امام رضا (ع) و فرهنگ توحید

[ملکوت* گامی تارهایی *]

نیاز انسان به توحید، شناخت خدا، ایمان به خدا، اطاعت خدا و تسلیم در برابر او مهم‌ترین نیاز انسانهاست. بشر بدون معرفت، اطاعت و ارتباط با خدا و عبادت او در ظلمات زندگی می‌کند. اهداف و راه خویش را نمی‌بیند، نابیناست. بدون توحید، انسان نه برای «از کجا آمده ام» پاسخی می‌یابد نه برای «به کجا می‌روم» جوابی دارد. و نه «آمدنم بهر چه بود» را می‌تواند پاسخ دهد .
توحید نیاز روح و روان انسان است، نیازی که در شمار نیازهای فرهنگی است. توحید سالم‌ترین و مفیدترین غذای قلب و مغز انسانهاست. اکسیژن زندگی و آب حیات جامعة بشری است.
کلمه «لا اله الا الله» دژ امن الهی در برابر هجوم شیاطین و سلاطین است. چتر ایمنی خدا بر سر جوامع بشری است. در جهان جهل و جور و فریب و در برابر نگهبانان زر و زور و تزویر، فرعون و قارون و بلعم، تنها یک قلعه امن و استوار وجود دارد و آن برج بلند و پولادین توحید است. تلاش امام رضا علیه السلام در گسترش اندیشه توحیدی و آموزشی محتوای« لا اله الا الله » به افراد و امت اسلامی و تربیت جامعه ای خدامحور، در صدر تمام تلاش‌های آن بزرگوار است:
سیرة قرآنی امام رضا علیه السلام تلاشهای تفسیری امام رضا علیه السلام سیره امام هشتم در زمینة دعا و نیایش، آموزه های رضوی در باب دعا، استغفار ، تسبیح و یاد خدا، تحمید و تهلیل و تکبیر، اقدامات شب زنده داری و تهجد امام، نیایش های صبح و شام و نماز و تعقیبات نماز و ادعیه امام رضا در ماه رجب و شعبان و رمضان و به ویژه دعای عمیق سحرهای ماه رمضان ( اللهم انی اسئلک من بهائک و کل بهائک بهی ) یکی از بهترین میراث فرهنگی حضرتعلیه السلام در باب توحید است . این دعا را امام رضا علیه السلام برای ایوب بن یقطین نوشته و فرموده است این دعای امام محمّد باقرعلیه السلام است.[1]

[ملکوت* گامی تارهایی *]

گاه امام رضا علیه السلام شیوه کرنش و سجود در برابر خداوند را به یاران آموزش می‌دهد و در نامه­ای به سلیمان بن حفص مروزی نوشته‌اند. در سجده شکر صد بار بگو: شکراً شکراً و اگر خواستی صدر بار چنین بگو : عفواً، عفواً .[2]
 امام هشتم حضرت علی بن موسیعلیه السلام از پدرانش از رسول گرامی نقل کرده است. که آن بزرگوار فرمود : من انعم الله تعالی علیه نعمة فلیحمد الله تعالی. ومن استبطأ [ علیه ] الرزق فلیستغفرالله ، و من حزنه امرفلیقل : لا حول و لا قوة الاّ باالله. [3]
هر کس خداوند به او نعمتی می­دهد باید او را حمد و ستایش کند، هر کس جریان روزی بر او کند می­شود باید از خداوند آمرزش بخواهد و هر کس گرفتار اندوهی می­شود ، جمله ی « لا حول ولا قوة الا بالله» را بگوید.
در اندیشه رضوی نعمت و قدرت از آن خدا و در دست اوست و اگر انسان گرفتار فقر می­شود و یا از مشکلات اینده بیم دارد، باید به خود و دیگران یادآور شود، که هیچ تغییر و عامل حرکت و سکونی و هیچ انرژی حرکت آفرین و کنترل کننده­ای جز به کمک خداوند متعال وجود ندارد.
 حضرت رضا علیه السلام از پدر بزرگوار و اجداد گرامیش از رسول گرامی نقل کرده است که فرمود: انّ لا اله الاّ الله کلمة عظیمة کریمة علی الله عزوجل . من قالها مخلصاً استوجب الجنة و من قالها کاذباً عصمت ماله و دمه و کان مصیره الی النار.[4]
کلمه توحید سخنی بزرگ و در پیشگاه خداوند، گرانبهاست. هر کس صادقانه و از روی اخلاص آن را بگوید. شایسته بهشت می­شود و هر کس بدون پذیرش قلبی و به دروغ آن را به زبان آورد ، جان و مالش در امان است ولی سرانجامش در آتش خواهد بود.

