شباهتهاي امام زمان(عج) با ذوالقرنين..................

[عاشورا* خادمه چشم براه گل نرگس*]

يكي از داستانهاي زيبا و عبرت آموز قرآن كريم بيان ماجراي جناب ذي القرنين و نبرد او با مستكبران عالم است. بيان اين واقعه در آيات 83 تا 98 سوره مباركه كهف آمده است. علامه طباطبايي در ذيل اين آيات تفسير جامع و مبسوطي دارد كه رجوع به آن توصيه مي گردد.

ذوالقرنين يكي از شخصيت هاي قرآن و كتاب مقدس است. او مرد مومن و موحد و مهرباني بود واز طريق عدل و داد منحرف نمي شد و به همين جهت مشمول لطف خدا بود، او يار نيكوكاران و دشمن ستمگران و ظالمان بود و به مال و ثروت دنيا علاقه اي نداشت.
قرآن كريم متعرض اسم ذي القرنين و تاريخ زندگي و ولادت و نسب و ساير مشخصاتش نشده است. البته اين رسم قرآن كريم است كه در هيچ يك از قصص گذشتگان به جزئيات نمي پردازد.در خصوص ذوالقرنين هم اكتفا به ذكر سفرهاي سه گانه او كرده است.
چندخصوصيت از اين داستان استفاده مي شود:

-او مردي مومن به خدا و روز جزاء و متدين به دين حق بوده آيه «قلنا يا ذا القرنين اما ان تعذب و اما ان تتخذ فيهم حسنا» كه خداوند اختيار تام به او مي دهد، خود شاهد بر مزيد كرامت و مقام ديني اومي باشد، و مي فهماند كه او به وحي و يا الهام و يا به وسيله پيغمبري از پيغمبران تاييد مي شده است.
- او از كساني بوده كه خداوند خير دنيا و آخرت را برايش جمع كرده بود. اما خير دنيا، براي اينكه سلطنتي به او داده بود كه توانست با آن به مغرب و مشرق آفتاب برود، و هيچ چيز جلوگيرش نشود. اما آخرت، براي اينكه او بسط عدالت و اقامه حق در بشر نموده است به صلح و عفو و رفق و كرامت نفس و گستردن خير و دفع شر در ميان بشر سلوك است.
- او هم به خدا ايمان داشت و هم به روز رستاخيز.
-اما از قرآن چيزي كه صريحا دلالت كند او پيامبر بوده استفاده نمي شود هر چند تعبيراتي در قرآن هست كه اشعار به اين معني دارد.
- به جماعتي ستمكار در باختر برخورد و آنان را عذاب نمود (به اين مفهوم كه با آنها جنگيد و آنها را شكست داد)و به حمايت از مستضعفين برخاست.
درروايات متعدد به شباهتهايي از انبيا و اولياي الهي و حضرت مهدي موعود اشاره شده است اما شباهتهاي ايشان با ذي القرنين در چه مواردي است؟

اول: ذوالقرنين بر تمام زمين (مسكوني) حكومت كرد.
«نَا مَكنَا لَهُ فِى الْأَرْضِ وَآَتَيْنَاهُ مِنْ كلِ شَىْءٍ سَبَبًا» .ما در زمين به او امكاناتي داديم و از هر چيزي بدو وسيله اي بخشيديم. (كهف:84)
طبق روايات حضرت مهدي نيز حاكم تمام زمين خواهد شد.
سخاوي از علماي بنام اهل سنت در كتاب خويش از كعب الاحبار نقل مي كند كه گفت: «ني لأجد المهدي مكتوبا في أسفار الأنبياء ما في حكمه ظلم ولا عيب. يملك الدنيا كما ملك ذو القرنين ، وسليمان بن داود عليهما السلام.من مهدي را مي بينم كه نام او در كتابهاي پيامبران آمده است و در حكومت او هيچ گونه ظلم و عيبي نيست؛ دنيا را مالك مي شود همانگونه كه ذوالقرنين و سليمان بن داوود عليهما السلام مالك شدند.» (القناعه فيما يحسن الحاطه به من أشراط الساعه :56، چاپ مكتبه القرآن قاهره )

دوم: به او از اسباب غيبي داده شده بود.
همان آيه 84 سوره كهف بر اين مطلب دلالت دارد « وَآَتَيْنَاهُ مِنْ كلِ شَىْءٍ سَبَبًا»؛ در مورد امام زمان نيز اسباب غيبي ياري كننده حضرت خواهد بود.

سوم: او به همه جاي زمين گذر نمود.
عن أمير المومنين علي بن أبي طالب(ع) في قصه المهدي قال: «ويتوجه لي الآفاق فلا تبقي مدينه وطأها ذو القرنين لا دخلها وأصلحها؛از امير مومنان علي بن ابي طالب (ع) در ماجراي مهدي روايت است كه فرمودند: و به همه سو روي مي كند؛ پس هيچ شهري در زمين كه ذوالقرنين به آن وارد شده باشد باقي نمي ماند مگر اينكه مهدي در آن وارد شده و آن را درست مي نمايد.» (الزام الناصب 2: 261)

چهارم: او در ابتدا غيبتي طولاني نمود و سپس در ميان مردم آشكار شد.
قال العسكري: يا أحمد بن سحاق مثله في هذه الأمه مثل الخضر(ع) ، ومثله مثل ذي القرنين ، والله ليغيبن غيبه لاينجو فيها من الهلكه إلا من ثبته الله عز وجل علي القول بمامته ووفقه [فيها] للدعاء بتعجيل فرجه. اي احمد بن اسحاق ماجراي او در اين امت مانند ماجراي خضر(ع) است و ماجراي او مانند ماجراي ذي القرنين است ؛ قسم به خدا غيبتي مي نمايد كه در آن از هلاكت نجات نمي يابد ، مگر كسي كه خداوند او را بر اعتقاد به امامت او نگه داشته باشد ؛ و او را بر دعاي براي جلو انداختن فرجش در آن زمان ، موفق گردانيده باشد . (معجم احاديث الامام المهدي 4: 267)

پنجم: او داراي عمري طولاني بود.
به ما از عده اي از مومنين اهل كتاب خبر رسيده است كه ذي القرنين سه هزار سال عمر كرد (تاريخ مدينه دمشق17: 361)
در همه اين موارد حضرت حجت اباصالح المهدي عج با ذوالقرنين شباهت دارد .
ذوالقرنين پيامبر نبود، اما مردم را به سوي خدا دعوت كرد و به تقوا و خداترسي مي خواند؛ حضرت مهدي(عج) نيز پيامبر نيست، ولي مردمان را به سوي خداي تعالي و تقوا و پرهيزكاري دعوت مي كند.
ذوالقرنين به آسمان ها بالا برده شد و خداوند علمي به او بخشيد كه حق و باطل را بشناسد؛ حضرت مهدي(عج) نيز به آسمان ها بالا برده شد. ذوالقرنين ما بين مشرق و مغرب را گرفت و تصرف كرد؛ حضرت مهدي(عج) نيز مشرق و مغرب زمين را به تصرف در خواهد آورد.

به اهتمام احسان آيتى
منبع: صبح صادق – شماره 398