تجربه شیرین ندامت

[سمن بویان* خادمه اباصالح المهدی(عج)*]

گفتار هشتم : انواع استغفار و برکات آنها

انواع استغفار و برکات آنها

یکی از پرسش های مهم

در زمینه استغفار ، این است که : چگونه استغفار کنیم ؟ و چه استغفاری مجرب تر است ، و ما را در دست یافتن به آثار و برکات استغفار زودتر به مقصد می رساند ؟
پاسخ این سؤال به صورت پراکنده در الهامات پیامبر و اهل بیت پاکش (علیهم السلام) آمده است ، و با توجّه به موارد گوناگونی که ، به تلاوت نسخه های متفاوت استغفار سفارش شده ، به میزان فهم و ظرفیّت اشخاص ، برای هر نوع استغفار ، آثار خاصّی ذکر گردیده است . و هر یک جایگاه ویژه ای دارد و اثر خاصّی را ایفا می کند . و در اکثر موارد آثار مشترکی نیز دارند .
این بدان خاطر است که همانگونه که بدن انسان ، به غذاها ، میوه ها ، سبزی ها و نوشیدنی های مختلف احتیاج دارد ; تا انواع ویتامین های لازم بدن تأمین شود . و اکتفا کردن به یک نوع خوردنی یا نوشیدنی ، باعث نارسایی ها و کمبودهایی در بدن گشته و سلامت جسم او را به خطر می اندازد ; روح بشر نیز محتاج به انواع عبادات ، اذکار و ادعیه است ; که هر نوعی از آن ها مکمّل نوع دیگر است و از تأثیر آن ها در شادابی و سبک بالی روح انسان ، نباید غافل گشت .
در مورد استغفار نیز ، این مسأله رعایت شده است . از آن جا که گناهان انواع مختلفی دارند ، هر گناهی استغفاری مخصوص لازم دارد ; در تعالیم نورانی قرآن و اهل بیت (علیهم السلام) به تلاوت استغفارهای گوناگونی
سفارش شده است .
در نسخه های استغفار که از معصومین (علیهم السلام) رسیده است ، به مناسبت های گوناگون نوع خاصّی از استغفار ذکر گردیده است که باید قرائت شود . همچنین در بسیاری از موارد ، زمان و تعداد آن نیزمشخص شده است . پس شایسته است ، انسانی که شیفته کمال و در جستجوی گل های هدایت است ، در گلستان استغفار قدم گذارده و از هر شاخه ای گلی چیده و مشام جانش را به انواع عطرهای دل انگیز آن ها ، معطّر سازد .
در این بخشِ کتاب ، ما ابتدا به نمونه های مختلف استغفار و آثار پربار آن اشاره می کنیم تا آن دسته از راهیان کوی دوست ، که تشنه شربت گوارای بزرگی و کرامت ، و دلباخته پرواز در آسمان معنویّت ، و شیفته صعود بر قله های بلند کمال و فضیلت هستند ; با توجّه به فرازهای متفاوت این ذکر پر بار و تلاوت انواع گوناگونش ، هستی خویش را از زندان تاریک گناهان رهانیده و دل و جان خود را به انوار سخنان نورانی معصومین (علیهم السلام) ، روشن سازند .
البتّه در لابلای بحث ، به استغفارهای مجرّب نیز ، اشاره ای خواهیم داشت .

[سمن بویان* خادمه اباصالح المهدی(عج)*]

