مواد غذایی را هم می‌ توان به وسیله ی آب خودشان تهیه کرد ولی باید حرارت اجاق را پایین آورد. به این ترتیب که پیاز، هویج، کدو، بادمجان و انواع سبزیجات را می ‌توان خرد کرد، در ظرف گذاشت و در آن را بست و با حرارت حداقل اجازه داد آن ها با آب خود بپزند. این شیوه ی پخت بسیار بهتر از طبخ آن ها در روغن است.
بعد از این که این سبزیجات به این روش بخارپز شدند، می ‌توان مقداری روغن زیتون یا چاشنی ‌های دیگر را به آن ها اضافه کرد تا آماده ی مصرف شوند.



بخش تغذیه تبیان

منبع: سلامتیران - دکتر خدیجه رحمانی، متخصص تغذیه و رژیم ‌درمانی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

[خادمه زینب کبری(س)]

نکاتی در مورد خرید گوشت شتر


گوشت در دام‌های جوان بسیار نرم و فاقد خشنی و هرگونه سفتی و رنگ آن قرمز روشن است. البته در این مورد باید یادآوری شود که تیرگی و سفتی برخی گوشت ‌ها(مخصوصا تیرگی) به دلیل کشتار صحیح و غلط نیز می‌ تواند باشد.



گوشت از فرآورده‌ های مهم دامی است که به عنوان یکی از بهترین منابع پروتئینی در تغذیه انسان مطرح است، منتها باید گوشتی خریداری شود که از نظر طعم، بو، لطافت و... مرغوب، مطلوب و مقرون به صرفه ی اقتصادی برای خانواده‌ ها باشد.
شناخت گوشت مناسب بسیار مهم است، چرا که در ازای پرداخت پول باید کالای خوب و سالم دریافت شود.
در مرحله اول بهتر است بدانید دامی که تنها از علوفه تازه و سالم، چغندر، نمک و آب سالم تغذیه کرده باشد، گوشتی سالم‌ تر و لطیف ‌تر خواهد داشت، چون به خاطر تغذیه سالم، گوشتی سرشار از انواع ویتامین ‌ها و املاح معدنی دارد.

گوشت قرمز تازه اگر 24 ساعت در مغازه بماند، این علایم را پیدا می‌ کند: چربی روی گوشت حباب‌ های هوا خواهد داشت؛ یعنی کف می‌ کند، رنگ گوشت تیره شده و خودش را جمع می ‌کند، البته رنگ چربی هم چرک و تیره می‌ شود و دیگر کاملا سفید نخواهد بود.
گوشت در دام‌های جوان بسیار نرم و فاقد خشنی و هرگونه سفتی و رنگ آن قرمز روشن است. البته در این مورد باید یادآوری شود که تیرگی و سفتی برخی گوشت ‌ها(مخصوصا تیرگی) به دلیل کشتار صحیح و غلط نیز می‌ تواند باشد.

ارزش گوشت از روی تردی آن ارزیابی می ‌شود. رنگ گوشت شتر جوان شبیه گوساله و رنگ گوشت شترهای پیر و بالغ، قرمز مایل به قهوه ‌ای است

از راه‌ های دیگر تشخیص گوشت، نگاه کردن به رنگ و وضعیت چربی لاشه است. اگر لاشه ‌ای دارای چربی زیاد بود و رنگ چربی آن بیشتر متمایل به کرم و زرد رنگ ‌تر باشد، دلیل پیری دام است. گوشت دام پیر از نظر غذایی کم ارزش، سفت و دیرپز است. هرچه رنگ چربی، کرم و زردتر باشد، این گوشت نامرغوب‌ تر است. زردی بیش از حد هر چربی و گوشت دلیل بر بیمار بودن دام و لاشه است، لذا از خرید چنین گوشتی باید امتناع نمود. درباره چربی باید به این نکته اشاره کرد که نحوه تغذیه دام و جیره‌ های حاوی انرژی بیش از حد استاندارد نیز باعث تجمع بیش از حد چربی در لاشه می‌ شود. در چنین شرایطی باید به رنگ چربی و بوی آن توجه کرد.

