دحوالارض در کلام خدا
به گفته مفسّرین ، آیه شریفه « وَالْاَرْضَ بَعْدَ ذلِکَ دَحیها ؛ و زمین را بعد از آن با غلتانیدن گسترش داد » 1
اشاره به دحوالارض دارد و منظور از آن نیز این است که در آغاز، تمام سطح زمین را آبهای حاصل
از بارانهای سیلابی نخستین فراگرفته بود . این آبها به تدریج در گودالهای زمین جای گرفتند
و خشکیها از زیر آب سر برآوردند و روز به روز گستردهتر شدند تا به وضع فعلی درآمدند ،
و نخستین برآمدگی که آشکار شد ، کعبه بوده است . در اینباره در آیه دیگری به بیانی دیگر میخوانیم :
« وَ هُوَ الَّذی مَدَّ الْاَرْضَ ؛ و اوست کسی که زمین را گسترش داد .»2
در تفسیر این آیه نیز آمده است : خداوند زمین را به گونهای گسترد که برای زندگی انسان و پرورش گیاهان و جانداران آماده باشد ؛
گودالها و سراشیبیهای تند و خطرناک را به وسیله فرسایش کوهها و تبدیل سنگها به خاک پر کرد و آنها را مسطح و قابل
زندگی ساخت ؛ درحالیکه چینخوردگیهای نخستین آن ،بهگونهای بودند که اجازه زندگی به انسان را نمیدادند .»3
از حضرت علی (علیه السلام) روایت است که فرمود : « نخستین رحمتی که از آسمان به زمین نازل شد ،
در روز بیست و پنجم ماه ذیالقعده ، روز دحوالارض بوده است . و هرکس این روز را روزه بدارد
و شب آن را به عبادت بپردازد ، به پاداش عبادت صد ساله رسیده است ؛ عبادت صد سالهای که روزهای آن را
به روزه و شبهای آن را به عبادت گذرانیده است . و هر جماعتی که در این روز گِرد هم آیند
و به ذکر پروردگار بپردازند ، پراکنده نخواهند شد مگر آنکه خواستههای آنان برآورده خواهد شد
و در این روز هزاران رحمت از سوی پروردگار نازل میشود که نودونه درصد آن از آنِ کسانی است
که روزش را به روزه و ذکر مشغول باشند و شبش را به احیا و عبادت بپردازند .»