استغفاری برای نوشته نشدن گناه در نامه عمل

یکی از انواع استغفار ، استغفاری است که با عبارات مختلف در روایات ذکر شده است و کمترین اثر آن جلوگیری از نوشته شدن گناه در نامه عمل انسان است .
امام صادق (علیه السلام) می فرمایند :
کسی که مرتکب گناهی می گردد ، هفت ساعت به او مهلت داده می شود ، اگر سه مرتبه گفت
:
« أَسْتَغْفِرُاللهَ الَّذی لا إِلهَ إِلاّ هُو الْحَیُّ الْقَیُّومُ » .
« از خداوند ، طلب آمرزش می کنم ، خدائی که معبودی جز او نیست زنده ای ازلی و ابدی و سرپرستی بی همتا است » ;
آن گناه در نامه عملش نوشته نمی شود . (1)
در حدیث دیگر ، امام صادق (علیه السلام) همین پاداش را برای این نوع
استغفار ، با مختصر اضافه ای ، بیان می کنند ، متن استغفار در این روایت چنین است :
أَسْتَغْفِرُ اللهَ الَّذی لا إِلهَ إِلاّ هُو الْحَیُّ الْقَیُّومُ ذُوالجَلالِ وَ الإِکْرامِ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ . (2)
« از خداوند ، طلب آمرزش می کنم ، خدائی که معبودی جز او نیست زنده ای ازلی و ابدی ، سرپرستی بی همتا و صاحب جلالت و جوانمردی است به سوی او توبه می کنم » .
این اثر در روایتی ، برای استغفار دیگری نیز بیان گردیده است ، با توجّه به این که از نکات ارزنده و زیبایی برخوردار است تمام حدیث را ذکر می کنیم .
امام صادق (علیه السلام) حدیثی از جدّشان رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) روایت می کنند که در بخشی از آن رسول خدا (صلی الله علیه وآله) می فرمایند :
بنده تصمیم می گیرد عمل نیکی را انجام دهد . اگر بعد از تصمیم ، آن را انجام نداد ، خدا به خاطر نیّت نیکش ثواب یک حسنه برایش می نویسد . ولی اگر براساس نیّتش عمل کرد ثواب ده حسنه برای او قرار می دهد .
همین بنده تصمیم می گیرد گناهی را مرتکب شود ، چنانچه آن را انجام ندهد ،
هیچ چیز در نامه عملش نوشته نمی شود . و اگر مرتکب آن گشت ، هفت ساعت مهلت داده می شود ، فرشته مأموری که کارهای نیک را ثبت می کند ، به فرشته مأمور کارهای زشت که فرشته سمت چپ است می گوید : عجله نکن شاید پس از گناه ، عمل نیکی انجام دهد که آن را از بین ببرد ، چرا که خداوند می فرماید :
إِنَّ الْحَسَناتِ یُذْهِبْنَ السَّیّئاتِ . (3)
به راستی ، اعمال نیک ، اعمال بد را از بین می برد .
و شاید توبه و استغفار کند .
اگر این بنده بگوید :
« أَسْتَغْفِرُاللهَ الَّذی لا إِلهَ إِلاّ هُو ، عالمُ الْغَیْبِ والشَّهادَه ، العَزیزُ الحَکیمُ ، الغَفُورُ الرَّحیمُ ، ذُوالجَلالِ وَ الإِکْرامِ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ » .
« از خداوند ، طلب آمرزش می کنم ، خدائی که معبودی جز او نیست ، دانای نهان و آشکار ، ارجمند و نیرومند و صاحب حکمت است ; ( نسبت به گنهکاران ) بسیار آمرزنده و ( نسبت به مؤمنان ) بسیار مهربان و صاحب جلالت و جوانمردی است . و به سوی او توبه می کنم » ;
چیزی در نامه عملش نوشته نمی شود .
ولی اگر هفت ساعت بگذرد ، حسنه ای انجام ندهد و توبه و استغفار هم نکند ، مأمور حسنات به مأمور سیئات می گوید :
« اُکْتُبْ عَلیَ الشَّقِیِّ المَحْرومِ » .
بنویس گناه او را که ( بخاطر انجام ندادن عمل نیک و ترک توبه و استغفار ) شقیّ و بدبخت ، و از رحمت خدا محروم گردید . (4)
1 کافی ، ج 2
، ص 437 .
2 کافی ، ج 2 ، ص 438 ; وسائل الشّیعه ، ج 16 ، ص 65 .
3 سوره اعراف ، آیه 114 .
4 کافی ، ج 2 ، ص 429 430 .

