عزت نفس در روايات معصومين عليهم السلام

[لحظه هاي سبز]

عزت نفس و بلند همتى

1. عن حفص بن غياث قال : قال ابو عبدالله (عليه السلام ) اذا اراد احدكم ان لايسئل الا اعطاه فليياءس من الناس كلهم و لايكون له رجاء عندالله فاذا علم الله تعالى ذلك من قلبه لم يسئل الله شيئا الا اعطاه .(1)

حفص بن غياث گفت حضرت صادق (عليه السلام ) فرمود هر كس ميل داشته باشد هر چه از خداوند خواست به او بدهد از تمام مردم خود را نااميد بدارد و اميدوارى به هيچ كس غير از خدا نداشته باشد. اگر خداوند ديد كه قلبا او از مردم طمع بريده هر چه از او بخواهد به چنين كسى مى دهد.

__________________

[لحظه هاي سبز]

2. شكى رجل الى ابى عبدالله (عليه السلام ) انه يطلب فيصب و لا يقنع و تنازعه نفسه الى ما هو اكثر منه و قال علمنى شيئا انتفع به فقال ابو عبدالله (عليه السلام ) ان كان ما يكفيك يغنيك فادنى ما فيها يغنيك و ان كان ما يكفيك لا يغنيك فكل ما فيها لا يغنيك .
قال امير المؤ منين (عليه السلام ) من رضى من الدنيا بما يجريه كان ايسر ما فيها يكفيه و من لم يرض من الدنيا بما يجزيه لم يكن فيها شى ء يكفيه .(2)

مردى از اصحاب حضرت صادق (عليه السلام ) از حال خود خدمت آنجناب شكايت نمود كه من در تكاپوى پيدا كردن معاش هستم . به دست هم مى آرم ولى نفسم به آن مقدار قانع نمى شود و مرتب ميل به بيشتر دارد. چيزى بفرمائيد تا سركشى نفسم را ثمرى بخشد. فرمود اگر آنچه مخارج تو را كفايت مى كند نفست را هم بى نياز كند به كمترين مقدار از دنيا بى نياز و خرسند مى شوى ولى اگر مقدار كفايت ، نفس تو را بى نياز نكند هر چه در دنيا هست او را بى نياز نخواهد كرد.
در روايت ديگر امير المؤ منين (عليه السلام ) مى فرمايد هر كه خرسند باشد از زندگى به همان مقدارى كه او را ضرورى است كمترين مقدار از دنيا چنين شخصى را كفايت مى نمايد ولى اگر كسى به اندازه لازم قناعت نكرد و راضى نشد هر چه در دنيا هست او را كفايت نخواهد كرد.

[لحظه هاي سبز]

3. عبدالاعلى بن اعين قال سمعت ابا عبدالله (عليه السلام ) يقول طلب الحوائج الى الناس استلاب للعز، مذهبة للحياء و الياءس مما فى ايدى الناس عز للمومن فى دينه و الطمع هو الفقر الحاضر.(3)


عبدالاعلى گفت از حضرت صادق (عليه السلام ) شنيدم كه مى فرمود: درخواست احتياجات از مردم باعث از بن رفتن عزت نفس است و حيا را نيز نابود مى كند. اما بى نيازى از آنچه مردم دارند براى مومن شرافتى است در دينش . طمع و آز خود فقرى است فعلى براى او.

[لحظه هاي سبز]

4. عن ابى عبدالله عليه السلام : قال كان امير المؤ منين (عليه السلام ) يقول ليجتمع فى قلبك الافتقار الى الناس و الاستغناء عنهم فيكون افتقارك اليهم فى لين كلامك و حسن بشرك و يكون استغناك عنهم فى نزاهة عرضك و بقاء عزك .

از حضرت صادق (عليه السلام ) نقل شده كه امير المؤ منين (عليه السلام ) پيوسته مى فرمود بايد در قلب تو، هم احتياج به مردم و هم بى نيازى از آنها جمع شود. احتياج به آنها اينطور كه نرم و آرام با ايشان سخن گوئى و هميشه گشاده رو باشى (طورى كه خيال مى كنند تو محتاج آنهائى ) بى نيازى از مردم به اين است كه آبروى خود را حفظ مى كنى و شرافت و عزت نفس خويش را نگه مى دارى .

[لحظه هاي سبز]

5. عن عبدالله بن سنان قال سمعت ابا عبدالله (عليه السلام ) يقول ثلاث هن فخرالمومن و زينته فى الاخرة ، الصلوة فى آخر الليل و ياءسه مما فى ايدى الناس و ولايته الامام من آل محمد (عليهم السلام ).(4)


عبدالله بن سنان گفت از حضرت صادق (عليه السلام ) شنيدم كه مى فرمود: سه چيز فخر و آرايش مومن است در دنيا و آخرت 1 نماز در آخر شب 2 نااميدى و بى نيازى از آنچه مردم دارند 3 دوستى و اعتراف به امامت امامى كه از خاندان پيغمبر (صلى الله عليه و آله و سلم ) است .

[لحظه هاي سبز]

6. عن جابر الجعفى عن ابى جعفر (عليه السلام ) قال سخاء المرء عما فى ايدى الناس اكثر من سخاء النفس و البذل و مروة الصبر فى حال الفاقة و الحاجة و التعفف و الغناء اكثر من مروة الاعطاء و خير المال الثقة بالله و الياءس عما فى ايدى الناس .(5)



جابر جعفى گفت : حضرت باقر (عليه السلام ) فرمود (ارزش ) بى نيازى مرد از آنچه مردم دارند بيشتر است از بخشيدن جان و مال به آنها و (ارزش ) جوانمردى به صبر كردن در حال تنگدستى و احتياج و هنگام پاكدامنى و بى نيازى زيادتر است از جوانمردان به بخشش . بهترين ثروت و مال اطمينان به خدا و نااميدى از ثروت مردم است .

[لحظه هاي سبز]

پي نوشت :
1- وافى ، ج 2، ص 335.

2- وافى ، ج 2، ص 335.

3- كافى ، ج 2، ص 148.

4- وافى ، ج 2، ص 334.

5- وافى نقل از كافى ، ص 336.

[ملکوت* گامی تارهایی *]

رسول اکرم (ص) فرموده اند :

• عزت مردم با ایمان در بی نیازی از مردم است و آزادی و شرافت در پرتو قناعت بدست می آید.

مجموعه ی ورام1، ص 169