به نام خدا و سلام بر دوستان
مضاربه چیست؟
مضاربه یک عقد قرارداد دو طرفه است که بر اساس آن یک نفر سرمایه گذار به عنوان مالک و فرد دیگری به عنوان عامل طی یک قرارداد با شرایط خاص، باهم قرار می گذارند که عامل با سرمایه مالک تجارت کرده و از سود کسب شده، درصدی را طبق توافق قبلی به مالک پرداخت کند.
این تعریف ساده مضاربه است.
اما انجام یک مضاربه صحیح شرعی، شروط و ضوابطی دارد.
شرایط مضاربه:
1. در مضاربه، سرمایه باید پول باشد نه كالا و مانند آن.
یعنی سرمایهگذار باید پولی را در اختیار عامل بگذارد تا با آن به تجارت بپردازد نه چیز دیگر را.
مثلا نمیتواند یک انبار برنج را به عامل بدهد و بگوید اینها را بفروش و از سود بهدست آمده یک سوم را بردار. یا اینكه تاكسی خودش را به رانندهای بدهد و بخواهد با قرارداد مضاربه تعیین سود كند.
البته این كارها با عقدهای دیگری غیر از مضاربه به شکل صحیح و شرعی قابل انجام است، اما دیگر اسمش مضاربه نیست.
2. در مضاربه، تنها باید تجارت (یعنی خرید و فروش) صورت بگیرد.
در نتیجه عامل محترم نمیتواند پول سرمایه گذار را در هر راهی كه پیش اومد و سود خوبی داشت، به كار بیندازد. (مثلا شركت و تولیدی و مانند آن بر پا كند. یا بذاره در بانک یا یک شرکت دیگه و سودش رو بگیره.)
(البته در این مسأله تفاوتهایی در برخی موارد بین مراجع وجود دارد ولی آنچه مسلم است و همه قبول دارند؛ تجارت و خرید و فروش است.)
3. نكته سوم كه البته در اكثر قراردادهای اقتصادی اسلامی مورد نظر است، حساب و كتاب و تعیین درست جزئیات معامله است.
یعنی:
اول: باید دو طرف قرارداد كاملا مشخص باشند كه پول از كیست و عامل كیست.
دوم: میزان سرمایه باید معلوم باشد و همینطور فلهای نمیشود قرارداد مضاربه بست. (مثلا طرف به دیگری بگه برو این ماشین یا خانه یا زمین من رو هر چی شد بفروش و با پولش كار كن، هر چی بهدست آمد نصف نصف!)
سوم: بهعلاوه مدت زمان عقد قرارداد هم باید دقیق و معین باشد و بر این مبنا كه تا هر وقت بازار رونق داشت و یا تورم بالا نرفت و یا تا وقتی كه توان كاركردن داشتی و... نمیشود دو نفر با هم قرارداد ببندند.
چهارم: زمان قرارداد هم باید معلوم باشد. مثلا یك سال، دو سال، یا یک ماه.
پنجم: لازم است از همان اول میزان سهم هر یک از دو طرف از سود بدست آمده مشخص باشد. یعنی باید معین شود كه عامل و مالک هر كدام دقیقا چه مقدار از سود قطعی بدست آمده را صاحب خواهند شد.
نکته مهم اینکه:
تعیین این سود باید به «کسر مُشاع» باشد.
--------------------------
ان شاءالله ادامه دارد...
.