هنگام خرید نیز دقت کنید، چرا که رنگ تیره گوشت و چربی و مقدار چربی بیش از حد آن دلیل بر نامرغوب بودن گوشت است.

بوی گوشت نیز بسیار مهم است. گوشتی که بویی شبیه به بوی گوشت ماهی داشته باشد، نامرغوب و احتمالا مانده است و باید از خرید آن خودداری نمود.
مسأله مهم دیگر، رنگ استخوان است؛ به این صورت که هرچه رنگ استخوان تیره ‌تر(کرم‌ تر) باشد، دام پیرتر و گوشت نامرغوب ‌تر است، ضمن این که در حین خرد کردن گوشت توسط قصاب می‌ توان به استخوان دقت کرد، استخوانی که به راحتی و زود شکسته شود و رنگ سفیدتری داشته باشد، نشانه جوانی دام و مرغوبیت گوشت است. قطورتر بودن الیاف گوشت(الیاف رشته‌ ای‌ تر با رشته‌ های درشت)، تیره ‌تر بودن رنگ آن، زردتر بودن چربی آن و تیره‌ تر بودن استخوان‌ های آن، مربوط به دام پیر است.
گوشت شتر از نظر دارا بودن مواد مورد احتیاج بدن در مقایسه با سایر دام‌ ها قابل توجه می ‌باشد و صرفا مزه آن با ذائقه برخی مردم ناسازگار است.
گوشت شتر پیر سفت بوده و خوشمزه نیست، اما به عقیده برخی از ساربانان باتجربه، گوشت مربوط به دام حاشی (شتری که مرتب از شیر مادر تغذیه شده باشد)، کیفیتی به مراتب بالاتر از گوشت بره دارد.
ارزش گوشت از روی تردی آن ارزیابی می ‌شود. رنگ گوشت شتر جوان شبیه گوساله و رنگ گوشت شترهای پیر و بالغ، قرمز مایل به قهوه ‌ای است. چربی آن نیز سفید و الیاف ماهیچه ‌ها بیشتر شبیه ماهیچه ‌های اسب می‌ باشد.

گوشت شتر پیر سفت بوده و خوشمزه نیست، اما به عقیده برخی از ساربانان باتجربه، گوشت مربوط به دام حاشی (شتری که مرتب از شیر مادر تغذیه شده باشد)، کیفیتی به مراتب بالاتر از گوشت بره دارد

گوشت شتر در اکثر نقاط به صورت فله ‌ای عرضه می ‌شود، بنابراین هنگام تهیه ی آن دقت کنید که ظاهر گوشت لزج، چسبنده و مترشح نباشد و عضلات سفت و قوام طبیعی داشته باشند.هر نوع بوی غیرطبیعی و نامطبوع مانند ترشیدگی، تعفن و کپک ‌زدگی علامت فساد گوشت است.
خشک و چروکیده بودن از علایم نگهداری گوشت در شرایط نامناسب و غیربهداشتی است. این گوشت با دیگر فرآورده‌ های آن(دل، جگر، قلوه و ...) باید حتما در داخل یخچال‌ های ویترین ‌دار نگهداری شود.

فرآوری: مریم مرادیان نیری
بخش تغذیه تبیان
منابع:
ماهنامه ی دنیای تغذیه - سالومه آرمین؛ کارشناس ارشد علوم تغذیه
جام جم - فاخره بهبهانی ‌

[خادمه زینب کبری(س)]

12 توصیه‌ی یک بار مصرف!

---

اگر می‌خواهید از این ظروف استفاده کنید، بهتر است از توصیه‌های بهداشتی و نحوه صحیح استفاده از این ظروف آگاهی کامل داشته باشید.