[ملکوت* گامی تارهایی *]

امام و فرهنگ امامت

امامت تداوم بخش مسئولیت های پیامبران و ضامن اجرای اهداف بلند ایشان است. نخستین و بهترین وظیفه پیامبران برقراری رابطه عقلی، قلبی و عملی بین خدا و خلق خداست . تحکیم معرفت الهی ، تقویت عشق ربوبی، و هماهنگ سازی رفتار انسان با اهداف الهی، رسالت بزرگ پیامبران خداست. در میدان عمل، تا انسان از سلطة طاغوت ها آزاد نشود توحید تحقق نمی­یابد و انسان توان عبادت و اطاعت خداوند ندارد .
و من یکفر بالطاغوت و یؤمن بالله فقد استمسک بالعروة الوثقی لاانفصام لها والله سمیع علیم.[5]
شعار « لااله الاّ الله » بهترین شعار پیامبران و شرط نخست اسلام و مسلمانی است.شعار « محمّد رسول الله » پیش شرط عینیت بخشی به فرمان خدا در زندگی فردی و اجتماعی است. همانگونه که در عصر خاتمیت قلب محمّد9 و علیعلیه السلام اینه ارادة الهی و زبان این دو ترجمان وحی آسمانی است. توحید و نبوت جز با پذیرش امامت مقدور نیست و اهداف رسالت جز با تعیین امام و امامت عملی نمی­شود. نه معرفت خداوند بی تعلیم رسالت مقدور است و نه اطاعت خدا و پیوند قلبی و عاطفی و عملی با او بدون رهبری آسمانی و اطاعت از خلفای رسول خدا ممکن است.
و از اینجاست که امامت و رهبری اسلامی، جایگاهی آسمانی است نه زمینی، مدیریت علمی و فقهی و فنّی و هنری نیست. مدیریت قرآنی است، هم علم است، هم ایمان، هم فقه است هم اخلاق ، هم قدرت روحی است. هم محبوبیت اجتماعی، هم پیوند با خالق است و هم دلسوزی برای مخلوق، هم علم قرآنی است، هم شناخت انسان . سخن از دموکراسی و اریستوکراسی و انتخابات مستقیم و غیر مستقیم نیست. رهبری شایسته توسط فقیهان عادل و آگاه کشف می­شود. نصب نمی­گردد. ولی فقیه منصوب خبرگان نیست، توسط فقهای عادل و آگاه و امین مردم شناخته و معرفی می‌گردد. سخن از انتخاب اعیان و اشراف و یا « مردم سالاری » نیست. سالار و سردار زمین و زمان خداست و در اندیشه شیعه، رهبر کسی است که از همه به خدا نزدیک تر است و راه تشخیص آن موازین قرآن و سنت و فقهای عادل و آگاه به زمان هستند.

[ملکوت* گامی تارهایی *]

امام رضا علیه السلام و ایران

امام یادگار پیغمبر و پاره تن آن بزرگوار و پناه بشریت مظلوم و ملجاء و ملاذ انسانها است پیوند مردم ایران با امام هشتمعلیه السلام ، نماد ارتباط امت و امامت و عقیده شیعه نسبت به مسأله رهبری است.
الطاف و برکات پیامبر اعظم9 توسط این یادگار محمّد9 و علیعلیه السلام در این سرزمین جاری است.این بزرگوار، در اخلاق و رفتار و دانش و رحمت و برگات، جلوه­ای از حبیب خدا و پرتوی از« رحمة للعالمین » است که در افق تابناک خراسان می­درخشد.
برکات دنیوی، علمی و معنوی و برآوردن حوائج کوچک و بزرگ میلیونها زائر دور و نزدیک در طول قرنها سبب شده که مرقد و بارگاه این امام رئوف، همیشه و در تمام ساعات، کانون اجتماع و عشق و راز و نیاز مردم و نقطة امید محرومترین گروههای اجتماعی باشد، در باور مردم ما ثامن الحججعلیه السلام پناه همه مردان و زنان و مردمان نیازمند و حتی ضامن آهوان در بند است.
میلیون ها گرفتار و غمزده و رنج دیده از سختی های زمین و زمان به سرزمین مقدس خراسان و مشهد الرضا علیه السلام می­گریزند، و آزاد از هر گونه غم واندوه به خانه و زندگی خویش باز می­گردند.
از روزی که سحاب رحمت رضوی از آفاق مدینه تا مرو دامن گسترد، باران دانش و سخاوت مشرق زمین را صفایی دیگر داد و درخت پاک آزادی و رهایی از سلطه طاغوت‌ها در جای، جای میهن اسلامی سر برآورد. برآوردن حوائج کوچک و بزرگ مردم و تأمین آب ونان وعزّت و آبرو و توفیق خدمت و قبولی توبه و دریافت برگ آزادی از آتش و کارت عبور از صراط و ورود به بهشت، همه و همه، نمونه های فراوان الطاف رضوی است. قطره های ریز و درشت باران رحمت و رأفت رضویعلیه السلام است که بر سر عارف و عامی می­بارد. توحید و ولایت دو چشمه آسمانی است که امام هشتم در مسیر مدینه تا مرو جاری ساخت. هنوز هم این چشمه های پر برکت، زمین خشکیده را حیات می­بخشد، گیاهان پژمرده را طراوت می­دهد، و غبار غم از چهرة تشنگان می‌شوید.

