دعا و تقويت حافظه
اموري را که در تقويت حافظه و فهم مؤثرند مي توان به چند دسته تقسيم بندي نمود:
الف) امور معنوي:
1-ياد خدا (انجام امور عبادى و تکاليف شرعي به ويژه نماز اول وقت).
2- خواندن دعاهايي که براي تقويت حافظه مؤثر است، از امام معصوم نقل شده است که از خدا بخواه که عقل تو را قوى بگرداند و از خدا طلب فهم و درک نما.[9] به عنوان نمونه چند دعا که براي تقويت حافظه مؤثر است بيان مي کنيم:
يک. دعايي که پيغمبر (ص) به اميرالمؤمنين (ع) براى حافظه تعليم نمود: «سبحان من لايعتدى على اهل مملکته، سبحان من لايأخذ اهل الارض بالوان العذاب، سبحان الرؤوف الرحيم، اللهم اجعل لى فى قلبى نورا و بصرا و فهما و علما انک على کل شىء قدير».[10]
دو. سيدبن طاوس نقل مىکند که براى احياى قلب اين دعا را سه بار بخواند:
«يا حى يا قيوم يا لااله الا انت اسئلک أن تحيى قلبى اللّهم صل على محمد و آل محمد». [11]
چهار. هر روز بعد از نماز صبح پيش از آنکه تکلم کند بگويد:«يا حى يا قيّوم فلا يفوت شيئا علمه و لايؤده».[12]
3- خواندن قرآن به خصوص آية الکرسى.
4- اجتناب از چيزهايى که باعث فراموشي مىشود مانند؛ معصيت و گناه، علاقه و وابستگي زياد به دنيا، سرگرمي و اشتغال بيش از حد به آن و غمگين و محزون بودن براي مسائل دنيايي.[13]
5- کاهش اضطراب و کسب آرامش به ويژه هنگام مطالعه.
6- کاهش اشتغالات ذهنى.
7- تقويت تمرکز و دقت.
گفتني است، آنچه در مورد تقويت حافظه و هوش از کتب روايى و ادعيه بيان شد، علت تامه محسوب نمى شود. بعضى از عوامل مربوط به هوش و حافظه در اختيار ما نيست و مربوط به عوامل ژنتيکى و وراثتى است.
به عبارت ديگر، هوش و حافظه و استعداد هر انسانى برآيندى از عوامل متعدد وراثتى و محيطى است که بعضى از اين عوامل در اختيار ما است. از قبيل آنچه در بالا گفته شد و بعضى از آنها از حوزه اختيار انسان خارج است؛ مانند نقش عوامل ژنتيکى اجداد گذشته. بنابراين نبايد توقع داشت که با انجام کارهاى فوق که قطعاً مؤثر هستند معجزه ايجاد شود که ناگهان بهره هوشى شخصي از 90 به 130 ارتقاء پيدا کند و اگر اين چنين نشد اعتقاد به اين توصيه هايى که معصومان (ع) کرده اند کم شود.
پي نوشت ها :
[1]موگهي، عبدالرحيم، روش مطالعه و تلخيص، ص ??، سطرهاي اول تا چهارم
[2] شجري، ف، يادگيري خلاق، ص ???، سطرهاي ?? الي ??، ناشر، انجمن قلم ايران، چاپ ?????
[3] همان، ص ????
[4] طه، ???؛ نک: تفسير هدايت، ترجمه تفسير من هدى القرآن، ج ??، ص ????
[5] قمي، شيخ عباس، مفاتيح الجنان، ص ????، دعاي مطالعه.
[6] شهيد ثاني، منيةالمريد، ص ????
[7] منيةالمريد، ترجمه، حجتي، سيد محمد باقر، آداب تعليم و تعلم در اسلام، ص ????
[8] جهت آگاهي بيشتر، ر.ک: ابزار و روش تحقيق، دشتي، محمد، چاپ مهر قم، ????؛ روش مطالعه، اداره کل آموزش ضمن خدمت، چاپ دوم، ????؛ شجري، ف، يادگيري خلاق، ناشر انجمن قلم ايران، چاپ ????؛ روش مطالعه و تلخيص، موگهي، عبدالرحيم.
[9] بحارالانوار، ج ?، ص ??? روايت ?? روايت عنوان بصرى.
[10] مفاتيحالجنان، فصل اول از باب اول، تعقيبات نماز.
[11] همان، کتاب باقيات صالحات.
[12] همان.
[13] همان.
گروه دين تبيان
منبع : سايت اسلام پديا