[سمن بویان* خادمه اباصالح المهدی(عج)*]

استغفاری برای بخشش تمام گناهان

استغفار دیگری که امامان (علیهم السلام) بدان سفارش کرده اند ، استغفار کوتاهیست که کمترین اثر آن ، آمرزش همه گناهان است .
امام باقر (علیه السلام) می فرمایند :
هر کس بعد از نماز واجب و قبل از آن که از حالت نماز خارج شود و پایش را تکان دهد ; بگوید : « أَسْتَغْفِرُاللهَ الَّذی لا إِلهَ إِلاّ هُو الْحَیُّ الْقَیُّومُ ذُوالجَلالِ وَ الإِکْرامِ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ »
« از خداوند ، آمرزش می طلبم ، خدائی که معبودی جز او نیست ، زنده ای ازلی و ابدی و سرپرستی بی همتا و صاحب جلالت و جوانمردی است به سوی او توبه می کنم » .
خداوند همه گناهانش را می آمرزد ، اگر چه گناهانش به اندازه کف دریا باشد . (1)
رسول خدا (صلی الله علیه وآله) این اثر را برای استغفار دیگری ، در ضمن سفارش هایشان به امیرالمؤمنین (علیه السلام) بیان می فرمایند :
ای علی ، هر کس هنگامی که سوار مرکب شد ، آیه الکرسی را تلاوت کند و سپس بگوید :
« أَسْتَغْفِرُاللهَ الَّذی لا إِلهَ إِلاّ هُو الْحَیُّ الْقَیُّومُ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ ، اَللّهُمَّ اغْفِرْلی ذُنُوبی ، إِنَّهُ لا یَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلاّ أَنْتَ » .
« از خداوند ، آمرزش می طلبم ، خدائی که معبودی جز او نیست زنده ای ازلی و ابدی ، سرپرستی بی همتا
است ، و به سوی او توبه می کنم . خدایا گناهانم را ببخش ، که کسی جز تو گناهان را نمی بخشد » .
سیّدالکریم ( خداوند ) خطاب به ملائکه می فرماید :
ای فرشتگان من ، بنده من می داند که غیر از من کسی گناهان او را نمی بخشد . شما شاهد باشید که من همه گناهان او را آمرزیدم . (2)
پیغمبر اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) در سخن زیبای دیگری ، برای استغفاری که قبل از خواب تلاوت می شود نیز همین اثر را ذکر می فرمایند :
هر کس هنگامی که برای خوابیدن به بستر می رود ، سه مرتبه بگوید : « أَسْتَغْفِرُاللهَ الَّذی لا إِلهَ إِلاّ هُو الْحَیُّ الْقَیُّومُ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ » خداوند همه گناهان او را می بخشد ، اگر چه گناهانش مثل کف دریا ، به تعداد برگ درختان و ریگ های انباشته بیابان و به عدد روزهای دنیا باشد . (3)
1 کافی ، ج 2 ، ص 521 .
2 بحارالأنوار ، ج 73 ، ص 294 .
3 بحارالأنوار ، ج 73 ، ص 204 .

[سمن بویان* خادمه اباصالح المهدی(عج)*]

