••*♥ •• ♥*••به بهانه (روز زیارتی امام رضا علیه السلام)••*♥ •• ♥*••

[شكوه انتظار]

زیارت امام رضا(علیه السلام) از راه دور

در جست و جوی یار


بیست و سوم ذیقعده، روز زیارتی امام رضا علیه السلام است. زیارت، پیش از آنکه با عقل کوته بین آدمی سنجیده شود، حکایت دل را بازگو می کند. زائر اگر بداند و بشناسد که را زیارت می کند، دیگر نمی پرسد: کجاست. پس به راه می افتد و همچون حضرت خضر علیه السلام به دنبال آب حیات و چون موسی علیه السلام در پی عبد صالح روان می گردد. تا برسد، بیابد، بهره گیرد و کامیاب شود. آنچه زائر را به پیمودن راه ها و تحمل رنج سفر وا می دارد، کشش درونی و علاقه قلبی اوست.

زیارت، عشق به اهل بیت علیهم السلام


زیارت، نمودی از احساس شوقِ درونی انسان است. چگونه می شود دوستدار پیامبر، اهل بیت و نیکان بود و شوق دیدارشان یا زیارت مزارشان یا دیدن ردّ پا و نشان از کویشان نداشت؟ زیارت، زبان علاقه و وابستگی حقیقی، و نوعی رابطه عاطفی و پیوند قلبی است. زیارت، الهام گرفتن از اسوه ها، تعظیم شعائر و تقدیر از فداکاری ها و پاکی ها و زمینه ساز شناخت و تربیت است. زیارت، طهارت روح، توبه از بدی ها، برگزیدن راهی به سوی پاکی ها و گشودن پنجره ای به سوی نور را به دنبال دارد. زیارت، خود را محک زدن است. آنکه کنار مرقد شهید یا ولی خدا یا پیامبر و امام می ایستد، گویا در برابر آینه ای تمام قد ایستاده که «سیمای حق» و «قامت فضیلت» را نشان می دهد.

معنای زیارت


زیارت، در لغت به معنای دیدار کردن و رفتن به مشاهد متبرکه است. در عرف هم زیارت به دیدار کسی برای بزرگ شمردن و احترام به او معنا می شود. زیارت اصطلاحی نیز یعنی حاضر شدن زائر نزد قبری با آگاهی و شناخت از شخصیت کسی که در آنجا به خاک سپرده شده است. زیارت، یعنی به خانه امن امام پناه آوردن و فیض های بی شماری را نصیب خود ساختن. زیارت، یعنی تکریم و تجلیل از پیشوایانی که لحظه ای از اندیشه هدایت و ارشاد و تعلیم غفلت نداشته، عمر پربار خویش را در راه راهنمایی مردم به پایان رساندند. زیارت، یعنی تقدیر و سپاس گزاری از زندگی سراسر ایثار، فداکاری و جانبازی سروران دین. زیارت، یعنی خلوت گزیدن و راز و نیاز داشتن و انس یافتن با حجت خدا، و در یک کلام، زیارتْ صیقل دادن روح و شست و شوی دل از آلودگی گناه است.

[شكوه انتظار]

فلسفه و آثار زیارت


دانشمندان اسلام به پیروی از آیات قرآن و احادیث، برای زیارت، به ویژه زیارت قبر صالحان و پیامبران فضیلت و ثواب قائل شده اند. در صدر اسلام، زیارت قبر پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله وسلم و شهیدان راه خدا در میان مسلمانان یک سنت بود؛ چنان که فاطمه زهرا علیهاالسلام هر جمعه به زیارت قبر عموی خود حمزه می رفت و در کنار قبر او نماز می گذارد و گریه می کرد. زیارت قبور این گروه از شخصیت ها از جمله امام رضا علیه السلام نوعی سپاس گزاری و قدردانی از جانبازی و فداکاری های آنان است. اثر دیگر زیارت، یاد مرگ است که باعث می شود انسان خود را برای زندگی همیشگی آماده سازد و غم و شادی این دنیا را گذرا بداند و فریب این دار فانی را نخورد.

مسلمانان و زیارت


از صدر اسلام تاکنون، مسلمانان مزارهای اولیای خدا و بزرگان دین را زیارت می کنند. در این میان، قبر پاک پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم ، بیشتر از همه زیارت می شده است. همه فرقه های اسلامی، نماز و دعا خواندن کنار این قبرها، و تبرک و توسل جستن به آنها و نیز تقرب به خدا به وسیله زیارت آنها را پذیرفته، با همه تفاوت های مذهبی، بر این مسئله اتفاق نظر دارند. از جمله این شخصیت های دینی، بلال حبشی مؤذّن پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله است که در سال بیستم هجری درگذشت و در دمشق به خاک سپرده شد بسیاری از نیکان و اولیا او را زیارت می کنند. نیز قبر سلمان فارسی که در سال 36 درگذشت، زیارتگاه بسیاری از اولیا می باشد.

