♥{}♥{}♥ نمونه هايي از الگوهاي تربيتي قرآن♥{}♥{}♥

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

نمونه‌هايي از الگوهاي تربيتي قرآن

به رغم وجود عوامل محدودكننده انسان مانند وراثت، طبيعت و جامعه، انسان مي تواند به اراده خود مسير خويش را برگزيند و از حصار عوامل محدودكننده در اطراف خود بيرون آيد; حتي اين توانايي را پيدا مي كند كه سرنوشت جديدي را براي جامعه و تاريخ خود رقم زند. براي نمونه:

ـ قرآن، همسر فرعون و حضرت مريم را به عنوان الگوهايي براي مؤمنان ذكر مي‌كند. آنان با وجود محيط ناسالم، طريق صلاح و رستگاري را برگزيدند.

ـ قرآن به تأثيرپذيري انسان از محيط و شرايط گوناگون اذعان دارد و او را نسبت به تأثيرات آنها هشدار مي دهد. در مورد فرزند حضرت نوح(عليه السلام)خداوند به صراحت مي فرمايد:
او از اهل تو نيست; زيرا به دليل متأثر شدن از عوامل محيطي ناصالح، از مسير صلاح و درستي خارج شده است.

ـ خداوند به ستايش از جوانان اصحاب كهف مي پردازد كه با هجرت از محيط فاسد، خود را از عوامل محيطي ناسالم دور ساختند و ايمان خويش را حفظ كردند.

مي توان گفت: اقدام شجاعانه سَحَره فرعون در زير پا گذاشتن موقعيت اجتماعي خود و ايمان آوردن به حضرت موسي(ع)، الگوي توبه حقيقي براي ديگران مي شود.

به اجمال، چند نمونه از الگوهاي قرآني را ذكر مي كنيم:

ـ يوسف، قهرمان مقاومت در مقابل شهوت;

ـ جوانان كهف، اسوه هاي مهاجرت در راه خدا براي رشد و هدايت;

ـ اسماعيل، نماد تسليم در مقابل فرمان خدا;

ـ ابراهيم، الگوي فطرت جويي، عادت گريزي و بت شكني;

ـ نوح، الگوي پايداري و استقامت در تبليغ دين;

ـ ايّوب، قهرمان صبر و تحمّل در شدايد روزگار;

ـ داود جوان، نمونه شهامت و شجاعت در مبارزه با طاغوت.

قرآن در همه اين موارد مي فرمايد:

«... اينان كساني هستند كه خدا هدايتشان كرده است، پس به هدايت آنان اقتدا كن...»

[عهد آسمانى]

بهترین الگوی تربیتی قرآن


قرآن كریم حضرت محمد صلی ‏الله علیه ‏و ‏آله را سرمشق و الگوی مطلق در همه ابعاد زندگی برای همه خداجویان و كسانی كه اعتقاد به رستاخیر دارند، معرفی می‏كند: «بی‏تردید، برای شما در همه ابعاد (چه در صبر و مقاومت و چه در دیگر اوصاف و افعال نیكو) اسوه و الگوی نمونه در (اقتدای به) رسول خدا صلی‏الله‏علیه‏و‏آله است. برای آن‏كه به ثواب خدا و روز قیامت امیدوار باشد و یاد خدا بسیار كند.»(30) (احزاب: 21)
آری، پیامبر گرامی اسلامی صلی‏الله‏علیه‏و‏آله به سبب «خُلق عظیم»(31) و «رحمة للعالمین»(32) بودن، آینه مكارم اخلاقی برای همگان است، تا آن‏جا كه بارها می‏فرمودند: «من فقط برای تكمیل و تمام كردن مكارم اخلاق مبعوث گشته‏ام.»(33) و در آیه ذیل، خداوند در اوجی تماشایی، رسولش را به داشتن چشم محبت و رحمت و لطف همراه با شكیبایی با مؤمنان می‏ستاید و به حبیب مهربانش، حضرت محمد صلی‏الله‏علیه‏و‏آله ، مباهات می‏كند: «بی‏تردید، پیامبری (حضرت محمد صلی‏الله‏علیه‏و‏آله ) از میان خودتان (از پیكره خودتان) به سوی شما آمده است كه رنج‏های شما بر او به غایت ناگوار است. او به هدایت شما حریص و بر مؤمنان بسیار دلسوز و مهربان است.(34) (توبه: 128) نگاه معنادار پیامبر صلی ‏الله‏ علیه ‏و‏آله كه از سر عشق و علاقه به انسان‏ها برمی‏خیزد، كافی است انسان را به حركت درآورد و در صف بلال و سلمان بنشاند.
امیرمؤمنان علی علیه ‏السلام می‏ فرماید: «پیامبر گرامی صلی‏ لله‏ علیه ‏و‏آله هر روز یكی از مكارم اخلاقی خود را برای من آشكار می‏ساخت و مرا به پی‏روی از آن امر می‏كرد.»

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

امام صادق عليه السلام:

اَلمَكارِمُ عَشرٌ ، فَإنِ استَطَعتَ أن تَكونَ فيكَ فَلتَكُن... : صِدقُ الَبسِ ، وَصِدقُ اللِّسانِ ، وَأداءُ الأمانَةِ ، وَصِلَةُ الرَّحِمِ ، وَإقراءُ الضَّيفِ ، وَ إطعامُ السّائِلِ ، وَالمُكافاةُ عَلىَ الصَّنائعِ ، وَالتَّذَمُّمُ لِلجارِ ، وَالتَّذَمُّمُ لِلصّاحِبِ ، وَرَأسُهُنَّ الحَياءُ؛

مكارم ده تاست: اگر مى توانى آنها را داشته باش ... : استقامت در سختى ها، راستگويى، امانتدارى، صله رحم، ميهمان نوازى، اطعام نيازمند، جبران كردن نيكى ها، رعايت حق و حرمت همسايه، مراعات حق و حرمت رفيق و در رأس همه، حيا.

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

امام صادق عليه السلام:

وَقَد سُئِلَ عَن مَكارِمِ الخلاقِ: اَلعفوُ عَمَّن ظَلَمَكَ وَصِلَةُ مَن قَطَعَكَ وَإعطاءُ مَن حَرَمَكَ وَقَولُ الحَقِّ وَلَو عَلى نَفسِكَ؛

درباره مكارم الاخلاق سئوال شد، فرمودند: گذشت از كسى كه به تو ظلم كرده، رابطه با كسى كه با تو قطع رابطه كرده، عطا به آن كس كه از تو دريغ داشته است و گفتن حق اگر چه بر ضد خودت باشد.