نظریات درباره ماهیت عشق

[رایکا]

نظریات مختلفی در اینباره داده شده است . گروهی عشق را - همینعشق انسان به انسان را كه بحث درباره آن است - دو نوع می‏دانند . مثلا

بوعلی سینا در شرح اشارات ، ج 3 ، ص 383 ،و خواجه نصیرالدین طوسی و ملاصدرا عشق را دو نوع می‏دانند ، برخی عشقها را عشقهایجنسی می‏دانند كه اینها را عشق‏ مجازی می‏نامند نه عشق حقیقی و معتقدند كه بعضیعشقها عشق روحانی یعنی عشق‏ نفسانی است ، به این معنا كه در واقع میان دو روح نوعیكشش وجود دارد

نظریه‏ای استكه عشق را تقسیم می‏كند به عشق جسمانی و عشق نفسانی ، یعنی به نوعی عشق قائل است كههم از نظر مبدأ با عشق‏ جسمانی متفاوت است یعنی مبدأش جنسی نیست ، ریشه‏ای در روح وفطرت‏ انسان دارد و هم از نظر غایت با عشق جنسی متفاوت است چون عشق جنسی با اطفاءشهوت خاتمه پیدا می‏كند ، ولی این عشق در اینجاها پایان نمی‏پذیرد
اما عشق نفسانی حیات است و زندگی ، اطاعت آور است و پیروساز . و این عشق است كه عاشق را مشاكل با معشوق قرار می‏دهد و وی‏ می‏كوشد تا جلوه‏ای از معشوق باشد و نسخه ای از روشهای او ، همچنانكه خواجه نصیرالدین طوسی در شرح اشارات‏ بوعلی می‏گوید : و النفسانی هو الذی یكون مبدأ و مشاكله نفس العاشق لنفس المعشوق فی‏ الجوهر ، و یكون أكثر اعجابه بشمائل المعشوق لانها آثار صادرش عن نفسه .
و هو یجعل النفس لینة شیقة ذات وجد ورقة منقطعة عن الشواغل الدنیویة
عشق نفسانی آنست كه مبدأش همرنگی ذاتی عاشق و معشوق است ، بیشتر اهتمام عاشق به روشهای معشوق و آثاری است كه از نفس وی صادر می‏گردداین عشق است كه نفس را نرم و پرشوق و وجد قرار می‏دهد ، رقتی ایجاد می‏كند كه عاشق را از آلودگیهای دنیائی بیزار می‏گرداند "
محبت به سوی مشابهت و هم رنگی و در امدن در وجه و صفات معشوق می‏راند و قدرت آن سبب می‏شود كه محب‏ به شكل محبوب درآید . مثل سیم برقی است كه از وجود محبوب به‏ محب وصل گردد ، و صفات محبوب را به اومنتقل سازد . و اینجاست كه‏ انتخاب محبوب اهمیت اساسی دارد .برای همین اسلام در موضوع دوستیابی و همینطور انتخاب همسر تاکید بسیاری کرده و در این زمینه آیات و روایاتی بسیار وارد شده‏ است ،چون دوستی همرنگ ساز است و زیباساز و غفلت آور ،