آنتوني ون ليوون هوك
نام فارسي : آنتوني ون ليوون هوك
آنتوني ون ليوون هوك كاشف موجودات ذره‌بيني به سال 1632 در شهر «دلفت» هلند زاده شد. او از خانواده‌اي متوسط بود و دوران بزرگسالي به كارمندي در دستگاه حكومت محل اشتغال داشت.
سرگرمي ليوون هوك كار با ميكروسكپ بود و از همين طريق به كشف بزرگ خود دست يافت. در آن زمان امكان خريد ميكروسكوپ از مغازه‌ها وجود نداشت و ليوون هوك خود ميكروسكوپ مورد استفاده‌اش را ساخته بود. او يك لنزساز حرفه‌اي كه در اين زمينه آموزش ديده باشد نبود ولي كارايي و مهارت او در اين باب بسي فراتر از افراد حرفه‌اي آن روزگار بود.
اگر چه ميكروسكوپ مركب، لنزهاي متعدد، يك نسل قبل از تولد و اختراع شده بود ولي ليوون هوك هرگز آن را به كار نبرد. به جاي آن ليوون هوك با تراش بسيار دقيق و صحيح لنزهاي كوچك با فاصله كانوني بسيار كوتاه توانست به قدرت تجزيه و مشاهده‌اي به مراتب بيش از آنچه كه وسيله ميكروسكوپ‌هاي مركب اوليه امكان داشت، نائل گردد. قدرت درشت‌نمايي يكي از لنزهاي ساخت او كه تاكنون باقي مانده است حدود 270 برابر بيشتر از لنزهاي موجود آن زمان بود و قرائني وجود دارد كه موفق شد لنزهاي بسيار قوي‌تري نيز بسازد.
ليوون هوك محققي با حوصله و دقيق بود. او كه از قدرت بينايي زياد و حس كنجكاوي نامحدود برخوردار بود موفق شد با لنزهاي دقيق و حساسي كه خود ساخته بود مواد مختلف و متفاوتي را از موي انسان گرفته تا نطفه سگ، از قطرات باران تا حشرات كوچك، بافت و نسوج عضلاني و پوستي و بسياري نمونه‌هاي ديگر را مورد بررسي و مشاهده قرار دهد. او از مشاهدات خود يادداشت‌هاي دقيقي برمي‌داشت و اشكال دقيقي از آنچه كه زير لنز ميكروسكوپ خود مي‌ديد ترسيم مي‌كرد.
از سال 1673 به بعد ليوون هوك به طور مستمر با انجمن سلطنتي علوم انگلستان كه مهمترين تشكيلات علمي آن زمان محسوب مي‌شد، مكاتبه داشت. با وجود نداشتن آموزش عالي (او فقط دوره تابستان را طي كرده بود و زباني جز هلندي نمي‌دانست) در سال 1680 به عضويت انجمن سلطنتي علوم بريتانيا پذيرفته شد. او همچنين عضو مكاتبه‌اي آكادمي علوم پاريس بود.
ليوون هوك دوبار ازدواج كرد و صاحب شش فرزند شد. او از سلامتي كامل برخوردار بود و حتي در سال‌هاي آخر عمر به شدت كار مي‌كرد. بسياري از شخصيت مهم و برجسته از جمله پطر كبير، تراز روسيه و ملكه انگلستان به ديدار او شتافتند. وي در سن نود سالگي به سال 1723 در همان شهر زادگاهش درگذشت.
ليوون هوك در سال 1674 هنگامي كه اولين بار موجودات ذره‌بيني را مشاهده كرد به كشف بزرگ خود دست يافت. اين يك كشف بزرگ تكاملي در تاريخ بشر بود. ليوون هوك در يك قطره كوچك آب دنياي كاملاً جديدي را كشف كرد. دنيايي سرشار از حيات. اگر چه او هنوز اين دنياي جديد را نمي‌شناخت ولي به هر حال دنيايي بود كه اهميت بسيار زيادي براي نوع بشر داشت. در واقع آن «جانوران ذره‌بيني خيلي كوچك» كه او مشاهده كرده بود اغلب حاكم بر مرگ و زندگي بشر هستند.
ليوون هوك توانست موجودات ذره‌بيني را در مكان‌هاي مختلف، روي ديوارها و آبگيرها، در قطرات آب باران و در دهان و مدفوع انسان بيابد. او انواع مختلف باكتري‌ها و همچنين تك‌باختگان را توصيف كرد و اندازه‌هاي آنها را به دست آورد.
استفاده از كشف بزرگ ليوون هوك تا زمان پاستور يعني دو قرن بعد امكان‌پذير نشد. در واقع كل موضوع ميكروبيولوژي عملاً تا قرن نوزدهم، يعني تا زماني كه مدل‌هاي پيشرفته‌تر و كاراتري از ميكروسكوپ‌ها عرضه گرديد، به بوته فراموشي سپرده شده بود.
به اين ترتيب اين بحث ممكن است مطرح شود كه اگر ليوون هوك هرگز وجود نمي‌داشت و كشفيات او تا قرن نوزدهم انجام نمي‌شد شايد تنها تفاوت اندكي در پيشرفت علوم پديد مي‌آمد، اما به هر حال نمي‌توان منكر شد كه ليوون هوك اين موجودات ذره‌بيني را كشف كرد و از طريق او بود كه دنياي علم از وجود چنين موجوداتي باخبر گرديد.
گهگاه از ليوون هوك به عنوان فردي ياد مي‌شود كه با خودش اقبالي و بخت بلند و اتفاقي توانست به چنين كشف مهم علمي نائل آيد. اما هيچ چيز نمي‌تواند اين واقعيت را كتمان كند كه كشف دنياي موجودات ذره‌بيني حاصل طبيعي كار دقيق و خلاقه وي در ساخت ميكروسكوپ‌هايي با كيفيت و كارايي بي‌سابقه و شكيبايي و دقت او در مشاهده بود. به عبارت ديگر كشف او حاصل تلفيقي از مهارت و سخت‌كوشي، يعني نقطه مقابل شانس و اقبال مي‌باشد.
كشف موجودات ذره‌بيني يكي از معدود كشفيات علمي است كه عمدتاً حاصل كار يك فرد به تنهايي مي‌باشد. ليوون هوك همواره تنها كار مي‌كرد. كشف باكتري‌ها و تك‌باخته‌ها توسط او غيرقابل پيش‌بيني بود و برخلاف ساير پيشرفتهاي علم زيست‌شناسي به هيچ‌وجه نتيجه طبيعي دانش قبلي در زمينه زيست‌شناسي نبود. اين عامل همراه با اهميتي كه مالاً كشف او پيدا كرد ليوون هوك را سزوار قرار گرفتن در رده بالاي اين فهرست كرده است.
کتاب تاثیرگذارترین های تاریخ
شرح حال و آثار یکصد نفر از موثرترین شخصیت های تاریخ جهان
نوشته: میشل اچ.هارت
ترجمه: محمد حسین آهویی
نقل قول
