جهل و ناپختگي
جهل و نادانی سابقه ای دیرین در گمراهی انسان ها بوده، اساس اختلافات و انحرافات بشر و مایه بدبختی و فلاکت دنیوی و اخروی او بوده است.[2]
در این میان، جوانان که هنوز در کوران حوادث روزگار تجربه ندیده اند و در آغاز مسیر رشد و کسب آگاهی قرار دارند. اگر جوان از این آسیب مهم غفلت بورزد زمینه انحطاط او فراهم می شود و او را به منجلاب پستی ها می کشاند .
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم در این باره می فرمایند:
«شر الدنیا و الاخرة مع الجهل ؛
شر و بدبختی دنیا و آخرت به همراه جهل و نادانی است».[3]
از این حدیث متوجه این نکته می شویم، کسی که جاهل باشد نه تنها در دنیا بلکه در آخرت نیز بدبخت و سرافکنده خواهد شد.
پس جوان باید بکوشد و سطح آگاهی خود را بالا ببرد.
در وصیت امام علی علیه السلام به فرزندنشان امام حسن علیه السلام به کسب آگاهی در سنین جوانی اشاره شده است، می فرمایند:
«فان اشکل علیک شیء من ذلک فاحمله علی جهالتک فإنک اول ما خلقت به جاهلاً ثم علمت و ما أکثر ما تجهل من الأمر ؛
اگر درباره جهان و تحولات روزگار مشکلی برای تو پدید آمد آن را به عدم آگاهی ارتباط ده؛ زیرا تو ابتدا با ناآگاهی متولد شدی و سپس علوم را فراگرفتی و چه بسیار است آنچه را که تونمی دانی و خدا می داند که اندیشه ات به آن راه ندارد. و بینش تو سرگردان سپس آنهارا می شناسی».[4]
بنابراین جوان باید بکوشد و علم خود را در زمینه های مختلف علمی و تجربی بالا ببرد البته بعضی امور ماوراء طبیعی هستند که علم به آنها ممکن نیست در اینجا جهالت مطرح نیست بلکه جهالت در اموری است که اگر فرد نداند به گمراهی کشیده می شود.
راه درمان:
راه درمان جهالت مشخص و واضح است و بایادگیری علم و دانش قابل درمان است و جوان برای اینکه با جهل خود دستمایه افراد سودجو نشود باید علم و دانش یاد بگیرد همان گونه که امام صادق علیه السلام میفرمایند:
«یا معشر الفتیان حضنوا اعراضکم بالادب و دینکم بالعلم ؛
ای گروه جوانان شرف انسانی را با ادب محافظت نمایید و سرمایه گرانبهای دین خود را با علم ودانش از دستبرد ناپاکان حفظ کنید».[5]
در بعضی از مسائل که از آن آگاهی نداریم ودسترسی به آن ممکن نیست جوان برای اینکه از سردرگمی و انحطاط نجات یابد، باید به رهبران دینی و عالمان رجوع کند و از آنها پیروی کند.
امام علی علیه السلام در اینباره به امام حسن علیه السلام می فرمایند:
«یا بنی أن أحداً لم ینبئ عن الله کماأنبأ عنه الرسول صلی الله علیه و آله فأرض به رائداً و الی النجاة قائداً فإنی لمآلک نصیحة ؛
بدان پسرم! هیچ کس چون رسول خدا صلی الله علیه و آله از خدا آگاهی نداده است، رهبری او را پذیرا باش و همیشه راهنمایی او را بپذیر تا رستگارشوید(6)