پیشگیری از تشکیل سنگ های کلیوی

[خادمه زینب کبری(س)]

پیشگیری از تشکیل سنگ های کلیوی

درمان های سنتی


درمان های سنتی(مانند ماساژ، داروهای گیاهی و...) نمی توانند سنگ کلیه را درمان کنند ولی زمانی که در ترکیب با توصیه های پزشک مورد استفاده قرار گیرند در کاهش ریسک ابتلا به سنگ های کلیوی کمک کننده خواهند بود. برخی منابع، درمان های سنتی به شرح زیر را پیشنهاد کرده اند:
* آب لیمو و آب پرتقال
از لحاظ تئوری، نوشیدن آب لیمو یا آب پرتقال می تواند ریسک سنگ های کلیوی را کاهش دهد. سطوح اسید سیتریک موجود در آب لیمو و آب پرتقال می تواند سطوح کلسیم موجود در ادرار را کاهش داده و منتهی به تشکیل کمتر سنگ های کلسیمی شود ولی هیچ مطالعه ای این فرضیه را ثابت نکرده است. چنان چه از نوشیدن آب طعم دار شده با لیمو و یا آب پرتقال لذت می برید، خواهید دید که با مصرف این مواد ریسک تشکیل سنگ های کلسیمی را در کلیه ی خود کاهش می دهید. به هر جهت شواهد کافی برای پیشنهاد کردن این فرضیه به همه افراد وجود ندارند.
* چای
نوشیدن روزانه یک فنجان چای سبز یا سیاه ریسک ابتلا به سنگ کلیه را کاهش می دهد. در یک مطالعه زنانی که بیشترین میزان چای سیاه را می نوشیدند ریسک سنگ های کلیوی در آن ها کمتر بود. این مطالعه از دقت بالایی برخوردار نبود و تنها زنان را مورد بررسی قرار داده بود بنابراین مدارک و دلایل محکمی دال بر اثربخشی چای در کاهش ابتلا به سنگ کلیه در اختیارمان قرار نمی دهد. به هر جهت چای حاوی مقادیر بالایی اگزالات می باشد بنابراین، چنان چه ادرار شما حاوی مقادیر بالایی اگزالات باشد پزشک تان شما را از نوشیدن چای منع خواهد کرد.
پیشگیری


تغییر و اصلاح سبک زندگی: در صورت اجرای راه کارهای زیر خطر تشکیل سنگ کلیه را کاهش می دهید:
* نوشیدن آب کافی در طول روز
آب زیادی در طول روز بنوشید. معمولاً پزشکان به افراد با سابقه ی سنگ کلیه مصرف آب زیاد و دفع 5/2 لیتر ادرار در روز را توصیه می کنند. پزشک از شما می خواهد که میزان برون دهی ادرار خود را اندازه گرفته تا مطمئن شوید در روز به مقدار کافی آب دریافت می کنید. افرادی که در آب و هوای گرم و خشک زندگی می کنند و نیز آن دسته از افرادی که به طور مکرر ورزش می کنند به آب دریافتی بیشتری نیاز دارند تا بتوانند مقدار ادرار کافی در طی روز داشته باشند.
* استفاده از غذاهای غنی از اگزالات را محدود کنید
چنان چه بدن شما مستعد تشکیل سنگ های اگزالاتی باشد، پزشک تان اجتناب از غذاهای غنی از اگزالات را توصیه خواهد نمود.
این مواد غذایی عبارت هستند از ریواس، چغندر، بامیه، سیب زمینی شیرین، چای، شکلات و محصولات سویا.
* انتخاب رژیم غذایی کم نمک و محدود از نظر پروتئین حیوانی
مقدار نمک دریافتی خود را کاهش داده و غذاهایی با منابع پروتئین غیر حیوانی انتخاب کنید مانند آجیل و دانه های روغنی و یا حبوبات. از این طریق احتمال تشکیل سنگ کلیوی را کاهش می دهید.
* به دریافت مواد غذایی غنی از کلسیم ادامه دهید ولی از دریافت مکمل کلسیم اجتناب کنید
کلسیم موجود در مواد غذایی اثری بر ریسک ابتلا به سنگ های کلیوی ندارد. به خوردن مواد غذایی غنی از کلسیم ادامه دهید مگر این که پزشک تان توصیه ای غیر از این داشته باشد. پیش از دریافت مکمل کلسیم با پزشک خود مشورت کنید چرا که دریافت مکمل کلسیم با ریسک افزایش یافته ی سنگ های کلیوی مرتبط است. البته چنین ریسکی با دریافت مکمل همراه غذا کاهش می یابد.
از پزشک خود بخواهید شما را به یک متخصص تغذیه ارجاع دهد تا رژیم غذایی مناسب شرایط شما را تنظیم نماید.

داروهای مورد استفاده در پیشگیری:
داروهای مورد استفاده، سطوح اسیدی و قلیایی ادرار را کنترل می کنند و برای افراد مستعد تشکیل برخی سنگ های کلیوی مفید هستند.
نوع داروی تجویزی توسط پزشک به نوع سنگ بستگی دارد:
* سنگ های کلسیمی: به منظور جلوگیری از تشکیل سنگ های کلسیمی، دیورتیک تیازیدی و یا داروی حاوی فسفات تجویز می شود.
* سنگ های اسید اوریکی: به منظور کاهش سطوح اسید اوریک ادرار و خون، داروی آلوپورینول(زیلوپریم، آلوپریم) و یک داروی نگهدارنده ی ادرار در فاز قلیایی تجویز می شود. در برخی موارد آلوپورینول همراه با یک داروی قلیایی کننده، منتج به حل شدن سنگ های اسید اوریکی می گردند.
* سنگ های استروویت: در جهت جلوگیری از تشکیل این نوع سنگ ها، توصیه ها و استراتژی هایی به منظور پاک نگه داشتن ادرار از باکتری های ایجاد کننده ی عفونت پیشنهاد می شود. استفاده ی طولانی مدت از آنتی بیوتیک ها با دوز کم نیز در رسیدن به این هدف کمک کننده خواهد بود.
* سنگ های سیستین: درمان سنگ های سیستین دشوار است. پزشک داروهای خاصی به منظور قلیایی ساختن ادرار و یا باند کردن سیستین در ادرار تجویز خواهد کرد و علاوه بر آن توصیه به دفع مقادیر زیادی ادرار از طریق نوشیدن مقادیر فراوان آب خواهد نمود.
برای مشاهده ی وب سایت دکتر فرشچی می توانید به آدرس اینترنتی www.novindiet.com مراجعه نمایید.

دکتر حمیدرضا فرشچی - همکار تبیان
متخصص تغذیه - فوق تخصص دیابت و چاقی