زیتون در قرآن و طب امروز

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

آیات پزشکی قرآن (2)

زیتون در قرآن و طب امروز

اشاره:

قرآن کریم تا کنون همواره منبع الهام‌بخش دانشمندان علوم مختلف در کشف حقایق علمی جهان هستی بوده است. در سالیان اخیر با توسعه روابط علمی و فرهنگی اسلام و غرب، نگاه دینی و قرآنی به علوم روز، یکی از دغدغه‌های عمده متفکران دینی سراسر عالم بوده است؛ چندان که حجم عظیمی از تحقیقات میان‌رشته ای به حوزه علم و دین اختصاص یافته است. آنچه به تناوب زمان تقدیم خوانندگان گرامی می‌شود، پاره‌ای از پژوهش‌هایی است که به تبیین آیات پزشکی قرآن و بسط رابطه طب و قرآن پرداخته‌اند. اغلب این نوشتارها از کتاب "طب و قرآن" به همت بنیاد پژوهش‌های قرآنی حوزه و دانشگاه اخذ و اقتباس شده است.

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

زیتون


خداوند در چند جای از قرآن، نام زیتون را بیان کرده است، از جمله: تین / 1، انعام / 99، مؤمنون/20
«مِن شجرة مبارکةٍ زَیتونةٍ1 «درخت زیتون که مبارک است».
مردمان گذشته، روغن زیتون را به دو صورت استفاده می‌کردند:
الف. برای مصرف خوراکی؛ ب – برای مالیدن و چرب کردن بدن.
روایت‌ها نیز به خوردن زیتون (البته در حد تعادل)، و مالیدن آن به بدن را توصیه نموده‌اند.
روغن زیتون در بعضی از احادیث «طعام انبیا»2 و در بعضی دیگر «طعام المسلمین»3 نامیده شد. این خود نشان دهنده‌ی آن است که انبیا و مسلمین، اهتمام خاصی به روغن زیتون داشته‌اند و نشان دهنده‌ی آن است که دارای فواید زیادی برای سلامتی و تندرستی انسان است.
پیامبر اسلام «صلی الله علیه واله» فرمودند: «روغن زیتون را تناول کنید و همچنین بدن خود را روغن مالی کنید که با این عمل، شیطان 40 روز وارد بدن شما نمی‌شود». 4
شیطان از ماده‌ی «شطن»، «یشطن» به معنی، «موجود شرور و ضرر زننده» آمده است – و اختصاص به ابلیس مطرود درگاه الهی ندارد و هر چیزی و هر کسی به دیگری ضرری برساند؛ نام شیطان صدق می‌کند.5 در این روایت با توجه به صدر آن، شیطان به «میکرب» تفسیر شده است، که به انسان ضرر می‌رساند.

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

فواید طبی زیتون

زیتون، برای تنبلی کبد و مرض قند، نافع است.
خوردن روغن زیتون، برای باز کردن رنگ‌های تیره معجزه می‌کند. استفاده‌ی یک قاشق در حال ناشتا برای دل دردها مفید و مجاری روده و کبد و کیسه صفرا را به فعالیت می‌اندازد. تقویت اعصاب، دفع عواض کلیه‌ها ، سنگ‌های صفراوی اشتها آور بودن، مؤثر است.
مالیدن در بدن، به نرمی پوست می‌افزاید.
روغن زیتون کهنه‌ی هفت ساله، در تسکین دردها و درد مفاصل مفید است.
مالیدن روغن تا 10 روز برای دفع ریزش مو تأکید شده است.
بچه‌هایی که دارای استخوان نرم و کم خون هستند، مالش روغن مفید است.
مخلوط روغن زیتون با سیر و کوبیدن با هم، برای رماتیسم و درد عضلات و اعصاب مؤثر است.6
روغن زیتون، ضد سم سرب است و در رفع یبوست بسیار نیکوست.
زیتون، ترشحات سیب آدم و صفرا را زیاد می‌کند.
لکه‌های ناخن را از بین می‌برد. برای تقویت چشم و ریزش آب چشم، مفید است و خوردنش به افراد چاق و بلغمی تأکید شده است.

اگر زیتون داغ را روی نیش عقرب بمالند، برای تسکین درد مفید است.
مخلوط کردن زیتون و عسل برای تقویت قوه‌ی باه مفید است.
در کم کردن فشار خون مؤثر است و همچنین تب بر هم می‌باشد.7
«محمد محمود عبدالله» درباره‌ی فوائد زیتون می‌نویسد:
«زیتون، کبد را با نشاط می‌کند و دستگاه گوارش را تقویت می‌کند، پوست را لطیف، و رشد انسان را قوی، ضد سموم بدن و تسکین دردهای شکم است، و برای تقویت مو و برای امراض پوستی و تقویت اعصاب و تقویت نور چشم مفید است».8 با توجه به فواید روغن زیتون، لازم است به مصرف روزانه خود درآوریم، همچنین نشان دهنده‌ی اهتمام اسلام به مصرف غذایی انسان‌ها دارد.
«و شجرةً تَخرجُ مِن طورِ سیناء تَنبُتُ بِالدُّهنِ و صِبغ للآکلین9
الف- زیتون یک ماده غذایی بسیار ارزشمند است که مقدار زیادی چربی، پروتئین، کلسیم، آهن و فسفات را در خود دارد. همچنین از نظر ویتامین‌های B,D,A کمپلکس بسیار غنی است.
ب – از میوه‌ی زیتون به صورت روغن استخراج شده نیز استفاده می‌شود. این روغن در مقایسه با انواع روغن‌های دیگر از ارزش غذایی بیشتر و طعم بهتری برخوردار است.
ج – ویژگی مهم دیگر روغن زیتون آن است که اسیدهای چربی داخل آن اشباع شده نیستند (unsaturcted Fatty Acid) و مانع از بالا رفتن کلسترول خون می‌شوند و مصرف کنندگان را از دچار شدن به بیماری‌های ناشی از تصلب شرایین، تراکم چربی روی عضله‌ی قلب و مغز مصون می‌دارد.
د- تأثیر مثبت روغن زیتون روی اختلالات دستگاه هاضمه از قبیل یبوست، دل پیچه و درد کلیه بسیار معروف و شناخته شده است. حتی از این روغن در یبوست‌های حاد نیز می‌توان به صورت تنقیه استفاده کرد. در مراکز طبی استفاده از روغن زیتون به اشکال گوناگون و در وارد متعدد از قبیل تزریق هورمون‌های جنسی و ویتامین‌ها و یا پماد متداول است. رسول اکرم «صلی الله علیه و آله و سلم» درباره روغن زیتون فرموده است: «ائتدموا بالزیت، و ادهنوا به، فانه من شجرةٍ مبارکةٍ»10 و قرآن نیز درخت زیتون را شجره‌ی مبارکه نامیده است «یُوقدُ مین شجرة مُّبارکةٍ زیتونةٍ لا شرقیةٍ و لا غربیّةٍ 11