در تفاوت بین این دو كلمه مىتوان گفت «تربیت» معنایى دامنهدار و گسترده دارد، در حالى كه واژه «تعلیم» از نظر مدلول، جزئى از تربیت یا وسیلهاى از وسایل آن است. تربیت یعنى برانگیختن و پرورش استعدادها و قواى گوناگون انسان كه باید با كوشش خود متربّى نیز توأم گردد تا به منتهاى كمال خود برسد. تعلیم با مفهوم محدود آن عبارت است از تلقین و ایصال و انتقال معلومات به اذهان شاگردان11، بر این اساس اگر تربیت به صورت مطلق و به تنهایى به كار رود مفهوم تعلیم را نیز در برمىگیرد؛ اما وقتى با تعلیم همراه گردد معناى آن محدود و متمایز مىشود، به هر روى، عطف تعلیم و تربیت بر این نكته دلالت مىكند كه تحقّق هریك از این دو و سودمند بودن آن براى بشر، منوط به تحقّق دیگرى است، از همینرو در حوزه معنایى علم در قرآن، از سویى حلم را دربرمىگیرد و از سوى دیگر با واژههایى نظیر معرفت، فقه، حكمت و شعور مرتبط مىشود.12
از آیه 79 آل عمران/3 برمىآید كه تعلیم و تعلم با هدف جلب خشنودى خدا، ربّانى شدن را براى انسان به ارمغان مىآورد.13
روشهاى تعلیم در قرآن:
روشهاى تعلیم را مىتوان به دو دسته تقسیم كرد: 1. مستقیم كه عموماً گفتارى بوده و در آنها متعلّم با قصد قبلى براى یادگیرى حاضر مىشود؛ 2. غیرمستقیم كه كلامى و گفتارى نیست.14