توطئه دشمن

یکی از موضوعاتی که پیوسته دستاویز مغرضان و دشمنان شیعه بوده، مسئله «زیارت» است. آنان کوشیده اند زیارت امامان معصوم و اولیای دین را بدعت و شرک معرفی کنند و از این رهگذر، پیروان اهل بیت علیهم السلام را مشرک می دانند. مرحوم علامه امینی در کتاب شریف الغدیر، با تکیه بر منابع متعدد و روایات فراوان، کوشیده است بی پایه بودن ادّعاهای دشمنان را اثبات کند.

فضیلت زیارت امام رضا علیه السلام


رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم فرمود: «به زودی پاره تن من در زمین خراسان دفن می شود. هر غمناک و محزونی که او را زیارت کند، بدون شک خداوند غم و اندوه او را برطرف می سازد و هر گنهکاری که او را زیارت کند، بدون شک خداوند گناهان او را می آمرزد». همچنین خود امام رضا علیه السلام هم فرمود: «هر که مرا با این دوری قبر و غربت زیارت کند، در روز قیامت در سه جا نزد او می آیم تا او را از هول و هراس های وحشتناک رهایی بخشم: هنگامی که نامه های اعمال نیکوکاران در دست راست و نامه های اعمال بدکاران در دست چپ آنان پرواز کند، نزد صراط، و نزد میزان و ترازوی اعمال».

[شكوه انتظار]

زیارت و درک محضر اولیاء اللّه


خداوند در قرآن می فرماید: «گمان نکنید کسانی که در راه خدا کشته می شوند، مرده اند؛ بلکه زنده اند و نزد پروردگارشان روزی داده خواهند شد». بر این اساس، اهل بیت علیهم السلام که همگی شهیدان و شاهدانِ محضر حق هستند، زنده و جاویدان بوده، در حضور او میهمان اند. ارواح طیبه و مطهر آنان نیز از زیارت، دعا و توسل ما آگاه است و زیارت آنها پس از شهادت، با دیدار آن بزرگواران در زمان حیات ظاهری تفاوت ندارد. امام صادق علیه السلام می فرماید: «هر کس ما را پس از شهادت زیارت کند، گویا در زمان حیاتمان به زیارت ما آمده است».

زیارت و یاد اولیای خدا


زیارت، اعلام وفاداری و زنده نگهداشتن نام و یاد اولیای خداست. حضرت زهرا علیهاالسلام هر هفته برای زیارت شهیدان از مدینه به مزار شهدای احد می رفت. ایشان از تربت قبر حمزه سیدالشهداء، تسبیحی ساخته بود و ذکرهای مخصوص خود را با آن می گفت و بدین وسیله، همراه با یاد خدا، یاد شهیدان را نیز گرامی می داشت.
پس از شهادت مظلومانه حضرت امام حسین علیه السلام نیز، از تربت پاک و مقدس ایشان تسبیح و مُهر ساخته شد. ذکر گفتن با این تسبیح و سجده بر تربت پاک کربلا، و نیز زیارت آن حضرت و یاد کردن از مظلومیت و غربت او هنگام نوشیدن آب، همواره از سوی اهل بیت علیهم السلام سفارش شده است.

زیارت و استجابت دعا


زیارت، توجه به اولیای خدا و واسطه قرار دادن آنها برای نزدیکی بیشتر به خداست. حضرت امام هادی علیه السلام که خود دارای مقام والای امامت و ولایت بود، به هنگام بیماری، شخصی را به کربلا فرستاد تا در کنار قبر پاک امام حسین علیه السلام در حق ایشان دعا کند. آن حضرت به کسی که در اجرای این دستور شگفت زده شده بود، فرمود: «رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم از خانه خدا و حجرالاسود برتر بود، ولی گِرد خانه خدا طواف می کرد و به حجر دست می کشید و آن را می بوسید. همانا خدای تعالی را قطعه زمین هایی ممتاز است که دوست دارد در آنها خوانده شود و خواسته کسی را که در آنجا دعا می کند، استجابت می نماید». حرم امام رضا علیه السلام هم از این دست زمین هاست.

[شكوه انتظار]

زیارت و سلام بر اولیای خدا


قرآن کریم در چندین آیه، بر اولیای خدا سلام و درود فرستاده است، مانند آنجا که می فرماید: «سلام و تحیت بر نوح باد»؛ «سلام و تحیت خدا بر ابراهیم باد»؛ «سلام و تحیت خدا بر موسی و هارون باد»؛ «سلام بر رسولان». ما نیز به پیروی از خداوند و کلام وحی، به رسول خدا و اهل بیت او سلام می فرستیم. بدین ترتیب، هم به پیشگاهشان اظهار احترام و ارادت می کنیم و هم از خداوند متعالی برای آنها فزونی درجات می طلبیم. سلام بر اولیای خدا، در واقع نوعی سپاس گزاری از آنان است؛ سپاس از رنج هایی که آن بزرگواران برای تبلیغ حقایق اسلامی به جان خریدند تا ما امروز در شمار اهل اسلام باشیم.