---

این روزها ظروف یک‌بار مصرف به خاطر قیمت مناسب، راحتی استفاده و تنوع شکل، رنگ و طرح به خانه‌ها راه پیدا کرده و خیلی‌ها ترجیح می‌دهند علاوه بر دادن غذای نذری، در تولدها و میهمانی‌ها هم از این ظروف استفاده کنند اما انواع پلاستیکی آن‌ها باعث آلودگی محیط زیست می‌شوند و سلامت انسان را تهدید می‌کنند. کارشناسان بهداشت هشدار می‌دهند که این ظروف اگر استاندارد نباشند یا به شکل صحیح استفاده نشوند، می‌توانند برای سلامتی مضر باشند. به همین دلیل بهتر است در خانه که امکان شستن و ضدعفونی کردن ظروف وجود دارد از ظرف‌های پیرکس، استیل و چینی استفاده کنید. برای خرید غذاهای داغ مانند آش و حلیم هم بهتر است با خودتان ظرف یا قابلمه ببرید تا خیالتان راحت باشد که غذای داغ در ظرف مناسب ریخته شده است و خطری سلامت شما و خانواده‌تان را تهدید نمی‌کند اما اگر می‌خواهید از این ظروف استفاده کنید، بهتر است از توصیه‌های بهداشتی و نحوه صحیح استفاده از این ظروف آگاهی کامل داشته باشید.

1- ظروف شفاف فقط برای نوشیدنی‌ها و غذاهای سرد

اگر پیگیر برنامه‌ها و خبرهای بهداشتی و سلامت باشید، حتماً هشدارهای وزارت بهداشت درباره ظروف یک‌بار مصرف پلاستیکی را شنیده‌اید و می‌دانید ظرف یک‌بار مصرف شفاف و بی‌رنگ فقط برای غذاهای سرد مناسب است و نباید از آن برای نوشیدنی‌ها و غذاهای داغ استفاده کرد.

در موقع شستن ظروف پلاستیکی به هیچ عنوان نباید از وسیله یا مواد شیمیایی
برنده و قوی استفاده کرد، زیرا اگر سطح داخلی یا خارجی این دسته از ظروف
آسیب ببینند و خراش پیدا کنند، غیرقابل استفاده خواهد شد، چون موجب ترشح
مواد شیمیایی درون بدنه پلاستیک به خارج خواهد شد

علت هم این است که هنگام ساخت این ظروف، برای جلوگیری از شکنندگی از مواد پلاستیکی لایزر استفاده می‌شود. اگر در این ظروف آب‌جوش یا غذای داغ ریخته شود این مواد در ماده غذایی حل شده و وارد بدن می‌شوند. این ترکیب‌ها خطرناک هستند و ممکن است باعث بروز انواع سرطان شوند. از آنجایی که مقدار این مواد سرطان‌زا در ظروف شفاف بیشتر است، بنابراین باید در استفاده از آن‌ها بیشتر احتیاط کرد.

2- ظرف‌های سفید برای غذای گرم

ظروف یک‌بار مصرف سفید و فوم‌دار برای خوراکی‌های سرد، گرم و مرطوب مناسب است اما نباید برای نوشیدنی‌ها و غذاهای داغ مانند آش، چای و قهوه که دمای بالایی دارند از آن‌ها استفاده کرد. استفاده نادرست از ظروف پلی‌اتیلن (پلاستیکی) باعث آزاد شدن مواد آلی و ترکیب‌های شیمیایی موجود در دیواره ظروف و ترکیب آن‌ها با مواد غذایی می‌شود که مصرف آن برای سلامتی مضر است و ممکن است باعث ایجاد مشکلات گوارشی و بروز برخی بدخیمی‌ها در افراد شود.



3- رنگی‌ها خطرناک‌ترند

این روزها ظروف یک‌بار مصرف در طرح‌ها و رنگ‌های مختلف در بازار وجود دارد. ممکن است انواع رنگی آن به نظرتان قشنگ‌تر بیاید و تصمیم بگیرید برای پذیرایی از میهمانانتان از این ظروف استفاده کنید. بهتر است بدانید استفاده از ظروف یک‌بار مصرف رنگی احتیاط بیشتری را می‌طلبد، چرا که ظروف یک‌بار مصرف مانند ظروف دیگر توانایی نگهداری رنگ را ندارند به همین علت هنگام ریختن غذای داغ یا چای در ظرف لایه‌ای رنگ در غذا حل شده و وارد بدن می‌شود. بنابراین بهتر است از انواع رنگی این ظروف به ویژه برای غذاهای داغ استفاده نشود.

