سوره مزمل چشم انداز اهل سير وسلوك
هر كه اهل سير و سلوك باشد و رسیدن به مقامات عالیۀ عرفانی را به عنوان چشمانداز پیش روی خود رقم زده باشد، با عمل به اين دستورالعمل ميتواند به مطلوب خود برسد.
در این مجال شرح مختصری از دستورات خداوند سبحان در سورۀ مزّمّل بیان خواهد شد.
«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيم، يا أَيُّهَا الْمُزَّمِّلُ، قُمِ اللَّيْلَ إِلاَّ قَليلاً، نِصْفَهُ أَوِ انْقُصْ مِنْهُ قَليلاً، أَوْ زِدْ عَلَيْهِ وَ رَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتيلاً، إِنَّا سَنُلْقي عَلَيْكَ قَوْلاً ثَقيلاً، إِنَّ ناشِئَةَ اللَّيْلِ هِيَ أَشَدُّ وَطْئاً وَ أَقْوَمُ قيلاً، إِنَّ لَكَ فِي النَّهارِ سَبْحاً طَويلاً، وَ اذْكُرِ اسْمَ رَبِّكَ وَ تَبَتَّلْ إِلَيْهِ تَبْتيلاً، رَبُّ الْمَشْرِقِ وَ الْمَغْرِبِ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ فَاتَّخِذْهُ وَكيلاً، وَ اصْبِرْ عَلي ما يَقُولُونَ وَ اهْجُرْهُمْ هَجْراً جَميلاً»[1]
اول: شب زندهداري
اولين دستور خداوند براي پيامبر اعظم(صلّيالله عليه وآله وسلّم) شب زندهداري است.
ميزان اين شبزندهداري را نيز معيّن ميفرمايد:
«قُمِ اللَّيْلَ إِلاَّ قَليلاً، نِصْفَهُ أَوِ انْقُصْ مِنْهُ قَليلاً، أَوْ زِدْ عَلَيْهِ وَ رَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتيلاً»
بر اين اساس، شبزندهداري آن حضرت از شگفتيهاي سيرۀ ايشان بهشمار ميآيد. هر چند اين دستورالعمل براي شخص پيامبر(صلّيالله عليه وآله وسلّم) نازل شده است، امّا هركس قصد سير و سلوك دارد، با اجراي اين دستورالعمل در حد توان خويش ميتواند به مقاماتي عرفاني دست يابد.
پيامبر اكرم(صلّيالله عليه وآله وسلّم) نیمۀ دوّم شب را بيدار بودند. مسلمانان نيز باید اوّل شب را به استراحت بپردازند و خود را برای شب زندهداری در دل شب آماده کنند. ولی متأسّفانه برخی مسلمانان عکس آن عمل میکنند؛ به گونهای که رسم شده است از اذان مغرب و عشاء تا نیمۀ شب بیدار باشند و از نصف شب تا صبح بخوابند.
دستور اسلام که در قرآن مجید و روایات شریف اهل بیت(عليهمالسّلام) آمده است، استراحت در دو سوّم اوّل شب و بيداري در يک سوّم ديگر ميباشد. [2]