زیارت و فضیلت ها


زیارت، با ذکر و یاد فضیلت ها و مصیبت های وارد شده بر اهل بیت علیهم السلام همراه است. چنان که خداوند در قرآن کریم، از گرفتاری ها و مشکلات پیامبران و یارانش یاد می فرماید، در زیارت ها نیز جملاتی درباره مظلومیت اهل بیت علیهم السلام آمده که زائر با خواندن زیارت نامه و توجه به جمله های آن، بیشتر با حقانیت و مظلومیت معصومان علیهم السلام آشنا می شود و پیوند روحی ژرف تری با آنان برقرار می کند، برای مثال در زیارت نامه امام رضا علیه السلام می خوانیم: «سلام بر تو ای جانشین نیکوکار و باتقوا، گواهی می دهم که تو آن چنان خدا را خالصانه عبادت کردی تا یقین و درجه شهادت به تو رسید». نیز در جای دیگر می خوانیم: «خدایا! لعنت کن قاتلان اهل بیت پیامبر را و لعنت کن دشمنان خاندان محمد را، و عذاب آنها را به بدترین درجه عذاب و خفت و خواری در بالاترین درجه برسان».

زیارت و تبرک جستن به حرم



همان گونه که بوسیدن جلد قرآن کریم نشان دهنده احترام به صاحب این کتاب مقدس و فرمان های اوست، بوسیدن در و دیوار و ضریح حرم پاک معصومان هم، نشانه احترام کردن و محبت داشتن به آن بزرگواران به شمار می آید. در قرآن کریم آمده است: «حضرت یعقوب، پیراهن یوسف را به چشم نابینای خود کشید و دیدگانش شفا یافت.» این پیراهن هم در ظاهر از پارچه ای شبیه دیگر پیراهن ها بود، ولی مدتی به دلیل قرار گرفتن کنار بدن حضرت یوسف علیه السلام ، شفابخش شد. همچنین هنگامی که حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم پس از مراسم حج سر خود را می تراشید، اصحاب موی سر آن حضرت را برای تبرک می بردند. اگر عاشقان اهل بیت، آستان بوس اولیای دین اند، اگر تبرک می جویند و اگر به آستان امامان معصوم متوسل می شوند، همه و همه از عشق و محبت به بندگان خالص خدا سرچشمه می گیرد و راهی برای نزدیکی به ذات مقدس پروردگار است.

زیارت و توسل به امام رضا علیه السلام


بزرگی و قدرت، فقط از آنِ خداست، ولی خداوند برخی از بندگان شایسته اش را جلوه گاه بخشندگی خویش می سازد. از این رو برای نشان دادن جایگاه والای آنان، به بندگان دستور می دهد اگر می خواهند به خدا برسند، در این راه حرکت کنند و اگر از خدای بی نیاز کمک می خواهند، خدا را به حرمت و قداست آن بزرگواران سوگند داده، آنان را «وسیله» قرار دهند؛ چنان که در قرآن شریفش می فرماید: «ای اهل ایمان! از خدا بترسید و به خدا توسل جویید».
امام رضا علیه السلام نیز واسطه فیض میان مولا و بندگان است. آن گاه که عنایت آن امام مهربان، رحمت الهی را شامل حال زائر می سازد و او را بر سفره کرم خویش مهمان می کند، دل هر عاشقی را به وجد می آورد و او را به سوی حرم باصفایش می کشاند.

[شكوه انتظار]

آداب زیارت امام رضا علیه السلام


در قرآن کریم به رعایت ادب حضور در پیشگاه پیشوایان مذهبی چنین تصریح شده است: «ای اهل ایمان! صدایتان را بالاتر از صدای پیغمبر بلند نکنید». بنابراین، زیبنده است زائر کوی امام رضا علیه السلام نیز با توجه به حضورش در مقابل معصوم، آداب زیارت را که در ذیل آمده رعایت کند: معرفت به ولایت؛ رعایت تقوا؛ یاری همراهان؛ داشتن وضو و غسل زیارت؛ پوشیدن لباس پاکیزه؛ باوقار و آرامی گام برداشتن و ذکر و تسبیح خداوند گفتن؛ گرفتن اذن دخول هنگام ورود؛ خواندن زیارت نامه؛ خواندن دو رکعت نماز زیارت؛ رعایت حقوق و احترام دیگران؛ مقدّم داشتن اولیای خدا بر خود؛ بهره گیری معنوی و وداع به امید زیارت دوباره.