استغفاری برای آمرزش چهل گناه کبیره در روز

نوع دیگر استغفار ، استغفاریست که به تلاوت آن با حال ندامت و پشیمانی ، سفارش شده است و اثرش آمرزش چهل گناه کبیره است .
امام صادق (علیه السلام) می فرمایند :
هر مؤمنی که شبانه روز چهل گناه کبیره انجام دهد و با حالت ندامت و پشیمانی ( از کردار زشت خویش ) بگوید :
« أَسْتَغْفِرُاللهَ الَّذی لا إِلهَ إِلاّ هُو الْحَیُّ الْقَیُّومُ بَدیعُ السَّماواتِ وَ الأَرْضِ ، ذُوالجَلالِ وَ الإِکْرامِ
، وَ أَسْأَلُهُ أَنْ یُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّد و آلِ مُحَمَّد وَ اَنْ یَتُوبَ عَلَیَّ » .
« از خداوند ، طلب آمرزش می کنم ، خدائی که معبودی جز او نیست ، زنده ای ازلی و ابدی ، سرپرستی بی همتا ، پدید آورنده آسمان ها و زمین و صاحب جلالت و جوانمردی است . از او می خواهم که بر محمّد و آل محمّد درود فرستد و توبه مرا بپذیرد » .
خداوند همه گناهان او را می بخشد و کسی که در روز بیش از چهل گناه کبیره انجام دهد خیری در او نیست . (1)
1 کافی ، ج 2 ، ص 438 ; بحارالأنوار ، ج 84 ، 1 .
دو فرشته مأمور ، نامه اعمال زشت را پاره می کنند
زیباترین استغفار از نظر پاداش ، استغفاری است که بعد از نماز عصر خواندنش مطلوب است . و اگر هر روز تلاوت گردد ، فرشتگان مأمور انسان موظّف می شوند ، نامه اعمال زشت استغفار کننده را پاره کنند .
رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) می فرمایند :
هر کس بعد از نماز عصر هر روز ، روزی یک بار بگوید :
« أَسْتَغْفِرُاللهَ الَّذی لا إِلهَ إِلاّ هُو الْحَیُّ الْقَیُّومُ ، الرَّحْمنُ الرَّحیمُ ، ذُوالجَلالِ وَ الإِکْرامِ ، وَ أَسْأَلُهُ اَنْ یَتُوبَ عَلَیَّ تَوْبَهَ عَبد ذَلیل خاضِع فَقیر بائِس مِسْکین ( مُسْتَکین ) مُسْتَجیر لایَمْلِکُ لِنَفْسِهِ نَفْعاً وَ لاضَرّاً وَ لا مَوْتاً وَ لا حَیاهً وَ لانُشُوراً » .
« از خداوند ، طلب آمرزش می کنم ، خدائی که معبودی جز او نیست ، زنده ای ازلی و ابدی ، بخشنده و مهربان ، صاحب جلالت و جوانمردی است .
و از او می خواهم که توبه مرا بپذیرد ، بسان ( پذیرش ) توبه بنده خواری که فروتن و تهیدست ، نیازمند و درمانده ، و حقیر و پناهنده گشته ، و مالک هیچ سود و زیان ، مرگ و حیات و دوباره زنده شدنی نیست » .
خداوند به دو ملک مأمور او دستور می دهد که نامه کردار زشت او را ، هر چه هست ، پاره کنند . (1)
1 مستدرک الوسائل ، ج 5 ، ص 120 .

[سمن بویان* خادمه اباصالح المهدی(عج)*]

استغفاری برای دست یافتن به گنج علم یا مال

یکی از انواع استغفار که تلاوت آن به تعداد خاصّی برای حلّ مشکلات اقتصادی یا علمی به تجربه رسیده است ، استغفاری است که خواندن آن به مدّت دو ماه ، روزی چهارصد مرتبه سفارش شده است .
امام صادق (علیه السلام) می فرمایند :
هر کس تا دو ماه روزی چهارصد بار پی در پی بگوید :
« أَسْتَغْفِرُ اللهَ الَّذی لا إِلهَ إِلاّ هُو الرَّحْمنُ الرَّحیمُ ، الْحَیُّ الْقَیُّومُ ، بَدیعُ السَّماواتِ وَ الأَرْضِ ، مِنْ جَِمیعِ ظُلْمی وَ جُرْمی و إِسْرافی عَلی نَفْسی وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ . »
« از خداوند ، طلب آمرزش می کنم ، خدائی که معبودی جز او نیست ، زنده ای ازلی و ابدی ، سرپرستی بی همتا و پدید آورنده آسمان ها و زمین است . از همه ستمی که به خود کرده و جرمی که مرتکب گشته ام و اسراف و زیاده روی که بر نَفْس خویش روا داشته ام ( آمرزش طلبیده ) و به سوی او باز می گردم » ;
یا گنجی از علم و دانش به او داده می شود ،
یا گنجی از مال و ثروت روزیش می گردد . (1)
1 وسائل الشّیعه ، ج 7 ، ص 225 .

[سمن بویان* خادمه اباصالح المهدی(عج)*]

