مسئله حجاب

[عهد آسمانى]

مسئله حجاب
اثر متفكر شهيد استاد مرتضی مطهری

http://www.ghadeer.org/author/motaha...s/fehrest.html

[عهد آسمانى]

فهرست مطالب

مقدمه مؤلف
مقدمه
بخش اول : تاريخچه حجاب
حجاب در قوم يهود
حجاب در ايران باستان
آيا حجاب از ايران به اسلام رسيده است ؟
وضع حجاب در جاهليت عرب
حجاب در هند
بخش دوم : علت پيدا شدن حجاب
رياضت و رهبانيت
علل تمايل بشر به رياضت
بررسی اين عامل از نظر اسلام
عدم امنيت
بررسی اين عامل از نظر اسلام
استثمار زن
بررسی اين عامل از نظر اسلام
حسادت مرد
بررسی اين عامل از نظر اسلام
تفاوت غيرت با حسادت
عادت زنانگی
بررسی اين عامل از نظر اسلام
بالا بردن ارزش
بزرگترين تدبير زنانه
سخن ويل دورانت
نكته سنجی مولوی
سخن ابن العفيف و نظامی
گفته راسل
سخن آلفرد هيچكاك
خع عشق در عصر حاضر
بخش سوم : فلسفه پوشش در اسلام
واژه حجاب
سيمای حقيقی مسأله حجاب
حجاب اسلامی از يك اصل كلی اجتماعی ناشی می‏شود
حجاب اسلامی از جنبه روانی
تغزل و منشأ آن
تحريك پذيری روح بشر در ناحيه جنسی
چرا پوشش به زن اختصاص يافته است ؟
استحكام پيوند خانوادگی
استواری اجتماع
ارزش و احترام زن
بخش چهارم : ايرادها و اشكالها
حجاب و منطق
حجاب و اصل آزادی
ركود فعاليتها
مقايسه‏ای ميان زن امروز و زن ديروز از نظر كار و فعاليت
افزايش التهابها
سخن راسل
با اشباع ، حرارت جسمی ارضاء می‏شود نه عطش روحی
تفاوت عشق و هوس
هم محروميت سبب طغيان غريزه می‏شود و هم تسليم
نكته‏ای كه عارفان ما بدان برخورده‏اند و روانكاوان توجه نكرده‏اند
چه چيز موجب انحراف جنسی می‏شود ؟
بخش پنجم : حجاب اسلامی
آيات 27 تا 31 سوره نور
استيذان
فلسفه استيذان
اگر صاحب خانه اجازه ورود نداد گله نكنيد
خانه‏های غير مسكون
فرق كلمه عين و كلمه بصر
كلمه غض و كلمه غمض
ستر عورت
زينت

ادامه دارد...

[عهد آسمانى]

دو استثناء :
استثنای اول - تفسير جمله " الا ما ظهر "
كيفيت پوشش - تفسير جمله " « و ليضربن بخمرهن علی جيوبهن »"
استثنای دوم :
زنان
بردگان و مملوكان
طفيليانی كه نياز به زن ندارند
كودكانی كه از امور جنسی بی خبرند
آيات 59 تا 61 سوره نور
كودكان و مملوكان در سه وقت بايد برای ورود در خلوت اجازه بگيرند
زنان از كارافتاده
آيات سوره احزاب - همسران پيغمبر
حريم عفاف
بررسی حجاب اسلامی ، حدود پوشش
مطالب قطعی :
پوشش غير چهره و دو دست تا مچ
عدم وجوب پوشش چهره و دو دست بر زن مستلزم جواز نظر برای مرد نيست‏
تلذذ و ريبه
چهره و دو دست ( وجه و كفين ) مرز محبوسيت زن
ادله موافق
مفاد آيات
مفاد روايات در مورد حرمت نظر به خواهر زن
در مورد پسر بچه
در مورد مملوك
در مورد زنان اهل ذمه
در مورد زنان بيابان نشين
خبر مسعده بن زراره
خبر مفضل بن عمر
خبر علی بن جعفر
خبر جابر بن عبدالله انصاری
خبر فضيل بن يسار
رواياتی كه در باب احرام ، پوشانيدن چهره را بر زن حرام می‏كند
ادله مخالف
1 - سيره مسلمين
نقل قول شهيد ثانی در مسالك
2 - ملاك و اولويت
مباح اقتضائی و مباح لا اقتضائی
مسأله طلاق
رجحان پوشش و حريم
3 - داستان فضل بن عباس و زنی كه در حجة الوداع به خدمات رسول اكرم ‏آمد
4 - مفهوم مخالف جواز نظر در هنگام خواستگاری
5 - آيه جلباب شركت زن در مجامع
تعصب عمر در مورد زنان پيغمبر
اختلاط زنان و مردان
توصيه‏های اخلاقی
نه حبس و نه اختلاط
فتواها
معنی اصطلاح عورت
ستر صلاتی
حس احتياط
كتمان يا اظهار
دو مسأله ديگر :
شنيدن صدای زن اجنبی
مصافحه زن و مرد اجنبی