امام خمینی و زیارت امام رضا علیه السلام


حضرت امام خمینی رحمة الله ارادت خاصی به امامان معصوم و از جمله امام رضا علیه السلام داشتند و پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، چند بار در فرصت های مختلف به زیارت ایشان شتافتند. شهید محراب آیت اللّه صدوقی می گوید: «ما مسافرت هایی با امام به مشهد مقدس برای انجام زیارت کرده ایم. ایشان در آن مسافرت ها، اخلاق پدرانه ای با ما داشتند.» حضرت امام با ارادت قلبی به اهل بیت علیهم السلام همواره به آن بزرگواران متوسل می شد و در مواقع حساس، از آنان کسب تکلیف می کرد. از جمله یکی از رابطان ایشان درباره پیام امام در مورد لایحه ضد اسلامی انجمن های ایالتی و ولایتی برای رساندن به شهرهای استان خراسان می گوید: هنگامی که برای آخرین بار به حضور ایشان برای دریافت آخرین پیغام ها و سفارش ها رسیدم، حضرت امام به من فرمودند: «شما مستقیما قبل از هر کاری در مشهد به محضر علی بن موسی الرضا علیه السلام مشرف شوید و از حضرت کمک بخواهید».

زیارت و آگاهی


گنجینه سخنان حضرت رضا علیه السلام ، دریای بیکرانی است که در قطره قطره زلال آب حیاتش، بهره هایی والاتر و باارزش تر از مروارید نمایان می شود؛ به شرط آنکه صدف سخت دل را بشکافیم و دُرّ ناب کلامش را به نهان خانه دل راه دهیم. بسیار نیکوست که زائر، عارف به سخنان آن بزرگوار بوده و همراه با زیارت پذیرای آن سخنان باشد، چرا که به کارگیری رهنمودهای امام رضا علیه السلام در زندگی، همانند زیارت و حضور همیشگی در پیشگاه آن معصوم خواهد بود.

ایوان طلا

از هزاران زائر دردآشنا، من هم یکی
زین همه مسکین سر تا پا گدا، من هم یکی
هر طرف بسته دلی قفل ضریح مِهر تو
مُهر شد با خون دل، این قفل ها، من هم یکی
هر یکی را کاسه ای از بی کسی پیشت فراز
پُر شده از اشک، دست کاسه ها، من هم یکی
پای بوست را ملائک، صف به صف، پَر ریخته
خوش که ریزم در جوارت دست و پا، من هم یکی
کیمیاگرتر ز مهرت هیچ اکسیری مباد
مس دلان، مسکینِ ایوان طلا، من هم یکی
راه دوری پشت سر دارم، فزون تر پیش رو
رهزنانْ بد کین و لطفت رهنما، من هم یکی
هر غبار مرقدت خاکستر پروانه ای است
سوخته، لب دوخته، بی ادعا، من هم یکی
گرچه خوارم، خار هم با گل نشیند گاه گاه
در گلستان محبان رضا، من هم یکی

سید ابوالقاسم حسینی (ژرفا)



منبع:تبیان

[شكوه انتظار]

بهترین فرصت زیارت امام رضا علیه السلام


بیست و سوم ماه ذى القعده (سال 203) طبق برخى از روایات شهادت امام رضا علیه السلام است و زیارت آن حضرت در چنین روزى مناسب است. (هرچند معروف در شهادت آن حضرت «آخر ماه صفر» است.)
علامه ی مجلسی می گوید :
زیارت حضرت رضا علیه السلام در روزهای مقدس اسلامی افضل است ؛ خصوصا روزهایی که اختصاص به آن حضرت دارد . مثل روز ولادت (11 ذی القعده) و روز شهادت آن حضرت (مطابق مشهور آخر ماه صفر) سپس از کتاب اقبال مرحوم سید بن طاووس استحباب زیارت آن حضرت را در روز 23 ذی القعده (طبق روایتی روز شهادت آن حضرت) 1 . مرحوم محدث قمی روز 25 ذی القعده را نیز به این موارد ضمیمه کرده است .
امروز بیست و سوم ذیقعده است و فرصتی مناسب برای درددلی با آقا امام رضا علیه السلام برای زیارت آقا در این روز سفارشات زیادی شده است. امروز میتوانی کبوتر دلت را تا گنبد طلاییش پر بدهی و غم دلت را با آقا در میون بذاری فرصت مناسبیه تا عهدهای شکسته با خدا را با واسطه کردن آقا از سر بگیری و اینبار قول بدهی که دیگر تمام شد بد قولی ها و عهد شکنی ها چون خود آقا کمکت میکنه تا دیگه کم نیاری کافیه دلتو بهش بدی و بری به درگاه خدا .
زیارت و توسل به امام رضا علیه السلام