تاریخ عضویت : فروردین 1397
صلوات 114
دلنوشته 1

❤	اللهم صلی علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم

نوشته : 5,181 تشکر : 6,552
7,304 در 3,137 پست تشکر شده
دریافت : 0 آپلود : 0

استغفاری برای دست یافتن به گنج علم یا مال

یکی از انواع استغفار که تلاوت آن به تعداد خاصّی برای حلّ مشکلات اقتصادی یا علمی به تجربه رسیده است ، استغفاری است که خواندن آن به مدّت دو ماه ، روزی چهارصد مرتبه سفارش شده است .
امام صادق (علیه السلام) می فرمایند :
هر کس تا دو ماه روزی چهارصد بار پی در پی بگوید :
« أَسْتَغْفِرُ اللهَ الَّذی لا إِلهَ إِلاّ هُو الرَّحْمنُ الرَّحیمُ ، الْحَیُّ الْقَیُّومُ ، بَدیعُ السَّماواتِ وَ الأَرْضِ ، مِنْ جَِمیعِ ظُلْمی وَ جُرْمی و إِسْرافی عَلی نَفْسی وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ . »
« از خداوند ، طلب آمرزش می کنم ، خدائی که معبودی جز او نیست ، زنده ای ازلی و ابدی ، سرپرستی بی همتا و پدید آورنده آسمان ها و زمین است . از همه ستمی که به خود کرده و جرمی که مرتکب گشته ام و اسراف و زیاده روی که بر نَفْس خویش روا داشته ام ( آمرزش طلبیده ) و به سوی او باز می گردم » ;
یا گنجی از علم و دانش به او داده می شود ،
یا گنجی از مال و ثروت روزیش می گردد . (1)
1 وسائل الشّیعه ، ج 7 ، ص 225 .

[سمن بویان* خادمه اباصالح المهدی(عج)*]

استغفاری برای ثبت در « مُسْتَغْفِرینَ بِالأَسْحارِ »

استغفار دیگری که ذکر پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) در سحر و در هر روز عمرشان بوده است ، استغفاری است که مداومت بر آن ، به مدّت یک سال ، باعث می شود نام انسان در شمار استغفار کنندگان در سحرها نوشته شود ، و عامل مهمی برای ورود شیعیان و دوستان امیرالمؤمنین (علیه السلام) به بهشت است .
امام صادق (علیه السلام) در حدیث زیبایی می فرمایند :
هر کس در نماز وتر ( یک رکعت آخر نماز شب ، هنگام قنوت ) هفتاد مرتبه بگوید :
« أَسْتَغْفِرُاللهَ رَبّی وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ » و مدّت یک سال هر شب بر آن مداومت نماید ، خداوند در نزد خویش او را از استغفار گویان در سحرها ، می نویسد ، و آمرزش ومغفرت خدا برایش واجب می شود . (1)
استغفار پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) در نماز شب همین استغفار بوده است . علاوه بر این ، حضرتش روزی هفتاد مرتبه می فرمودند : « أَسْتَغْفِرُاللهَ رَبّی وَأَتُوبُ
إِلَیْهِ » و اهل بیت آن حضرت (علیهم السلام) و صالحین از اصحابشان نیز به همین روش عمل می کردند . (2)
1 وسائل الشّیعه ، ج 6 ، ص 279 ; من لایحضره الفقیه ، ج 1 ، ص 489 .
2 وسائل الشّیعه ، ج 16 ، ص 81 .

[سمن بویان* خادمه اباصالح المهدی(عج)*]

استغفاری برای آمرزش هفت صد گناه

کوتاهترین استغفاری که در روایات ، بدان اشاره شده است ، استغفاری است که ذکر پیامبر (صلی الله علیه وآله) نیز بوده است و باعث آمرزش هفت صد گناه انسان در روز می گردد . این نوع استغفار
برای همه افراد با فرصت های شغلی مختلفی که دارند ، قابل استفاده است . به گونه ای که در مسیر رفت و آمد و سایر فرصت های بیکاری خویش ، می توانند آن را تلاوت کنند و از برکات آن بهره مند شوند .
امام صادق (علیه السلام) می فرمایند :
هر کسی روزی هفتاد بار بگوید : « أَسْتَغْفِرُ اللهَ » خداوند هفت صد گناه او را می آمرزد . و در بنده ای که روزی هفت صد گناه می کند ، خیری نیست . (1)
در اهمیّت و شرافت این ذکر همین بس که امام صادق (علیه السلام)می فرمایند :
برنامه رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) چنین بود که روزی هفتاد بار استغفار کرده و هفتاد مرتبه به سوی خدا توبه می کردند .
حارث می گوید : من گفتم : یعنی هفتاد مرتبه می گفتند : أَسْتَغْفِرُ اللهَ
وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ ؟
امام صادق (علیه السلام) فرمودند :
روش آن حضرت چنین بود که هفتاد مرتبه (به درگاه خدا) عرضه می داشتند : «أَسْتَغْفِرُ اللهَ ، أَسْتَغْفِرُ اللهَ . . . » و هفتاد مرتبه می گفتند : « وَ أَتُوبُ إِلَی اللهَ ، وَ أَتُوبُ إِلَی اللهَ . . . » . (2)
1 کافی ، ج 2 ، ص 439 .
2 کافی ، ج 2 ، ص 504 .