[ملکوت* گامی تارهایی *]

پی‌نوشتها:



1. مسند الامام رضا (ع)، ج2 ، ص 15
2. من لا یحضره الفقیه ، ج 2 ، ص 46.
3. عیون اخبار امام رضا، ج 2 ،ص 46
4. التوحید، ص 23.
5. سوره بقره ، ایه 256

پدیدآورنده: محمود مهدی پور

منبع : سایت حوزه

[صالح]

باسمه تعالي


با عرض سلام و ادب


رابطه توحيد با امامت در دستور کار پيامبر اکرم و تمام معصومين عليهم السلام بوده است وقتي پيامبر اکرم حديث ثقلين را مطرح کرد «کتاب الله و عترتي» به رابطه بين توحيد و امامت اشاره کردند. زيرا حقيقت قرآن دعوت به توحيد و يکتاپرستي است و منظور از عترتي همان حقيقت و سر مستودع در اين خاندان است که همان مسئله ولايت است.

غير از روايتي که در مقاله فوق است يعني حديث سلسلة الذهب و حديث ثقلين روايات ديگري نيز وجود دارد که اشاره به رابطه بين توحيد و امامت دارند. در ذيل به دو روايت اشاره مي کنم


الكافي ج‏1 180 باب معرفة الإمام و الرد إليه ..... ص : 180
1 الْحُسَيْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ الْوَشَّاءِ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْفُضَيْلِ عَنْ أَبِي حَمْزَةَ قَالَ قَالَ لِي أَبُو جَعْفَرٍ ع إِنَّمَا يَعْبُدُ اللَّهَ مَنْ يَعْرِفُ اللَّهَ فَأَمَّا مَنْ لَا يَعْرِفُ اللَّهَ فَإِنَّمَا يَعْبُدُهُ هَكَذَا ضَلَالًا قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ فَمَا مَعْرِفَةُ اللَّهِ قَالَ تَصْدِيقُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ تَصْدِيقُ رَسُولِهِ ص وَ مُوَالاةُ عَلِيٍّ ع وَ الِائْتِمَامُ بِهِ وَ بِأَئِمَّةِ الْهُدَى ع وَ الْبَرَاءَةُ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ عَدُوِّهِمْ هَكَذَا يُعْرَفُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَل‏

در اين روايت آمده است: کسي خداوند را مي تواند عبادت کند که او را مي شناسد. سپس راوي از امام مي پرسد که معرفت الله چيست؟ امام باقر عليه السلام مي فرمايند : معرفت خدا عبارتست از تصديق خداوند و تصديق رسولش و پذيرفتن ولايت ائمه هدي و برائت از دشمنانشان . چنين کسي خدا را شناخته است.

با توجه به حديث فوق کسي که خدا و رسول و اهل بيت را بشناسد مي تواند خداوند را عبادت کند. در غير اين صورت عبادتش عبادت خداوند نيست


در روايت ديگري اين گونه آمده است

در کافي جلد اول ص 182.
عَنْ جَابِرٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع يَقُولُ إِنَّمَا يَعْرِفُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ وَ يَعْبُدُهُ مَنْ عَرَفَ اللَّهَ وَ عَرَفَ إِمَامَهُ مِنَّا أَهْلَ الْبَيْتِ وَ مَنْ لَا يَعْرِفِ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لَا يَعْرِفِ الْإِمَامَ مِنَّا أَهْلَ الْبَيْتِ فَإِنَّمَا يَعْرِفُ وَ يَعْبُدُ غَيْرَ اللَّهِ هَكَذَا وَ اللَّهِ ضَلَالًا


در اين روايت نيز آمده است: کسي که خداوند را بشناسد و امامي را که از ما اهل بيت (عليهم السلام) است را بشناسد عبادتش عبادت حقيقي است


اللهم اجعل عواقب امورنا خيرا