جوان و اميدواري به خدا
جوان و اميدواري به خدا
بيمناكي افراطي از خداوند، نااميدي از رحمت الهي است كه آفت بزرگ خوف از خداوند است و از رذيلت‌هاي اخلاقي به شمار مي‌آيد. قرآن كريم، نااميدي از رحمت الهي را گمراهي مي‌داند و مي‌فرمايد: «چه كسي ـ جز گمراهان ـ از رحمت پروردگارش نوميد مي‌شود؟»[1] همچنين در آيه 87 سوره يوسف،نوميدي از رحمت خداوند را فقط شايسته كافران مي‌داند و مي‌فرمايد: «همانا جز گروه كافران، كسي از رحمت خدا نااميد نمي‌شود».
ارزش اميد به خدا
در قرآن و روايات معصومان(ع)، اميد به رحمت خداوند و سرانجام نيكو، از جهات گوناگون تأكيد شده است. خداوند متعالي به رسول اكرم(ص) مي‌فرمايد:
مؤمنان به اعمالي كه براي كسب ثواب من انجام مي‌دهند، تكيه نكنند؛ چرا اگر تمام عمرشان را در عبادت من بكوشند و زحمت بكشند، باز كوتاهي كرده¬اند و به ژرفاي عبادتم نرسند، بلكه بايد به رحمت من اعتماد كنند و به بخشايش من اميدوار باشند.[2]
در قرآن و روايات آمده است كه فرشتگان و انبياي الهي، همواره از خداوند براي مؤمنان درخواست گذشت مي‌كنند و اين خود موجب اميدواري به رحمت الهي مي‌گردد. در آيه 5 سوره شوري آمده است: «فرشتگان به سپاس پروردگارشان تسبيح مي‌گويند و براي كساني كه در زمين هستند، آمرزش مي‌طلبند.» همچنين آنچه درباره شفاعت پيامبر اعظم(ص) درباره امتش در روايات آمده،[3] يا بيانگر آن است كه جهنم تنها براي كافران فراهم گشته،[4] همگي، تشويق به اميدواري به خداوند است.
روايت و نكته
توبه واقعي؛ اميدواري به خدا
پيامبر اعظم(ص) مي‌فرمايد:
كسي كه در باقي‌مانده عمر خويش به كارهاي نيك اقدام كند، از گناهان گذشته‌اش مورد پرسش قرار نمي‌گيرد، و كسي كه در ادامه عمرش گناه و نافرماني را ادامه دهد، گذشته و آينده او مورد مؤاخذه و سؤال قرار خواهد گرفت.[5]
اين حديث شريف، پيام¬هاي گوناگوني دارد كه يكي از آنها، اميدوار شدن به آينده و نااميد نشدن است. گاهي انسان در نيمه راه از خواب بيدار و متوجه مي‌شود كه تاكنون به بيراهه رفته است. به همين دليل، خود را سر دوراهي مي‌بيند كه آيا به اين انحراف و گمراهي ـ كه آينده را تاريك مي‌بيند و راه را بسته ـ ادامه دهد يا بازگردد؛ چرا كه از هر كجا برگردد، فايده است و راه نجات باز، و خداي بزرگ،انسان مؤمن و درست‌انديش را در كوچه‌هاي تاريك و پشت درهاي بسته رها نمي‌کند و به او پيام مي‌دهد كه هرگاه پشيمان شدي، مي‌تواني جبران كني؛ زيرا راه رشد و رستگاري هميشه باز است.[6]
بر اين اساس، اگر جوانان مسير زندگي خود را به بيراهه رفته‌اند، مي‌توانند فرصت را غنيمت شمارند و هرچه سريع‌تر مسير خود را تغيير دهند و وارد صراط مستقيم شوند و با توجه به رحمان و رحيم بودن خداوند، به درگاه رحمت وي اميدوار باشند و زندگي تازه‌اي را آغاز كنند.