4- معمولاً جنس بطری‌های آب آشامیدنی (که در ماه‌های گرم سال حتی اگر حاوی آب معدنی نباشند، به طور مرتب از آب شهری پر می‌شوند و درون یخچال قرار می‌گیرند یا برای نگهداری موادی چون آب‌لیمو و آب‌غوره مورد استفاده قرار می‌گیرند)‌ از PVC است که مشکلی هم برای سلامت انسان به وجود نمی‌آورد، اما اگر آب بیش از 6 ماه در این ظروف نگهداری شود، آلوده می‌شود. بنابراین خانواده‌ها باید از استفاده مکرر این ظروف برای نگهداری آب در یخچال خودداری کنند.

بهتر است بدانید استفاده از ظروف یک‌بار مصرف رنگی احتیاط بیشتری را می‌طلبد، چرا که ظروف یک‌بار مصرف مانند ظروف دیگر توانایی نگهداری رنگ را ندارند به
همین علت هنگام ریختن غذای داغ یا چای در ظرف لایه‌ای رنگ در غذا حل شده و
وارد بدن می‌شود

5- بطری‌های پلاستیکی آب را در فریزر برای انجماد قرار ندهید، چون این کار باعث آزادسازی سم دیوکسین از ظروف پلاستیکی می‌شود.
6- غذاهای فوری (Fast Food) و سوپ‌ها باید از ظرف یک بار مصرف تخلیه و در ظرف دیگری گرم شوند.

7- چای‌ساز و ظروف همزن پلاستیکی به دلیل ماهیت پلاستیکی که دارند، در اثر مجاورت با گرما، مواد مصنوعی پلاستیکیشان وارد آب یا مواد غذایی شده و آن را سرطان‌زا می‌کند.



8- فقط یک‌بار بعضی غذاهای آماده و بسته‌بندی به شکلی هستند که بعد از گرم شدن در ماکروویو مورد استفاده قرار می‌گیرند، این نوع غذاها را نباید بعد از یک‌بار گرم کردن مجدداً در ماکروویو قرار داد چون گرمای شدید موجب انتقال مولکول‌های پلیمری به غذا می‌شود و ممکن است برای سلامت مضر باشند.
نباید غذاهای خود را در ظروف پلاستیکی در ماکروویو گرم کنید، این موضوع به خصوص در مورد غذاهای حاوی روغن و چربی اهمیت می‌یابد. ترکیب «چربی و حرارت بالا و پلاستیک» باعث آزادسازی دیوکسین به داخل غذا می‌شود.

9- از ورقه‌های پلاستیکی برای پوشش غذا در موقع گرم کردن آن در ماکروویو خودداری کنید زیرا به راحتی مواد شیمیایی موجود آن به داخل غذا راه‌یافته و سبب آلوده شدن غذا می‌شود.

10- در موقع خرید مواد خوراکی سعی کنید از کیسه‌های پلاستیکی استفاده نکنید.

بطری‌های پلاستیکی آب را در فریزر برای انجماد قرار ندهید، چون این کار باعث آزادسازی سم دیوکسین از ظروف پلاستیکی می‌شود

11- بطری‌های شیر و آب و پستانک‌های نوزادان که از پلاستیک درست شده‌اند می‌تواند در مسمومیت کودکان نقش داشته باشد.

12-در موقع شستن ظروف پلاستیکی به هیچ عنوان نباید از وسیله یا مواد شیمیایی برنده و قوی استفاده کرد، زیرا اگر سطح داخلی یا خارجی این دسته از ظروف آسیب ببینند و خراش پیدا کنند، غیرقابل استفاده خواهد شد، چون موجب ترشح مواد شیمیایی درون بدنه پلاستیک به خارج خواهد شد.

فرآوری: مریم مرادیان نیری


بخش تغذیه و آشپزی تبیان

---

منابع:
جام جم
هفته نامه سلامت