بزرگی و قدرت، فقط از آن خداست، ولی خداوند برخی از بندگان شایسته اش را جلوه گاه بخشندگی خویش می سازد. از این رو برای نشان دادن جایگاه والای آنان، به بندگان دستور می دهد اگر می خواهند به خدا برسند، در این راه حرکت کنند و اگر از خدای بی نیاز کمک می خواهند، خدا را به حرمت و قداست آن بزرگواران سوگند داده، آنان را «وسیله» قرار دهند؛ چنان که در قرآن شریفش می فرماید: «ای اهل ایمان! از خدا بترسید و به خدا توسل جویید».
امام رضا علیه السلام نیز واسطه فیض میان مولا و بندگان است. آن گاه که عنایت آن امام مهربان، رحمت الهی را شامل حال زائر می سازد و او را بر سفره کرم خویش مهمان می کند، دل هر عاشقی را به وجد می آورد و او را به سوی حرم باصفایش می کشاند.
گوشه ای از اخلاق و رفتار امام رضا علیه السلام

امامان پاک ما در میان مردم و با مردم مى‏زیستند، و عملا به مردم درس زندگى و پاكى و فضیلت مى‏آموختند، آنان الگو و سرمشق دیگران بودند، و با آنكه مقام رفیع امامت آنان را از مردم ممتاز مى‏ساخت، و برگزیده‏ى خدا و حجت او در زمین بودند در عین حال در جامعه حریمى نمى‏گرفتند، و خود را از مردم جدا نمى‏كردند، و به روش جباران انحصار و اختصاصى براى خود قائل نمى‏شدند، و هرگز مردم را به بردگى و پستى نمى‏كشاندند و تحقیر نمى‏كردند...
«ابراهیم بن عباس‏»مى‏گوید: «هیچگاه ندیدم كه امام رضا علیه السلام در سخن بر كسى جفا ورزد،و نیز ندیدم كه سخن كسى را پیش از تمام شدن قطع كند، هرگز نیازمندى را كه مى‏توانست نیازش را بر آورده سازد رد نمى‏كرد، در حضور دیگرى پایش را دراز نمى‏فرمود، هرگز ندیدم به كسى از خدمتكاران و غلامانشان بدگوئى كند،خنده‏ى او قهقهه نبود بلكه تبسم بود، چون سفره‏ى غذا به میان مى‏آمد همه‏ى افراد خانه حتى دربان و مهتر را نیز بر سفره‏ى خویش مى‏نشاند و آنان همراه با امام غذا مى‏خوردند. شبها كم مى‏خوابید و بیشتر بیدار بود، و بسیارى از شبها تا صبح بیدار مى‏ماند و به عبادت مى‏گذراند، بسیار روزه مى‏داشت و روزه‏ى سه روز در هر ماه را ترک نمى‏كرد2 ،كار خیر و انفاق پنهان بسیار داشت، و بیشتر در شبهاى تاریک مخفیانه به فقرا كمك مى‏كرد. 3

[شكوه انتظار]

پرسشی از امام (شاید برای شما هم پیش آمده باشد)

پرسیدند: خدا چگونه و كجاست؟
امام فرمود: اساسا این تصورى غلط است، زیرا خداوند مكان را آفرید و خود مكان نداشت، و چگونگى‏ها را خلق كرد و خود از چگونگى (و تركیب) بر كنار بود،پس خدا با چگونگى و مكان شناخته نمى‏شود،و به حس در نمى‏آید،و به چیزى قیاس و تشبیه نمى‏گردد.
- چه زمانى خدا بوجود آمده است؟
امام- بگو چه زمانى نبوده تا بگویم چه وقت‏ بوجود آمده است.
-چه دلیلى بر حدوث جهان (یعنى اینكه جهان قبلا نبوده و مخلوق است) وجود دارد؟
امام- تو نبودى سپس بوجود آمدى،و خود مى‏دانى كه خود را نیافریده ا‏یى و كسى كه مانند توست نیز ترا بوجود نیاورده است.
-ممكن است ‏خدا را براى ما توصیف كنید؟
امام- آنكه خدا را با قیاس توصیف كند همیشه در اشتباه و گمراهى است و آنچه مى‏گوید ناپسند است،من خدا را به آنچه خود تعریف و توصیف فرموده است تعریف مى‏كنم بدون آنكه از او رؤیتى یا صورتى در ذهن داشته باشم:«لا یدرك بالحواس‏»خدا با حواس آفریدگان درک نمى‏شود،«ولا یقاس بالناس‏» به مردم قیاس نمى‏شود، «معروف بغیر تشبیه‏» بدون تشبیه شناخته مى‏شود،در عین علو مقام به همه نزدیک است،بدون آنكه بتوان همانندى براى او معرفى كرد،به مخلوقات خود مثال زده نمى‏شود،«و لا یجور فى قضیته‏»در حكم و قضاوت خود بر كسى ستم نمى‏كند...به آیات و نشانه‏ها شناخته مى‏گردد. 4
-آیا ممكن است زمین بدون حجت و امام بماند؟
امام- اگر یک چشم بر هم زدن زمین از حجت‏ خدا و امام خالى بماند همه‏ى زمینیان را فرو خواهد برد.

