قبل از هر چیز باید به این نکته مهم توجه داشته باشیم که شهادت به ولایت حضرت علی (ع )«اشهد ان علیا" ولی الله» هیچ گاه جزء اذان نبوده است . فقهاء نیز در كتاب های فقهی خود, یادآور شده اند كه نبایستی كسی این شهادت را به نیت جزء اذان بگوید. ولی مستحب است كه انسان به دنبال شهادت به رسالت پیامبر(ص ) این شهادت را نیز ذكر كند; و آن را جزء اذان به حساب نیاورد.
حضرت آیت الله سید اسماعیل مرعشی در كتاب اهمیت اذان واقامه و سومین شهادت،دو حدیث را از كتاب«السلافه فی امر الخلافه» كه اثر محقق و دانشمند بزرگ اهل سنت شیخ عبدالله مراغی مصری است نقل می كند و از این دو حدیث برمی آید كه شهادت سوم از زمان رسول خدا(ص) وجود داشته است .
1- سلمان فارسی در عصر پیامبر در اذان و اقامه بعد از گواهی به یكتایی خدا و رسالت پیامبر(ص ) به ولایت امیرمؤمنان علی (ع ) نیز شهادت می داد.یكی از اصحاب به محضر رسول خدا(ص ) رسید و عرض كرد:«ای رسول خدا, امروز موضوعی را شنیدم كه قبلا" نشنیده بودم .پیامبر(ص) فرمود: آن موضوع چیست ؟ او عرض كرد: سلمان اذان می گفت . شنیدم او بعد از گواهی به یكتایی خدا و رسالت پیامبر (شهادتین ) به ولایت علی (ع ) گواهی داد،این ماجرا بعد از حجة الوداع پس از ماجرای غدیر رخ داد). پیامبر فرمو:«سمعتم خیرا"; چیز خوبی شنیده اید».
2- نیز در مورد ابوذر غفاری روایت شده , یكی از اصحاب نزد پیامبر(ص ) آمد و عرض كرد: ای رسول خدا! ابوذر در اذان بعد از شهادت به رسالت پیامبر(ص ) به ولایت علی شهادت می دهد و می گوید:«اشهد ان علیا" ولی الله» پیامبر فرمود:«كذلك اونسیتم قولی فی غدیر خم من كنت مولاه فعلی مولاه فمن ینكث فانما ینكث علی نفسه ; همین گونه است . مگر سخن مرا در غدیر خم فراموش كرده اید كه گفتم هر كس من رهبر او هستم پس علی (ع ) رهبر او است . هر كس پیمان را بشكند قطعا" به خودش آسیب رسانده است. در هر حال علی (ع ) به حكم آیه«انما ولیكم الله والرسول ...»(1) از اولیاء الهی بر مسلمین است , شهادت دادن بر ولاء علی به حكم آیه , بدون آن كه آن را جزء اذان بدانیم كاری است محبوب .
از دیدگاه شیعه , متن اذانی كه در عصر رسول خدا(ص ) برای نماز قرائت می شد به این صورت است : الله اكبر, الله اكبر, الله اكبر, الله اكبر, اشهد ان لا اله الا الله , اشهد ان لا اله الا الله . اشهد ان محمدا" رسول الله , اشهد ان محمدا" رسول الله . حی علی الصلوه , حی علی الصلوه , حی علی الفلاح , حی علی الفلاح , حی علی خیر العمل , حی علی خیر العمل , الله اكبر, الله اكبر, لا اله الا الله , لا اله الا الله . نه یك كلمه كم و نه یك كلمه زیاد.(2)
اگر كسی یك كلمه كم یا زیاد كند, كار حرامی انجام داده است و هیچگونه تردیدی در این نیست . باید همین گونه كه هست،بجا آورده شود(3)
برای همین فقهای شیعه هیچكدام نگفته اند كه این جمله جزو اذان است بلكه آنچه آوردیم , اذان همان است نه یك كلمه كم دارد و نه یك كلمه زیاد. از دیدگاه شیعه , اذان مانند احكام شرعی دیگر, به رسول خدا(ص ) وحی شده است نه اینكه پیامبر خدا با مسلمانان مشورت كند و قرار بگذارند كه به فلان شكل انجام شود و به خاطر اینكه وحی است , نمی توان كم و زیاد كرد. از حضرت امام صادق روایت شده است كه فرمود: وحی بر پیامبرتان نازل می شود و شما گمان می كنید كه آن حضرت اذان را از عبدالله بن زید گرفته است !!(4)
نقل قول
پاسخ : شهادت به ولایت امام علی(ع) از چه زمانی در اذان وارد شد؟