[عهد آسمانى]

مقدمه مؤلف

ريشه بيشتر انحرافات دينی و اخلاقی نسل جوان را در لابلای افكار و عقايد آنان بايد جستجو كرد . فكر اين نسل از نظر مذهبی آنچنانكه بايد راهنمائی‏ نشده است و از اين نظر فوق العاده نيازمند است
اگر مشكلی در رهنمائی اين نسل باشد بيشتر در فهميدن زبان و منطق او و روبرو شدن با او با منطق و زبان خودش است . و در اينوقت است كه هر كسی احساس می‏كند اين نسل ، برخلاف آنچه ابتدا به نظر می‏رسد ، لجوج نيست‏ ، آمادگی زيادی برای دريافت حقايق دينی دارد
هدف نويسنده و همچنين هدف گروه روشنفكر و متدين انجمن اسلامی پزشكان‏ از طرح و بحث و نشر " مسأله حجاب " اينست كه احساس شد گذشته از انحرافات عملی فراوانی كه در زمينه حجاب به وجود آمده اين مسأله و ساير مسائل مربوط به زن وسيله‏ای شده در دست يك عده افراد ناپاك و مزدور صفت كه از اين پايگاه عليه دين مقدس اسلام جار و جنجال تبليغاتی راه‏ بيندازند . بديهی است در شرايط موجود كه نسل جوان از جنبه مذهبی به قدر كافی راهنمائی نمی‏شود اين تبليغات آثار شوم خود را می‏بخشد

[عهد آسمانى]

اين بنده خدا را سپاسگزار است كه احساس می‏كند فعاليتهای قلمی ناقابل‏ او در اين ميدان ، چه جرائد و مجلات و چه به وسيله اين كتاب ، اثر نيك‏ محسوسی داشته است . تا آنجا كه اطلاع دارد نشر اين كتاب تأثير فراوانی‏ در اصلاح عقايد و افكار اين نسل داشته است ، حتی بعضی از بانوان به اصطلاح‏ متجدد عملا در وضع خود تجديد نظر كرده‏اند
بدون شك پديده " برهنگی " بيماری عصر ما است . دير يا زود اين‏ پديده به عنوان يك " بيماری " شناخته خواهد شد . فرضا ما كوركورانه از غرب تقليد كنيم ، خود پيشتازان غربی ماهيت اين پديده را اعلام خواهند كرد . ولی ما اگر به انتظار اعلام آنها بنشينيم می‏ترسم خيلی دير شده باشد . اگر می‏خواهيد ببينيد كار برهنگی در غرب به كجا رسيده و فرياد چه كسانی‏ را بلند كرده است اين قسمت از نامه يكی از هنرپيشگان معروف جهان را به‏ دخترش كه به قول خودش چهل سال مردم روی زمين را خندانده است بخوانيد
اين نامه مثل معروف عاميانه خودمان را به ياد می‏آورد : " عزا چه عزائی‏ است كه مرده شوی هم گريه می‏كند "
او پس از آنكه به دخترش اجازه می‏دهد " فقط به خاطر هنر می‏توان لخت‏ و عريان به روی صحنه رفت " و تأكيد می‏كند كه اين لختی منحصرا در روی‏ صحنه و برای ضرورت هنر باشد ، می‏نويسد :
" . . . برهنگی بيماری عصر ما است . من پيرمردم و شايد حرفهای‏ خنده‏آور بزنم . اما به گمان من تن عريان تو بايد از آن كسی باشد كه روح‏ عريانش را دوست می‏داری . بد نيست اگر انديشه تو در اين باره مال ده‏ سال پيش باشد ، مال دوران پوشيدگی . نترس اين ده سال ترا پيرتر نخواهد كرد . به هر حال اميدوارم تو آخرين كسی باشی كه تبعه جزيره لختی‏ها بشوی
. . "
نويسنده اين نامه به داشتن بعضی افكار انسانی معروف است . اين سخنان وی نشانه ديگری است از بهره‏مند بودن او از برخی افكار انسانی

[عهد آسمانى]