چند سخن گهر بار از آن حضرت :

قرآن كلام و سخن خداست از آن نگذرید و هدایت را در غیر آن نجوئید كه گمراه مى‏شوید. 5

«اقربكم منى مجلسا یوم القیمة احسنكم خلقا و خیركم لاهله‏» ؛
در قیامت آن كس به من نزدیكتر است كه در دنیا خوش اخلاقتر و نسبت‏ به خانواده‏ى خود نیكوكارتر باشد.6

«مجالسة الاشرار تورث سوء الظن بالاخیار»
همنشینى با اشرار و بدكاران موجب بدبینى نسبت‏به نیكان و درستكاران مى‏شود. 7

التدبیر قبل العمل یؤمنك من الندم‏»
؛ تدبیر و اندیشه پیش از انجام كار تو را از پشیمانى ایمن مى‏دارد. 8
سلام و درود بیکران خداوند بر آن حضرت آنگاه که چشم به جهان گشود تا زمانی که چشم از جهان فرو بست و تا روزی در محشر حاضر شود .

1- بحارالانوار، ج 99، ص 43 و 44.
2- گویا منظور روزه‏ى پنجشنبه اول ماه و چهارشنبه‏ى وسط ماه و پنجشنبه‏ى آخر ماه است كه پیشوایان معصوم فرموده‏اند كسى كه اضافه بر روزه‏ى ماه مبارك رمضان در هر ماه این سه روز را روزه بگیرد مانند آنست كه همه‏ى سال روزه باشد.
3- اعلام الورى ص 314 .
4- مسند الامام الرضا (ع) ج 1 ص 47- 10.
5- مسند الامام الرضا (ع) ج 1 ص 305.
6- مسند الامام الرضا (ع) ج 1 ص 305- 2
7- مسند الامام الرضا (ع) ج 1 ص 294- 291.
8- همان

[خادمه زینب کبری(س)]

فلسفه زیارت چیست؟


تعریف زیارت

زیارت در لغت به معنای دیدن کردن، به دیدار کسی رفتن، و ... می باشد. به دیدار او رفت، از او دیدن کرد، هم معنای زیارت است.
اما در فرهنگ مذهبی در معنای نوعی دیدار خاص(توام با اکرام) از قبور بزرگان و بزرگزادگان دینی اصلاح یافته است به گونه ای که از این لغت بلافاصله چنین معنایی به ذهن متبادر می شود. زائر اسم فاعل زیارت؛ به معنای زیارت کننده، و مزور اسم مفعول و به معنای زیارت شونده است.

تاثیر زیارت
زیارت از جمله حقایق معنوی است که از قانون خودش تبعیت می کند قانونی که ثابت و پابرجاست و همیشه عمل می کند . زیارت زائر و مزور را تحت تاثیر یکدیگر قرار می دهد در روایات بسیاری داریم که به زیارت اموات بروید اموات از اثر حضور شما چنین و چنان می شوند و ... همچنین به یاد مرگ افتادن و بیزاری از دنیا که ارمغان همیشگی قبرستانهاست، تاثیر مثبتی است که اموات بر زائرین می گذارند. کسی که دلتنگ عزیز از دست رفته است بیش از هر جایی در کنار مزار او آرام می گیرد اینها آثار واقعی زیارت است که کسی نمی تواند منکر آن باشد.
بنابراین، رابطه اثر پذیری در زیارت دوسویه است مگر اینکه یکی از طرفین انسان کامل باشد(در اینجا مزور منظور است) و تحت تاثیر نقص های اطرافیان قرار نگیرد. در این فرض زائر تاثیر پذیرمطلق و مزور تاثیرگذار می شود و رابطه تاثیرگذاری یکسویه و به نفع زائر می گردد.
در روایات داریم که آرامگاه اولیای الهی بقعه ای از بقعه های بهشت است. یعنی همانطور که بهشت محل وصال حقیقی به خداوند و سلامت و امنیت نفس و برآورده شدن آرزوها و ... است، حرمهای اولیای الهی نیز این چنین است و تا این اندازه موجب صفای روح و شفای دل می شود. کسی که آرامش روحانی را در حرم اهل بیت درک نمی کند و تاثیر نمی پذیرد باید در رفتار و زیارت خود تجدید نظر کند. رسول خدا خطاب به امیرالمومنین علیه السّلام فرمود: اى ابا الحسن خداوند قبر تو و قبور فرزندان تو را بقعه‏اى از بقعه‏هاى بهشت مى‏گرداند. (ارشادالقلوب، ترجمه سلگى،ج2، ص383)
امام صادق(علیه السلام) فرمود: «چون یكی از شما شیعیان عمل حج را بجای آورد، حجش را با زیارت ما ختم كند ، زیارت ما جزو پایانی حج است .
در روایات آمده است که دعا در زیر قبه امام حسین علیه السلام مستجاب است. یعنی زیارت شونده ای که در این مکان مقدس قرار دارد چنان تاثیری بر روح زائر می گذارد که دعای او را نافذ در آسمانها قرار می دهد. این آثار به تناسب عمق زیارت و ارتباط شخص با مزور ظهور پیدا می کنند. و ربطی به میزان گناهان ندارند بلکه به ارتباط و عمق زیارت بستگی دارند لذا عارفی که برای کسب ثواب، زیارت می کند کمتر تاثیر می پذیرد؛ تا عاشقی که با دلش ارتباط برقرار کرده است. در روایت زیر بر چند مورد از اثراتی که زیارت امام حسین بر زائر دارد اشاره شده است:
محمّد بن مسلم از باقرین علیهماالسّلام روایت كرده كه فرمودند: خداوند در عوض شهادت حسین بن علی امامت را در ذریه او ، و شفا را در تربتش قرار داد و اجابت دعا را در زیر قبه او قبول فرموده، و ایام زائرین آن حضرت را از عمر آنها حساب نمی کند.

