لَا يحِبُّ اللَّهُ الْجَهْرَ بِالسُّوءِ مِنَ الْقَوْلِ إِلَّا مَنْ ظُلِمَ وَكَانَ اللَّهُ سَمِيعًا عَلِيمًا(النساء/148)
خداوند دوست ندارد کسي با سخنان خود، بديها(ي ديگران) را اظهار کند؛ مگر آن کس که مورد ستم واقع شده باشد. خداوند، شنوا و داناست
خداوند متعال در این آیه شریفه یکی از موارد
جواز بیان عیوب دیگران رو مطرح می فرماید:
هرگاه فردی ظلمی رو انجام بده ، که در مقابلش حق یا حقوق فرد یا افرادی از بین بره، در این صورت افرادی که مظلوم واقع شده اند، میتونند برای رسیدن به حقّشون (و یا حتی نه برای گرفتن حق خودشون ، بلکه برای جلوگیری از تحقق ظلمهای جدید) به افشای اون ظلم دست بزنند!
منتها در این مسیر باید به چند نکته توجه داشت:
1. نيت و قصد از بیان ظلم ظالم، رفع ظلم اتفاق افتاده و یا حداقل جلوگیری از ظلمهای بعدی ظالم، در حق دیگرون باشه!
2. در بیان ظلم، فقط میشه درباره ستمي كه صورت گرفته، سخن گفت و به عیوب دیگه ظالم ، نمیشه اشاره داشت!
لذا اگر ظالم، کلام و یا فعلی رو به ظلم ، انجام بده، برای دادخواهی فقط می تونیم، پیرامون همون کلام یا فعل که انجام شده مطلب بگیم، ولی مثلا اگر فرد ظالم
در خانه خودش یه گناه مخفی ای هم انجام میده ، ما دیگه حق بیان اون گناه رو به دیگران نخواهیم داشت!
3. بیان عیب رو تنها میشه ، پیش افرادی که
توانائی پیگیری و رفع ظلم دارند انجام داد!
پس اگر فردی که مظلوم واقع شده بره و به افرادی که
مطلقا برای رسیدگی توانائی ندارند، مطلب را بیان کنه، کاری دور از موازین شرعی انجام داده!
منتها شنیده و حتی دیده شده، برخی افراد که ظلمی در حقشون صورت گرفته، وقتی به تنهایی اقدام به بیان شکایت از ظالم میکنند، نه تنها به کارشان در اغلب اوقات رسیدگی نمیشه، بلکه حتی ممکنه، در عین ناباوری بواسطه
توجیهات عجیب، خود همون افراد، محکوم هم بشند، و به قول معروف نه تنها علیه ظالم، اقدام حقیقی (نه صوری) صورت نگیره بلکه به نحوی، اسباب تقویت و
گستاخی ظالم و تضعیف بیشتر مظلوم هم فراهم بشه، خصوصا وقتی دیده میشه ظالم دفعه اولش هم نبوده، و شکایتهای مختلفی از سوی افراد مختلف، و در زمانهای مختلف صورت گرفته، ولی رسیدگی جدّی ای نشده باشه و ظالم با قدرت هرچه تمام تر به ظلم خود ادامه بده!
که در این مواقع تظلّم خواهیه مظلوم و بیان ظلم و یا ظلمهای ظالم، به سایرین، دایره وسیع تری رو ، در بر میگیره، تا شاید بواسطه یک حرکت منسجم و یکصدا، جلوی ظلم گرفته بشه!
حق ندارد دوست بر وجه عيان /// جز بظلمى سوء گفتار از كسان
كرده باشد گر كسى بر كس ستم /// شايد او را گر گشايد لب بذم
تا كه خلق از حال او آگه شوند /// حامى مظلوم از هر ره شوند
نکته بعدی ای که باید به اون اشاره کنیم اینه که :
در شریعت اسلام بر گذشت و عفو بسیار تاکید شده، منتها این گذشت بر اساس آیات و احادیث مختلف (منجمله همین آیه) در جایی معنا داره که ظلمِ ظالم،
موقت و یا قابل گذشت باشه، منتها اگر ظلم، در شکلهای گوناگون و در حق افراد مختلف و به دفعات مکرر باشه، دیگه کوتاه آمدن در مقابل اون، خودش میتونه ظلمی باشه از جانب ما در حق
مظلومین آینده!
خصوصا اگر ظلم ظالم، در امور دینی و در حق مومنین، آن هم با ایرادهای واهی باشه، که یقینا سکوت در مقابل آن
آثار سوء زیاد، وباعث سرد شدن فعالیتهای مثبت، خواهد شد!
در پایان، بیت شعری از سعدی، که از زبان حاج آقای قرائتی شنیده بودم رو تقدیمتان میکنم:
ترحم بر پلنگ تیز دندان /// ستمکاری بود بر گوسفندان