[سمن بویان* خادمه اباصالح المهدی(عج)*]

استغفاری برای ثروت بی گمان

گفتن استغفار همراه با اذکار دیگر ، بار معنوی آن را بیشتر می کند ، به همین خاطر امامان (علیهم السلام) برای حلّ مشکلات دوستان و شیعیانشان ، گاهی تلاوت استغفار را همراه با اذکار دیگر سفارش می نمودند ،
که این خود یکی از انواع استغفار به شمار می آید و نقش به سزایی در رواساختن خواسته های انسان دارد .
ابی جعفر شامی گوید : در شام مردی به نام هلقام بود ، او این حدیث را برایم نقل کرد :
خدمت مولایم موسی بن جعفر (علیهما السلام) رفتم و عرض کردم : به من دعایی تعلیم نمایید که جامع دنیا و آخرت باشد و مختصر هم باشد .
امام (علیه السلام) فرمودند :
بعد از نماز صبح تا طلوع آفتاب این ذکر را بگو :
« سُبْحانَ اللهِ العَظیمِ وَبِحَمْدِهِ ، أَسْتَغْفِرُ اللهَ ، وَأَسْأَلُهُ مِنْ فَضْلِهِ »
« منزّه است خدائی که با عظمت است و به حمد و ستایش او مشغولم ، از خداوند آمرزش می طلبم و از فضل و عنایتش سؤال می کنم » .
هلقام گفت : وضعیّت من در میان خاندانم از همه بدتر بود ، نمی دانم چه شد که ( بعد از تلاوت این ذکر شریف ) ناگهان ارثی از طرف شخصی به من رسید که فکر نمی کردم بین او و من پیوند خویشاوندی باشد ، به حدّی وضع مالی و اقتصادیم رونق یافت که امروز توانگرترین فرد در میان بستگان خود هستم ، این برکات نبود مگر به خاطر آنچه بنده صالح خدا ، مولایم حضرت موسی بن جعفر (علیهما السلام) به من آموخت . (1)
1 کافی ، ج 2 ، ص 550 .

[سمن بویان* خادمه اباصالح المهدی(عج)*]

