آیة الکرسی؛ قله قرآن

[نرگس منتظر]

آیة الکرسی؛ قله قرآن

آیة الكرسى یكى از مهم‏ترین آیات قرآن‏
به مناسبت وجود كلمه‏ى «كرسى» در آیه، رسول اكرم صلى اللَّه علیه و آله این آیه را «آیة الكرسی» نامید. در روایات شیعه و سنى آمده است كه: این آیه به منزله‏ى قلّه قرآن است و بزرگترین مقام را در میان آیات دارد.(تفسیر روح المعانى، ج 3 و تفسیر المیزان، ج 2)
همچنین نسبت به تلاوت این آیه سفارش بسیار شده است، از امام على علیه السلام نقل كرده‏اند كه فرمود:
بعد از شنیدن فضیلت این آیه، شبى بر من نگذشت، مگر آنكه آیة الكرسی را خوانده باشم. (تفسیر نمونه، ج 2، المیزان، ج 2)
در این آیه، شانزده مرتبه نام خداوند و صفات او مطرح شده است. به همین سبب آیة الكرسی را شعار و پیام توحید دانسته‏اند. هر چند در قرآن بارها شعار توحید با بیانات گوناگون مطرح شده است، ولى در هیچ كدام آنها مثل آیة الكرسی در كنار شعار توحید، صفات خداوند مطرح نشده است.
در اهمیت و فضیلت این آیه همین بس كه از پیامبر گرامى اسلام(صلی الله علیه و آله) نقل شده است كه از ابى بن كعب سؤال كرد و فرمود:
كدام آیه برترین آیه كتاب اللَّه است؟ عرض كرد: اللَّهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ، پیامبر(صلی الله علیه و آله) دست بر سینه او زد و فرمود: دانش بر تو گوارا باد، سوگند به كسى كه جان محمد(صلی الله علیه و آله) در دست او است این آیه داراى دو زبان و دو لب است كه در پایه عرش الهى تسبیح و تقدیس خدا مى‏گوید.
از امام على علیه السلام نقل كرده‏اند كه فرمود: بعد از شنیدن فضیلت این آیه، شبى بر من نگذشت، مگر آنكه آیة الكرسی را خوانده باشم.

در حدیث دیگرى از على (علیه السلام) از پیامبر(صلی الله علیه و آله) مى‏خوانیم كه فرمود:
"سید القرآن البقرة و سید البقرة آیة الكرسى یا على ان فیها لخمسین كلمة فى كل كلمة خمسون بركة"؛ برگزیده قرآن سوره بقره و برگزیده بقره، آیة الكرسى است، در آن پنجاه كلمه است و در هر كلمه‏اى پنجاه بركت است.
و در حدیث دیگرى از امام باقر (علیه السلام) آمده است: "هر كس آیة الكرسى را یك بار بخواند، خداوند هزار امر ناخوش آیند از امور ناخوش آیند دنیا، و هزار امر ناخوش آیند از آخرت را از او بر طرف مى‏كند كه آسان‏ترین ناخوش آیند دنیا فقر، و آسان‏ترین ناخوش آیند آخرت، عذاب قبر است".(مجمع البیان، جلد 1 و 2)
در دو حدیث دیگر رسول اللَّه(صلی الله علیه و آله) فرمودند :
"اعطیت آیة الكرسى من كنز تحت العرش و لم یؤتها نبى كان قبلى"؛ "آیة الكرسى از گنجى زیر عرش الهى به من داده شده است و به هیچ پیامبرى قبل از من داده نشد." (تفسیر برهان جلد 1 - بحار الانوار جلد 89)
در حدیث دیگرى آمده است كه دو برادر به حضور پیامبر (صلی الله علیه و آله) رسیدند و عرض كردند براى تجارت به شام مى‏رویم، به ما تعلیم دهید چه بگوییم تا از شر اشرار مصون بمانیم فرمود: هنگامى كه به منزلگاهى رسیدید و نماز عشا را خواندید، موقعى كه یكى از شما در بستر قرار مى‏گیرد، تسبیح فاطمه زهرا (علیه السلام) بگوید و سپس آیة الكرسى بخواند " فانه محفوظ من كل شى‏ء حتى یصبح"؛ مسلما او از همه چیز در امان خواهد بود تا صبح"، سپس در ذیل این حدیث آمده است كه در یكى از منزلگاهها دزدان قصد هجوم به آنها را داشتند اما هر چه تلاش كردند موفق نشدند.(بحارالانوار، جلد 89 صفحه 266)
رسول خدا(صلی الله علیه و آله) فرمود:

عروة الوثقى على و حسن و حسین و ائمه از فرزندان حسین میباشند هر كس اطاعت آنها كند خدا را اطاعت كرده و هر كس معصیت و نافرمانى آنها را بنماید معصیت خدا را نموده است و آنها وسیله معرفت خدا میباشند.

و نیز امام رضا(علیه السلام) فرمودند: هر كس یكصد مرتبه آیةالكرسى را بخواند مثل كسى است كه در طول حیاتش خدا را بندگى و عبادت كرده است.(نورالثقلین، ج 1)

عروة الوثقى، امیرالمؤمنین و فرزندانش میباشند
ابن بابویه از عبداللّه بن عباس روایت كرده گفت پیغمبر اكرم صلّى اللّه علیه و آله و سلّم فرمود: هر كس دوست داشته باشد كه به ریسمان محكم خدا تمسك جوید كه هرگز بریده نشود باید توسل جوید به ولایت برادرم و وصی ام على بن أبی طالب(علیه السلام) زیرا هلاك نشود كسى كه دوست داشته باشد او را و نجات نیابد هر كه على(علیه السّلام) را دشمن بدارد.
و نیز به سند دیگر روایت كرده، رسول خدا(صلی الله علیه و آله) فرمود: عروة الوثقى على و حسن و حسین و ائمه از فرزندان حسین میباشند هر كس اطاعت آنها كند خدا را اطاعت كرده و هر كس معصیت و نافرمانى آنها را بنماید معصیت خدا را نموده است و آنها وسیله معرفت خدا میباشند.

آمنه اسفندیاری – گروه دین و اندیشه تبیان

منابع:
- تفسیر نمونه، جلد 2
- تفسیر نور، ج 1
- تفسیر جامع