نام فرشته ها

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

1. جبريل؛ اين كلمه در زبان عبري «گبريل» به معناي قهرمان و مرد خدا است. وي از فرشتگان بزرگ الهي است كه نام او سه بار در قرآن كريم آمده است. (بقره، آيه98 و99 و تحريم، آيه4) البته در آيه¬هايي هم بي¬آن¬كه به صراحت نام او را ذكر كند به او اشاره دارد؛ مانند: تكوير، آيه19؛ مريم، آيه17. در فارسي جبرئيل نوشته مي¬شود. وي فرشته وحي است كه آيات قرآن را بر پيامبر اكرم صلي الله و عليه و آله را مي¬آورد.
2. ميكال؛ اين كلمه غير عربي و غير منصرف است. اين كلمه يك¬بار در قرآن كريم (بقره، آيه99) آمده است و به صورت ميكائيل و ميكاييل نيز تلفظ مي¬شود. و فرشته روزي است.
3. رَعْد؛ برخي گفته¬اند كلمه رعد در آيه «وَيُسَبِّحُ الرَّعْدُ بِحَمْدِهِ وَالْمَلائِكَةُ مِنْ خِيفَتِهِ وَيُرْسِلُ الصَّواعِقَ فَيُصِيبُ بِها مَنْ يَشاءُ وَهُمْ يُجادِلُونَ فِي اللهِ وَهُوَ شَدِيدُ الْمِحالِ» نام فرشته¬اي است كه مأمور ابرهاست و ابرها را به مكان¬هايي كه بايد باران در آن¬جا ببارد هدايت مي¬كند؛ ولي با توجه به اين¬كه تسبيح خداي سبحان عمومي است و همه مخلوقات خدا را تسبيح مي¬كنند كلمه رعد در اين آيه صدايي است كه از برخورد ابرها توليد مي¬شود.
4. قعيد؛ اين كلمه عربي است و يك¬بار در قرآن كريم آمده است. «إِذْ يَتَلَقَّى الْمُتَلَقِّيانِ عَنِ الْيَمِينِ وَعَنِ الشِّمالِ قَعِيدٌ» گفته¬اند مراد از قعيد در اين آيه فرشته¬اي است كه گناهان انسان¬ها را مي¬نويسد. برخي ديگر گفته¬اند كلمه قعيد در اين آيه صفت است نه اسم و وصف فرشتگاني است كه موكل انسان¬ها هستند.
5. مالك؛ نام فرشته¬اي كه گماشته بر جهنم است و به اذن خداي متعال داخل و خارج كردن جهنميان به دست اوست در سوره زخرف آيه77 در اين باره مي¬فرمايد:«وَنادَوْا يا مالِكُ لِيَقْضِ عَلَيْنا رَبُّكَ قالَ إِنَّكُمْ ماكِثُونَ»
6. روح؛ اين كلمه 25 بار در قرآن كريم تكرار شده است كه مراد از آن،‌ فرشته و غير فرشته است. مانند اين آيه¬ها: «يُنَزِّلُ الْمَلائِكَةَ بِالرُّوحِ مِنْ أَمْرِهِ عَلى مَنْ يَشاءُ مِنْ عِبادِهِ» «نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الأمِينُ» «يَوْمَ يَقُومُ الرُّوحُ وَالْمَلائِكَةُ صَفًّا»
در روايتي كه از امام صادق عليه السلام نقل كرده¬اند آن حضرت مي¬فرمايد: روح فرشته¬اي است بزرگ¬تر از جبرئيل و ميكائيل. در روايتي از ابن عباس نقل كرده¬اند كه منظور از روح فرشته بزرگي از فرشتگان است.
7. سكينه؛ چون در قرآن كريم آمده خدا سكينه را نازل كرد؛ برخي گفته¬اند او از فرشتگان الهي است؛ ولي اين¬گونه نيست و به معناي لغوي آن است.
8. هاروت؛ 9. ماروت؛ اين دو كلمه در آيه102 سوره بقره آمده است (وَما أُنْزِلَ عَلَى الْمَلَكَيْنِ بِبابِلَ هارُوتَ وَمارُوتَ) اين¬ها دو فرشته¬اي هستند كه خداي متعال به شهر بابل فرستاد كه به مردم شهر مطالبي آموختند و مردم از آن آموخته¬ها در راه ناصحصح استفاده كردند.