همانطور كه در مقدمه چاپ اول اين كتاب به اطلاع خوانندگان محترم رسيد ، محتوای اصلی و اولی اين كتاب ، يك سلسله بحثها و درسها بوده است كه‏ در جلسات انجمن اسلامی پزشكان القا شده است و پس از استخراج از ضبط صوت و تنظيم و اصلاح عبارات و اضافه برخی از مطالب به صورت كتاب در آمده است
در چاپ دوم ، تجديد نظرهائی نسبت به چاپ اول به عمل آمد و در مقدمه‏ آن چاپ متذكر شديم كه در تجديد نظر هيچ مطلبی حذف نگرديد بلكه يك‏ سلسله مطالب اضافه شد . مطالب اضافی غالبا مطلب مستقلی نيست ، تتميم‏ و تكميل است برآنچه در چاپ اول بوده و لهذا ضمن فصول كتاب گنجانيده‏ شده است . فقط يك فصل در آخر كتاب تحت عنوان " شركت زن در مجامع " اضافه شد و البته فصل فتواها كه در چاپ اول خيلی به اختصار برگزار شده‏ بود در چاپ دوم تكميل شد و آنرا نيز در حقيقت يك فصل اضافی بايد شمرد
برخی مطالب در چاپ دوم پس و پيش شد ، عبارات در موارد جزئی اصلاح‏ گرديد ، مدارك اخبار و احاديث در پاورقيها نشان داده شد ، در آخر كتاب‏ فهرست اعلام اشخاص و كتب و اماكن را اضافه كرديم ، دو فهرست هم يكی‏ برای آيات كريمه قرآن و يكی ديگر برای احاديث و اشعار و كلمات مشهور قرار داديم . از اين رو چاپ دوم از چاپ اول بسی كاملتر و جامعتر از آب‏ در آمد و در حدود يك ثلث بر جلد اول اضافه گشت .

[عهد آسمانى]

در چاپ سوم اضافات و اصلاحات بسيار ناچيز و مختصری صورت گرفت كه قابل ذكر نبود . اكنون كه چاپ جديد اين كتاب منتشر می‏شود ، يك سلسله تجديد نظرهای ديگری به عمل آمد . اين تجديد نظرها نيز همه از نوع اضافات و توضيحات است و كمی هم اصلاحات ، چيزی كم نشده‏ همچنانكه در جوهر مطالب كتاب نيز تغييراتی داده نشده است

[عهد آسمانى]

به نام خدا

مقدمه

لزوم پوشيدگی زن در برابر مرد بيگانه يكی از مسائل مهم اسلامی است . در خود قرآن كريم درباره اين مطلب تصريح شده است . عليهذا در اصل مطلب از جنبه اسلامی نمی‏توان ترديد كرد
پوشيدن زن خود را از مرد بيگانه يكی از مظاهر لزوم حريم ميان مردان و زنان اجنبی است ، همچنانكه عدم جواز خلوت ميان اجنبی و اجنبيه يكی ديگر از مظاهر آن است . اين بحث را در پنج بخش بايد رسيدگی كرد : 1 - آيا پوشش از مختصات اسلام است و پس از ظهور اسلام از مسلمين به‏ غير مسلمين سرايت كرده است ؟ يا از مختصات اسلام و مسلمين نيست و در ميان ملل ديگر قبل از اسلام نيز وجود داشته است ؟ . 2 - علت پوشش چيست ؟
چنانكه می‏دانيم در ميان حيوانات هيچگونه حريمی ميان جنس نر و جنس‏ ماده وجود ندارد ، آنها آزادانه با يكديگر معاشرت می‏كنند . قاعده اولی‏ طبيعی اين است كه افراد انسان نيز چنين باشند . چه موجبی سبب شده كه ميان جنس زن و مرد حريم و حائلی به صورت‏ پوشيدگی زن يا به صورت ديگر به وجود آيد ؟

[عهد آسمانى]

اختصاص به پوشش ندارد ، در مطلق اخلاق جنسی جای چنين سؤالی هست
درباره حيا و عفاف نيز همين پرسش هست . حيوانات در مسائل جنسی احساس‏ شرم نمی‏كنند ولی در انسان بالاخص در جنس ماده حيا و شرم وجود دارد
3 - فلسفه پوشش از نظر اسلام
4 - ايرادها و اشكالها
5 - حدود پوشش اسلامی چيست ؟



آيا اسلام طرفدار پرده نشينی زن است همچنانكه لغت " حجاب " بر اين‏ معنی دلالت می‏كند ، يا اسلام طرفدار اين است كه زن در حضور مرد بيگانه‏ بدن خود را بپوشاند بدون آنكه مجبور باشد از اجتماع كناره‏گيری كند ؟ و در صورت دوم حدود پوشش چقدر است ؟ آيا چهره و دو دست تا مچ نيز بايد پوشيده شود يا ماورای چهره و دو دست بايد پوشيده شود اما چهره و دو دست‏ تا مچ پوشيدنش لازم نيست ؟ و در هر حال ، آيا در اسلام مسأله‏ای به نام " حريم عفاف " وجود دارد يا نه ؟ يعنی آيا در اسلام مسأله سومی كه نه " پرده نشينی " و " محبوسيت " و نه " اختلاط " باشد وجود دارد يا خير ؟ و به عبارت ديگر آيا اسلام طرفدار جدا بودن مجامع زنان و مردان است يا نه ؟
اينها پرسشهائی است كه اين كتاب بدانها پاسخ می‏گويد

[عهد آسمانى]

بخش اول

تاريخچه حجاب :

1 - آيا در ميان ملل ديگر قبل از اسلام حجاب بوده است ؟
2 - وضع حجاب در جاهليت عرب
3 - حجاب در قوم يهود
4 - حجاب در ايران باستان
5 - حجاب در هند