جایگاه زیارت در اسلام
زیارت در اسلام در معنای مطلق کلمه (یعنی دیدار کردن از یکدیگر )، شایسته ، مورد سفارش و مستحب است در معنای زیارت قبور نیز همچنین است مخصوصا اگر مراد از قبور، مزار اولیای الهی باشد از رویاتی که در مورد زیارت اموات آمده است چنین استفاده می شود که اصلا تفاوتی بین زیارت زندگان و مردگان وجود ندارد. جز اینکه زنده وسیله ای برای رویت میت ندارد. در بین فرق و مذاهب مسلمان، تنها وهابیت بر این اعتقادند که زیارت قبور حرام است «همه فرق و مذاهب مسلمان به جز یك فرقه از حنبلی های متأخر به نام وهابیت، بر مشروعیت زیارت اتفاق نظر دارند. وهابی ها به استناد روایات بخاری به نقل از ابوهریره كه لا تشدّ الرجال إلاّ إلی ثلاثة مساجد : المسجد الحرام و مسجد الرسول و مسجد الاقصی(مزارات اهل البیت و تاریخها ، ص 15 )؛ «آهنگ زیارت جز به سوی مسجدالحرام ، مسجد الرسول و مسجد الاقصی جایز نیست»، ادعا می كنند كه زیارت مشاهد و قبور ائمه مسلمین (علیهم السلام) امری غیر شرعی و حرام است. این در حالی است كه علاوه بر سند روایت مذكور ، دلالت آن نیز محل اشكال است. در این روایت بحث از مسجد است نه صرف زیارت . از سویی دیگر بحث در مطلوبیت و استحباب زیارت سه مسجد فوق الذكر است نه حصر زیارت در آنها .(اقتباس از مقاله مندرج در سایت کتابخانه تخصصی حج)
همه فرق و مذاهب مسلمان به جز یك فرقه از حنبلی های متأخر به نام وهابیت، بر مشروعیت زیارت اتفاق نظر دارند.
اما دیگران از اهل سنت در کتب روایی معتبر خود از رسول گرامی اسلام روایتهایی مبنی بر استحباب زیارت قبر آن حضرت دارند.
من زار قبری وجبت له شفاعتی ( مزارات اهل البیت و تاریخها ، ص 14 .)؛ هر کس قبرم را زیارت کند، گویا مرا در زمان حیاتم زیارت کرده است.»
هر كس پس از مرگم مرا زیارت كند، گویی مرا در حال حیات زیارت كرده است.(همان)
كسی كه حج بگزارد، و مرا زیارت نكند، بر من جفا كرده است .(کشف الارتیاب ، ص 261،به نقل از وفاء الوفاء،ج3 )
هر كس با قصد و توجه مرا زیارت كند ، روز قیامت در كنار من خواهد بود.(همان)
در مذهب شیعه بیش از همه در باب زیارت و اهمیت آن سفارش شده است. در تشیع، زیارت امام بعد از مرگ بنابر نقل ایشان مساوی با زیارتشان در حال حیات معرفی شده است و چنانچه اعتقاد به پایداری روح را بپذیریم حق جز این نمی تواند باشد مخصوصا که روح بیش از هر جایی به بدن و محل دفنش نظر و تعلق دارد. حضرت امام خمینی (ره) می فرماید:
«... ممکن است گفته شود که علاقه روح نسبت به بدن بعد از مرگ باقی است؛ زیرا بدن محل قرار و جایگاه رشد و پرورش او بوده است.... من می گویم: برای نفس دو نوع علاقه نسبت به بدن وجود دارد: علاقه صوری و علاقه مادی. البته مرگ موجب قطع علاقه صوری می شود، لیکن علاقه مادی همچنان پایدار است و از همین جهت زیارت قبور تشریع و جایز شمرده شده است.»
احادیث زیادی در زمینه سفارش به زیارت امامان و امامزادگان از ائمه معصومین(علیهم السلام) روایت شده است، امام صادق(علیه السلام) فرمود: «چون یكی از شما شیعیان عمل حج را بجای آورد، حجش را با زیارت ما ختم كند ، زیارت ما جزو پایانی حج است .(بحارالأنوار، ج 100، ص 254)
همچنین در این مورد امام رضا (علیه السلام) فرمود: «هر امامی را در گردن پیروانش عهدی است كه وفای به آن عهد جز با زیارت قبور آن امامان تمام و كامل نمی شود.» (وسائل الشیعه، ج 10، ص 253)

