parnian90

نوشته اصلی توسط parnian90

تأویل و راسخان در علم

چکیده:
بر اساس دلایل و شواهدی که در این مقاله آمده است، راسخان در علم، تأویل متشابهات را می‏دانند و نیز «واو» در «و الراسخون فی العلم» عاطفه است. اما سخنِ علی علیه‏السلام در خطبه اشباح که گفته می‏شود حاکی از اعتراف راسخان در علم به ناآگاهی از تأویل آیات متشابه است، به دلایلی که ذکر می‏شود، ناظر به آیات متشابه نیست. مصداق اصلیِ «راسخان در علم»، پیامبر صلی‏الله‏علیه ‏و‏آله‏ وسلم و امامان مکتب اهل بیت علیهم‏السلام هستند. عاملان ربّانی که معارف شریعت را در این مکتب آموخته و به زیور علم و تقوا آراسته شده‏اند نیز از مصادیق «راسخانِ در علم» به شمار می‏روند.
بحث از دانشِ تأویل متشابهات، پیشینه‏ای دیرین دارد. از عصر صحابه تاکنون، این پرسش در بین مفسران مطرح بوده است که آیا آگاهی از تأویل متشابهات(1)، منحصر به خداوند است یا راسخان در علم نیز تأویل متشابهات را می‏دانند؟ و نیز راسخان در علم، چه کسانی هستند و چه ویژگیهایی دارند؟
جمعی معتقدند که راسخان در علم نیز تأویل متشابهات را می‏دانند. منشأ اختلافِ مفسران در این مسأله، اختلاف در تفسیر آیه زیر است: «هو الذی أنزل علیک الکتاب منه آیات محکمات هن أمّ الکتاب و أخر متشابهات فأمّا الذین فی قلوبهم زیغ فیتّبعون ما تشابه منه ابتغاء الفتنة و ابتغاء تأویله و ما یعلم تأویله إلاّ اللّه‏ و الراسخون فی العلم یقولون آمنّا به کلّ من عند ربّنا و ما یذّکّر إلاّ أولوا الالباب»(1)؛ یعنی اوست خدایی که قرآن را بر تو فرو فرستاد، بخشی از آن، آیات محکم است که اساس قرآن است و بخش دیگر، متشابهات است. پس کسانی که در دلهاشان کژی است، به هدفِ گمراه ساختن و تأویل، در پی متشابهات می‏روند (ولی) تأویلِ آن را کسی جز خداوند و راسخان در علم نمی‏داند. آنان گویند به آن ایمان آوردیم، همه آیات از نزد پروردگار ماست و جز صاحبان اندیشه، متذکر نمی‏گردند.
در آیه یاد شده، برخی مورد وقف را پایان جمله «و ما یعلم تأویله إلاّ اللّه‏» می‏دانند و جمله «و الراسخون فی العلم یقولون...» را استینافیه می‏شمارند؛ در این صورت، معنای آیه چنین است: «تأویل آن را کسی جز خداوند نمی‏داند و راسخان در علم گویند به آن ایمان آوردیم، همه آیات از نزد خداوند (نازل شده) است.»
این گروه، نوعا معتقدند که کسی جز خداوند، تأویل متشابهات را نمی‏داند. در مقابل، بسیاری از مفسّران، «واو» را در جمله «و الراسخون فی العلم یقولون...»، عاطفه می‏دانند که بر اساس آن، معنای آیه چنین است: «تأویل آن را کسی جز خداوند و راسخان در علم نمی‏داند، گویند به آن ایمان آوردیم، همه آیات از نزد خداوند (نازل شده) است.»
این گروه معتقدند که راسخان در علم نیز از تأویل متشابهات آگاهند.

درصورت تمایل به ادامه بحث اینجا را کلیک کنید.