آيات
اميد و نااميدي در قرآن
حكيمه مهديان
از رحمت خدا نااميد نشويد كه تنها گروه كافران از رحمت خداوند، نااميد مي‌شوند.[7]
جز گمراهان، چه كسي از رحمت پروردگارش نااميد مي‌شود؟[8]
بگو: اي بندگان من كه بر خود اسراف و ستم كرده‌ايد! از رحمت خدا نااميد نشويد كه خدا همه گناهان را مي‌آمرزد؛ زيرا او بسيار آمرزنده و مهربان است.[9]
هنگامي كه به انسان نعمت مي‌بخشيم، از حق روي مي‌گرداند و متكبرانه دور مي‌شود و هنگامي كه كمترين بدي به او مي‌رسد، از همه چيز نااميد مي‌گردد.[10]
اي كساني که ايمان آورده‌ايد! با قومي كه خداوند آنان را مورد غضب قرار داده، دوستي نكنيد. آنان از آخرت نااميدند، همان‌گونه كه كافرانِ مدفون در قبرها نااميد هستند.[11]
كساني كه به آيات خدا و ديدار او كافر شدند، از رحمت من نااميدند و براي آنها عذابي دردناك است.[12]
اميد و نااميدي در كلام علوي
حكيمه مهديان
امام علي(ع) مي‌فرمايد:
بزرگ¬ترين بلا، نااميدي است.[13]
نااميدي، صاحب خود را مي‌كشد.[14]
هر نااميدي، ناكام است.[15]
حتي درباره بدترين فرد اين امت، از رحمت خدا نااميد مشو؛ زيرا خداوند متعالي فرموده است: «از رحمت خدا نوميد نشود، مگر گروه كافران» (حجر: 56).[16]
در شگفتم از كسي كه استغفار را با خود دارد و با اين وصف، نااميد مي‌شود.[17]
نااميدي باعث تفريط و تقصير در كار مي‌شود.[18]
بدان کسي كه خزانه‌هاي آسمان‌ها و زمين در دست اوست، به تو اجازه دعا كردن داده و اجابت نمودن آن را ضمانت كرده است پس، مبادا تأخير در اجابت او تو را نااميد گرداند.[19]
هرچه اميد داريد، به خداي سبحان داشته باشيد و به كسي جز او اميد مبنديد؛ زيرا هيچ‌كس به غير خداي تعالي اميد نبست، مگر آنكه نااميد برگشت.[20]
نااميدي، گناهي بزرگ
علت آنكه پس از شرك به خداوند، نااميدي از رحمتش، مهم‌ترين گناه به شمار مي‌رود، آثار و پي‌آمدهاي خطرناكي است كه در پي دارد. دليل اصلي نااميدي از رحمت پروردگار، بي‌اعتقادي به قدرت و رحمت خداوند است. از اين روست كه خداوند، نااميدي را از صفات كافران مي‌داند. يكي از آفات نااميدي، بسته شدن راه توبه است؛ زيرا شخص نااميد تمام درها را به روي خود بسته مي‌بيند و اميدي به آمرزش و مغفرت الهي ندارد تا توبه كند.
اثر خطرناك ديگري كه نااميدي به بار مي‌آورد، ارتكاب بيشتر گناه است. از آن‌جا‌كه وي، به توبه و بازگشت اميدي ندارد، با خود مي‌انديشد: من كه به خاطر گناهانم عذاب خواهم شد، پس چرا از ديگر لذت‌ها محروم بمانم و به قول معروف، آب كه از سر گذشت چه يك ني چه صد ني. ازاين‌رو، به راحتي گناه مي‌كند و خيلي سريع به پرتگاه هلاكت مي‌افتد. بايد دانست كه در نظام آفرينش، جايي براي نااميدي وجود ندارد. آيات و روايات فراواني بر اين نكته تأكيد دارند. اميدواري، نشاط‌بخش است و انسان را به تلاش و سعي بيشتر وامي‌دارد و در نتيجه به تعالي و پيشرفت مي‌رساند.[21]
نقل قول
پاسخ : جوان و اميدواري به خدا