انسی نوش آبادی - گروه دین و اندیشه تبیان

[خادمه زینب کبری(س)]

[ملکوت* گامی تارهایی *]

23 ذی القعده
روز زیارتی مخصوص حضرت امام رضا علیه السلام
در فضیلت ماه ذی القعده و به خصوص روز زیارتی امام رضا (علیه السلام) شایسته دیدیم مطالب ذیل را به محضر خوانندگان محترم تقدیم کنیم:


مرحوم حاج شیخ عباس قمی در وقایع الایام و مفاتیح الجنان می نویسد :
بدان که این ماه اول ماههای حرام است که حق تعالی در قرآن مجید ذکر فرموده (و آنها ذی القعده و ذی الحجه ، محرم و رجب است که در اسلام معظم و مکرم بوده اند) و سید ابن طاووس روایتی نقل کرده که ذی القعده محل اجابت دعاست در وقت شدت و در روز یکشنبه این ماه نمازی با فضیلت بسیار از رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) روایت کرده که مجملش آن است که هر که آنرا به جا آورد تو.به اش مقبول و گناهش آمرزیده شود و خصماء او در روز قیامت از او راضی شوند و با ایمان بمیرد و دینش گرفته نشود و قبرش گشاده و نورانی گردد و والدینش از او راضی گردند و مغفرت شامل حال والدین او و ذریه او گردد و توسعه رزق پیدا کند و ملک الموت با او در وقت مردن مدارا کند و به آسانی جان او بیرون شود. ( شرح این نماز پر فیض در مفاتیح الجنان آورده شده)
روایت شده که هر که در یکی از ماههای حرام سه روز متوالی که پنجشنبه و جمعه و شنبه باشد روزه بگیرد ثواب 900 سال عبادت برای او نوشته شود . اما مناسبت های مهم این ماه عبارتند از:
- 1 ذی القعده ولادت با سعادت حضرت معصومه (س)
- 5 ذی القعده بالا بردن دیوار خانه کعبه توسط حضرت ابراهیم (ع)
- 6 ذی القعده نامه نوشتن حضرت مسلم در کوفه برای امام حسین (ع)
- 11 ذی القعده ولادت با سعادت امام رضا (ع)
- 23 ذی القعده روز بسیار شریفی است ، این روز زیارتی مخصوص امام رضا (ع) است و زیارت آن حضرت از دور و نزدیک سنت است.
علامه ی مجلسی می گوید :
زیارت حضرت رضا علیه السلام در روزهای مقدس اسلامی افضل است ؛ خصوصا روزهایی که اختصاص به آن حضرت دارد. مثل روز ولادت (11 ذی القعده) و روز شهادت آن حضرت (مطابق مشهور آخر ماه صفر) سپس از کتاب اقبال مرحوم سید بن طاووس استحباب زیارت آن حضرت را در روز 23 ذی القعده (طبق روایتی روز شهادت آن حضرت) نیز نقل می کند و در پایان می نویسد : استحباب زیارت آن حضرت در ماه رجب گذشت (بحار الانوار جلد 99 صفحات 43 و 44) . مرحوم محدث قمی روز 25 ذی القعده را نیز به این موارد ضمیمه کرده است.
قال سیدبن طاووس فی الاقبال:
و رایت فی بعض تصانیف اصحابنا العجم رضوان الله علیهم، انه یستحب ان یزار مولانا الرضا علیه السلام یوم ثالث وعشیرین من ذی القعده، من قرب او بعید. ببعض زیارته المعروفه او بما یکون کالزیاره من الروایه بذلک.


تنظیم برای تبیان: سمانه دولت آبادی