استغفاری برای محبوبیّت نزد خدا و استجابت دعا

نمونه دیگر طلب آمرزش از خداوند که در روایات متعدّدی بدان سفارش شده است و فضایل زیادی برایش نقل گردیده است ، گفتن « أَتُوبُ إِلَی اللهِ »
است ، که آثار و برکات فراوانی را برای انسان به ارمغان می آورد . پیامبر و امامان معصوم (علیهم السلام) مواظبت تامّی بر تلاوت این ذکر داشته اند .
امام صادق (علیه السلام) می فرمایند :
خدا مؤمنی را دوست دارد که زیرک باشد و زیاد توبه کند . آن گاه فرمودند : رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم)بدون آن که گناهی کرده باشند ، روزی هفتاد بار توبه می کردند .
حارث گوید : به امام صادق (علیه السلام) گفتم آیا پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) ( ذکر توبه را چنین ) می فرمودند : « أَسْتَغْفِرُاللهَ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ » ؟
فرمودند : رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) می فرمودند : « أَتُوبُ إِلَی اللهِ » . (1)
بی جهت نیست که در شب عید فطر که شب نتیجه گیری از عبادات و روزه های ماه مبارک رمضان است گفتن این ذکر صد مرتبه سفارش شده است و اثر آن ، استجابت دعا و روا گشتن حاجت ، ذکر گردیده است .
حارث اعور گوید : عادت مولایم امیرالمؤمنین (علیه السلام) این بود که شب عید فطر ، دو رکعت نماز می خواندند ، در رکعت اوّل بعد از حمد هزار مرتبه سوره توحید و در رکعت دوم بعد از حمد یک مرتبه آن را تلاوت می فرمودند ، سپس به رکوع می رفتند و پس از آن سجده می کردند و بعد از سلام نماز به سجده می رفتند و صد بار می گفتند :
« أَتُوبُ إِلَی اللهِ » سپس می فرمودند : « یا ذَالمَنِّ وَ الجُودِ ،
یا ذَا المَنِّ وَ الطَّوْلِ ، یا مُصْطَفِیَ مُحَمَّد ، صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَ آلِهِ وَ افْعَلْ بی کَذا و کَذا » « ای خدائی که صاحب منّت و
سخاوتی ، ای خدائی که صاحب انعام و برتری هستی ، ای برانگیزنده محمّد ، بر محمّد و آلش درود فرست و با من چنین و چنان کن ( حاجتم را برآور » .
و چون سر از سجده بر می داشتند ، چهره نورانیشان را به طرف ما برگردانده و می فرمودند :
« وَالَّذی نَفْسی بِیَدِهِ لا یَفْعَلُها أَحَدٌ یَسْأَلُ اللهَ تَعالی شَیْئاً
إِلاّ أَعْطاهُ ، فَلَوْ أَتاهُ مِنَ الذُّنُوبِ بِعَدَدِ رَمْل عالِج ، غَفَرَاللهُ تَعالی لَهُ . »
سوگند به آن کس که جان من در دست اوست ، هیچ کس این عمل را انجام نمی دهد و از خدا حاجتی نمی خواهد مگر این که خدا حاجتش را به او عطا می فرماید . اگر کسی با کوله باری از گناه به تعداد ریگ های روی هم انباشته شده ، به درگاه او روی آورد ( و این ذکر را بگوید ) ، خدا او را می آمرزد . (2)
مهمتر این که ، یکی از اعمال شب قدر ، گفتن این ذکر شریف در حال سجده است که استجابت دعا را برای انسان به ارمغان می آورد .
حسن بن راشد حدیثی را از امام صادق (علیه السلام) نقل می کند که بعضی از اعمال شب قدر را در آن بیان می کنند ، در بخشی از آن می فرمایند :
وقتی نماز مغرب و عشایت را خواندی ، دستهایت را بلند کن و بگو :
« یا
ذَالمَنِّ یا ذَا الطَّوْلِ ( والطَّوْلِ ) یا ذَالجُودِ یا مُصْطَفَِی مُحَمَّد وَ ناصِرَهُ ، صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَ آلِهِ وَ اغْفِرْلی کُلَّ ذَنْب اَحْصَیْتَه وَ هُوَ عِنْدَکَ فی کِتاب مُبین . »
« ای خدائی که صاحب نعمت هستی و بر بندگانت منّت داری ، ای کسی که صاحب برتری هستی ، ای کسی که صاحب جود و سخاوتی ، ای برانگیزنده محمّد و یاور او ، بر محمّد و آلش درود فرست و هر گناهی ( که از من سر زده و ) تو آن را شماره کرده ای و در نزد تو در کتاب مبین ثبت گردیده است ، ببخشای » .
سپس به سجده رفته و صد بار در حال سجده می گویی : « أَتُوبُ إِلَی اللهِ » .
بعد حاجتت را می خواهی انشاءالله برآورده می شود . (3)
چقدر مناسب و بجاست که منتظران و دلباختگان امام زمان (علیه السلام) بعد از انجام این عمل در شب عید فطر و شبهای قدر ، که وعده استجابت داده شده است ، تعجیل ظهور مولای مظلوم خویش را از خدا بخواهند و این دعا را ورد زبان خویش ساخته و بگویند :
« اَللّهُمَّ عَجِّلْ لِوَلِیّکَ الْفَرَج »
به این امید که آن یار سفر کرده که در این شبها ، بعد از مناجات با خدای خویش ، دست به دعا برمی دارد ، دعا کنندگان برای ظهورش را نیز از دعای پر بارش بهره مند ساخته ; آن ها را از خاطر عاطرش دور نگرداند و برای گناهانشان استغفار کند .
1 مستدرک الوسائل ، ج 5 ، ص 320 .
2
بحارالأنوار ، ج 88 ، ص 120 .
3 الاقبال ، ص 271 .